Thiếu Phụ Đam Mê

Dù sao, công việc âm thầm của Thérèse và Laurent cũng mang đến kết quả. Thérèse tỏ thái độ ủ ê và tuyệt vọng sau vài ngày đã làm cho bà Raquin lo lắng. Bà hàng xén già muốn biết điều gì đã khiến cô cháu gái buồn bã như thế. Lúc đó, thiếu phụ đóng vai trò một goá phụ chưa khuây với một sự khéo léo tuyệt vời, nàng nói về sự buồn phiền, suy sụp, đau đớn thần kinh một cách mơ hồ, không có gì rõ ràng cả. Khi người cô hỏi dồn, nàng trả lời mình rất khoẻ, rằng không biết cái gì đè nặng như vậy, rằng nàng khóc mà không biết tại sao. Rồi sau đó những cơn nghẹt thở liên miên, những nụ cười héo hắt và ngao ngán, những lúc im lặng nặng trĩu sự trống trải và tuyệt vọng.

Đứng trước thiếu phụ trầm uất, có vẻ như chết lần hồi vì một bệnh chứng không rõ, bà Raquin cuối cùng cực kỳ hoảng sợ, bà không còn ai trên đời ngoài cô cháu gái, bà cầu khẩn Chúa mỗi tối mang sự bình yên đến cho đứa con này để nó còn vuốt mắt cho bà. Một chút ích kỷ chen vào tình yêu cuối cùng của tuổi già. Bà cảm thấy xúc động bởi nguồn an ủi nhỏ nhoi giúp bà gượng sống, khi trong bà nảy sinh ý nghĩ có thể mất Thérèse và chết cô độc trong tận cùng cái cửa tiệm ẩm thấp của ngõ hẻm này. Từ đó, bà không rời mắt khỏi cô cháu gái, bà quan sát trong lo sợ những cơn buồn bã của thiếu phụ, tự hỏi mình có thể làm gì tốt đẹp để chữa lành những nỗi tuyệt vọng câm lặng kia.

Trong hoàn cảnh nghiêm trọng như thế, bà nghĩ rằng nên hỏi ý kiến người bạn già Michaud của mình. Một buổi tối thứ năm, bà giữ ông lão ở lại cửa tiệm và thổ lộ với lão những lo sợ của mình.

- Chính thế - ông già trả lời với sự thô lỗ thẳng thừng của nghề nghiệp cũ – Tôi nhận ra từ lâu Thérèse hờn dỗi, và tôi rất biết tại sao cô ấy có bộ mặt võ vàng và buồn rầu như thế.

- Ông biết tại sao à? – bà hàng xén nói – Nói mau xem, nếu chúng ta có thể chữa được cho nó!

- Ồ, chuyện chữa trị dễ ợt! – Michaud cười tiếp lời – Cháu gái của bà buồn, bởi cô ta cô đơn trong căn phòng của mình buổi tối, hai năm rồi còn gì. Cô ta cần một anh chồng, cái đó thấy rõ trong mắt cô nàng.

Sự thẳng thắn thô bạo của ông cẩm kỳ cựu làm bà Raquin đau nhói. Bà nghĩ rằng vết thương luôn rướm máu trong bà, kể từ tai nạn kinh hoàng ở Saint Ouen thì nó vẫn còn sống động, vẫn còn dữ dội trong đáy lòng thiếu phụ. Con trai bà chết đi, dường như đối với bà, không thể có người chồng nào nữa cho đứa cháu gái. Thế mà Michaud lại khẳng định, với một tiếng cười hô hố, rằng Thérèse ngã bệnh vì muốn chồng.

- Hãy gả chồng cho cô ta càng sớm càng tốt – lão nói trong khi ra về - nếu bà không muốn thấy cô ấy héo hon cả người. Đó là ý kiến của tôi, bà bạn thân mến à, rồi tốt đẹp thôi, hãy tin tôi đi.

Bà Raquin không thể quen ngay với ý tưởng là con trai bà đã bị lãng quên. Ông già Michaud thậm chí không nhắc tới cái tên Camille, và ông ta bắt đầu bỡn cợt khi nói đến căn bệnh giả mạo của Thérèse. Bà mẹ tội nghiệp hiểu rằng chỉ một mình bà trong tận đáy lòng còn giữ kỷ niệm sống động về đứa con thân yêu. Bà khóc, với bà dường như Camille vừa chết lần thứ hai. Rồi khi đã khóc thoả thuê, mệt mỏi vì nuối tiếc, bà không cưỡng được sự nghĩ ngợi đến những lời lẽ của Michaud. Bà tập quen với ý tưởng mua một chút hạnh phúc với giá một cuộc hôn nhân, mà trong sự nhạy cảm của ký ức, bà sẽ một lần nữa giết chết đứa con trai của mình. Trong bà nảy sinh sự hèn nhát khi một mình đối diện với Thérèse, ủ ê và nặng trĩu, giữa cái im lặng băng giá của cửa hiệu. bà không có đầu óc cứng nhắc và khô khan để mang lấy một niềm vui chua chát sống với nỗi tuyệt vọng vĩnh cửu, trong bà có những mềm yếu, những tận tuỵ, những chứa chan, cả một khí chất của một phụ nữ tinh tế, trung hậu và nhã nhặn, nó thúc giục bà hãy sống trong một sự trìu mến chân thành.

Kể từ khi cô cháu gái không nói năng, và ngồi đó, xanh khướt và suy kiệt, cuộc sống trở nên không chịu đựng nổi đối với bà, bà những muốn có được một tình cảm nồng ấm chung quanh mình, với cuộc sống, với những mơn trớn, một thứ gì đó dịu ngọt và vui vẻ giúp bà bình yên chờ đợi cái chết. Những ham muốn trong vô thức khiến bà chấp nhận kế hoạch tái giá cho Thérèse, bà thậm chí có hơi quên đi đứa con trai của mình. Trong cuộc sống không sinh khí của bà có cái gì đó như một sự thức tỉnh, như những ý chí và những bận tâm mới mẻ của trí óc. Bà kiếm một tấm chồng cho đứa cháu gái, và điều đó chiếm trọn vẹn đầu óc của bà. Sự chọn lựa một người chồng là một công việc trọng đại, bà già đáng thương còn nghĩ đến mình hơn là nghĩ đến Thérèse, bà muốn gả chồng cho Thérèse sao cho chính mình có được hạnh phúc, bởi bà hết sức lo ngại người chồng mới của thiếu phụ đến xáo trộn những giờ phút sau cùng của tuổi già. Ý nghĩ một kẻ xa lạ can dự vào cuộc sống từng ngày của mình khiến bà sợ hãi, chỉ duy ý nghĩ đó đã ngăn chặn, đã cản trở bà nói chuyện đám cưới với cô cháu gái một cách thẳng thắn.


Trong khi Thérèse, với sự giả dối hoàn hảo đã được tôi luyện, đóng vở hài kịch buồn chán và ủ rũ, Laurent giữ vai một người đàn ông nhạy cảm và ân cần. Hắn chăm chút hai người đàn bà, nhất là đối với bà Raquin, khiến bà mãn nguyện bởi sự chăm lo tế nhị của hắn.

Dần dà hắn trở nên cần thiết trong cửa tiệm, chỉ có hắn mới mang một chút vui vẻ đến với cái xó u ám tận cùng này. Khi kn không có ở đó, buổi tối bà hàng xén già tìm kiếm quẩn quanh một cách khó chịu, như thể thiếu thốn cái gì đó, trong khi gần như sợ hãi phải mặt đối mặt với nỗi tuyệt vọng của Thérèse. Vả chăng, Laurent chỉ vắng mặt một tối để củng cố hơn nữa tầm ảnh hưởng của mình, hắn đến cửa hiệu mỗi ngày khi rời sở làm, và ở lại đó cho đến khi ngõ hẻm đóng cổng. Hắn đỡ đần việc mua sắm, giúp bà Raquin lúc này đi đứng khó khăn những chuyện lặt vặt mà bà cần. Rồi hắn ngồi đó, chuyện trò. Hắn tìm được một giọng nói diễn viên, dịu ngọt và thấm thía, mà hắn sử dụng để nịnh hót đôi tai và trái tim của bà già tốt bụng. Nhất là, hắn ra vẻ lo âu nhiều về sức khoẻ của Thérèse với tư cách bạn bè, với tư cách một người đàn ông ân cần mà tâm hồn đau đớn với nỗi đau của người khác. Đã nhiều lần, hắn giữ riêng bà Raquin, hắn làm bà khiếp đảm khi chính hắn tỏ ra hết sức lo sợ về những thay đổi, những tàn tạ mà hắn cho rằng đã nhìn thấy trên gương mặt của thiếu phụ.

- Chúng ta sớm muộn gì cũng sẽ mất cô ấy – hắn thì thầm với những giọt nước mắt pha lẫn trong giọng nói – Chúng ta không thể né tránh việc cô ấy đã ngã bệh hẳn rồi. Ôi! Niềm hạnh phúc tội nghiệp của chúng ta, những buổi tối đẹp đẽ yên lành của chúng ta!

Bà Raquin lắng nghe với sự lo lắng. Laurent thậm chí táo tợn đến độ nhắc đến Camille.

- Bà xem – hắn nói thêm với bà hàng xén – cái chết của người bạn khốn khổ của tôi là một cú sốc khủng khiếp đối với cô ấy. Cô ấy đã chết từ hai năm nay rồi, từ cái ngày tai hoạ cô ấy mất Camille. Không có gì an ủi được cô ấy, không có gì chữa lành cô ấy. Chúng ta đành cam chịu.

Những lời dối trá trơ tráo này khiến bà già khóc sướt mướt, kỷ niệm về đứa con khiến bà rối trí và trở nên mù quáng. Mỗi lần ai đó nhắc đến tên Camille, bà bật khóc nức nở, bà buông xuôi, ôm choàng kẻ đã gọi tên đứa con tội nghiệp của mình, Laurent đã để ý đến hiệu quả rối trí và mủi lòng mà cái tên đó đã gây ra cho bà. Hắn có thể khiến bà khóc tuỳ thích, làm tan nát cõi lòng bà bằng một nỗi xúc động khiến bà không nhìn rõ sự việc, và hắn tận dụng uy thế của mình để giữ bà luôn luôn mềm yếu và đau buồn trong tay hắn. Mỗi buổi tối, cho dù những phản kháng âm ỉ làm quặn thắt ruột gan, hắn vẫn đưa đẩy câu chuyện về những phẩm chất hiếm có, về con tim dịu dàng và trí tuệ của Camille, hắn tán dương nạn nhân của hắn tới một sự trâng tráo hoàn hảo. Thỉnh thoảng, khi bắt gặp ánh mắt của Thérèse đăm đăm lạ lùng nhìn vào mắt hắn, hắn rùng mình, cuối cùng chính hắn cũng tin vào mọi chuyện tốt đẹp mà hắn nói về kẻ chết trôi. Thế là hắn im bặt, đột nhiên cảm thấy một sự ghen tức ghê gớm, sợ rằng goá phụ chỉ yêu cái gã hắn đã ném xuống nước và giờ đây lại ca ngợi hết lời với một niềm tin ảo giác.

Trong suốt câu chuyện, bà Raquin đầm đìa nước mắt, không thấy gì cả chung quanh bà. Vừa khóc bà vừa nghĩ ngợi Laurent là một trái tim nhân ái và độ lượng, chỉ có hắn mới nhớ tới con mình, chỉ có hắn mới còn nói về nó bằng một giọng rung cảm xúc động. Bà chùi nước mắt, nhìn người thanh niên với một lòng âu yếm vô hạn, bà yêu thương hắn như là đứa con ruột của mình.

Một buổi tối thứ năm, Michaud và Grivet đã có mặt ở phòng ăn khi Laurent bước vào. Hắn đến gần Thérèse và với một vẻ lo lắng dịu dàng, hỏi thăm nàng về tình hình sức khoẻ. Hắn ngồi một lúc bên cạnh nàng, để trước mắt những người ở đó, hắn đóng vài một người bạn trìu mến và ái ngại. Đang khi hai người trẻ tuổi ngồi gần bên nhau, trao đổi đôi lời, Michaud quan sát họ, nghiêng người nói nhỏ với bà hàng xén già trong khi chỉ về phía Laurent.

- Này, đó là người chồng cần có cho cô cháu của bà. Hãy thu xếp đám cưới cho mau. Chúng tôi sẽ giúp bà nếu cần thiết.


Michaud mỉm cười với vẻ cợt nhả, trong suy nghĩ của lão, Thérèse phải cần đến một người chồng mạnh mẽ. Bà Raquin như loé lên một tía sáng, bà đột nhiên thấy những lợi ích cho riêng mình từ cuộc hôn nhân của Thérèse và Laurent]. Cuộc hôn nhân này chỉ thắt chặt thêm mối liên hệ đã kết hợp họ, bà và cô cháu gái, với người bạn của con trai mình, với trái tim tuyệt vời đến giải khuây cho họ vào buổi tối. Bằng cách này, bà không để một kẻ xa lạ vào nhà, bà không có nguy cơ gặp điều bất hạnh, ngược lại, trong khi tạo chỗ dựa cho Thérèse, bà có thêm một niềm vui quanh tuổi già của mình. Bà tìm được đứa con thứ hai trong chàng trai từ ba năm nay đã chứng tỏ một tấm lòng hiếu thảo của đạo làm con. Rồi bà thấy Thérèse có lẽ sẽ chung thuỷ hơn với kỷ niệm về Camille khi kết hôn với Laurent. Sự sùng tín của con tim có những nét yếu đuối lạ lùng. Bà Raquin, người sẽ bật khóc khi nhìn một kẻ xa lạ ôm hôn goá phụ trẻ tuổi lại không cảm thấy trong lòng bất kỳ phản kháng nào với ý nghĩ đặt nàng vào vòng tay người bạn cũ của con trai mình. Bà suy nghĩ, như người ta thường nói, rằng điều đó không ra khỏi phạm vi gia đình.

Trong suốt buổi tối, trong khi những người khách chơi domino, bà hàng xén già nhìn đôi bạn với sự trìu mến khiến người thanh niên và thiếu phụ đoán ra rằng vở hài kịch của họ đã thành công và kết cục đã gần kề. Michaud, trước khi rút lui, đã có cuộc nói chuyện ngắn bằng giọng thì thầm với bà Raquin, rồi lão kiểu cách nắm tay Laurent và tuyên bố rằng sẽ cùng đi với hắn một đoạn đường. Laurent khi ra đi đã trao đổi nhanh ánh mắt với Thérèse, một ánh mắt đầy dặn dò thôi thúc.

Michaud nhận phần thăm dò tình thế. Lão thấy người trai trẻ rất tận tuỵ với người phụ nữ này, nhưng lại rất bất ngờ trước kế hoạch hôn nhân giữa Thérèse với hắn. Laurent nói thêm với giọng xúc động rằng hắn thương người vợ của người bạn tội nghiệp của mình như một cô em gái, và hắn cho là một sự thiếu tôn kính đích thực nếu kết hôn với nàng. Ông cựu uỷ viên cảnh sát nằn nì. Lão đưa ra hàng trăm lý do tốt đẹp để đạt được một sự ưng thuận, lão thậm chí nhắc đến sự hy sinh, tới mức bảo với chàng trai rằng bổn phận buộc hắn phải trở thành đứa con của bà Raquin và người chồng của Thérèse.

Dần dần Laurent chịu thua, hắn giả vờ nhượng bộ cho cảm xúc, chấp nhận ý tưởng về cuộc hôn nhân, như một ý tưởng từ trên trời rơi xuống, được xúi bảo bởi lòng tận tuỵ và bổn phận, như cách nói của ông già Michaud. Khi lão này được một tiếng trả lời ừ chính thức, lão rời người bạn đường trong khi xoa hai bàn tay, lão tin rằng mình vừa mang lại một chiến thắng, tự tán thưởng là mình đã có ý nghĩ đầu tiên về cuộc hôn nhân này, nó trả lại cho những buổi tối thứ năm mọi niềm vui xưa cũ của họ.

Trong khi Michaud trò chuyện như thế với Laurent lúc chậm bước dọc theo các cảng, bà Raquin cũng có một cuộc nói chuyện tương tự với Thérèse. Vào lúc cô cháu gái, xanh xao và chao đảo như tự bao giờ, đang chuẩn bị rút lui, bà hàng xén già giữ nàng lại một lúc. Bà hỏi cô cháu với giọng âu yếm, van nài nàng hãy thẳng thắn thú nhận với bà những lý do của nỗi buồn phiền khiến nàng nặng trĩu. Rồi, vì chỉ nhận được những câu trả lời mơ hồ, bà bàn đến sự trống trải của đời goá bụa, dần dẫn đi tới chỗ nói rõ lời đề nghị một cuộc hôn nhân mới rồi bà kết thúc bằng việc hỏi thẳng Thérèse liệu nàng có thầm mong tái giá không. Thérèse kêu lên thất thanh bảo rằng nàng không nghĩ đến chuyện đó và nàng sẽ vẫn chung thuỷ với Camille.

Bà Raquin bắt đầu khóc lóc. Bà nói trái lòng mình khi làm cho nàng hiểu rằng nỗi tuyệt vọng không thể là mãi mãi, cuối cùng, để trả lời tiếng kêu của thiếu phụ là không bao giờ chịu thay thế Camille, bà đột nhiên nêu tên Laurent ra. Thế rồi, bà ào ạt tuôn ra những lý lẽ về sự tương hợp, về những lợi ích của một cuộc hôn nhân như vậy, bà trút cạn nỗi lòng, cao giọng nhắc lại những gì bà đã nghĩ ngợi suốt buổi tối, bà phác họa với một sự ích kỷ ngây thơ bức tranh về niềm hạnh phúc sau cùng, giữa hai đứa con yêu dấu. Thérèse lắng nghe bà, đầu gục xuống, cam chịu và ngoan ngoãn, sẵn sàng thoả mãn mọi mong ước nhỏ nhặt nhất của bà.

- Con mến Laurent như một người anh – nàng đau khổ nói khi người cô đã im tiếng – vì mẹ muốn thế, con sẽ cố gắng yêu thương anh ấy như một người chồng. Con muốn mẹ được hạnh phúc. Con đã hy vọng mẹ để con được khóc trong bình yên, nhưng con sẽ chùi nước mắt bởi vấn đề là hạnh phúc của mẹ.

Nàng ôm hôn người phụ nữ già nua đang sững sờ và hoảng sợ khi là người đầu tiên quên mất đứa con mình. Trong khi đặt mình xuống giường, bà Raquin thổn thức cay đắng tự buộc tội mình không mạnh mẽ bằng Thérèse, vì ích kỷ mong muốn một cuộc hôn nhân mà thiếu phụ ưng thuận đơn giản chỉ vì hy sinh quên mình.

Sáng hôm sau, Michaud và bà bạn già có một cuộc trao đổi ngắn ngoài ngõ, trước cửa tiệm. Họ thông báo cho nhau kết quả cuộc vận động của họ, và thoả thuận tiến hành mọi việc nhanh chóng khi thúc ép bọn trẻ đính hôn, ngay buổi tối này.


Buổi chiều, vào lúc năm giờ, Michaud đã có mặt ở cửa hiệu khi Laurent bước vào. Ngay lúc chàng trai vừa ngồi xuống, viên cẩm già đã nói vào tai hắn.

- Cô ấy ưng thuận.

Lời nói cộc lốc đó Thérèse nghe thấy, nàng vẫn xanh xao, đôi mắt trâng tráo nhìn chòng chọc vào Laurent. Đôi tình nhân nhìn nhau vài giây, như để dò hỏi nhau. Cả hai đều hiểu cần phải chấp nhận tình thế không do dự và kết thúc nó ngay một lần. Laurent đứng dậy, tiến tới nắm bàn tay của bà Raquin, đang cố gắng hết sức để cầm nước mắt.

- Mẹ thân yêu – hắn mỉm cười nói – con đã nói chuyện với ông Michaud về niềm hạnh phúc của mẹ, hồi tối hôm qua. Các con của mẹ muốn làm cho mẹ được sung sướng...

Bà già tội nghiệp khi được gọi "mẹ thân yêu" đã mặc cho nước mắt tuôn trào. Bà mau mắn nắm lấy bàn tay Thérèse đặt vào tay Laurent mà không thể nói nên lời.

Đôi tình nhân rùng mình khi cảm giác da thịt chạm vào nhau. Họ giữ yên những ngón tay siết chặt nóng bỏng, trong nắm tay ghì chặt bồn chồn. Chàng trai trẻ tiếp tục bằng một giọng ngập ngừng.

- Thérèse, cô có muốn chúng ta tạo một cuộc sống vui vẻ và bình yên cho người cô của cô không?

- Vâng – thiếu phụ yếu ớt đáp – chúng ta có một nhiệm vụ phải hoàn thành.

Thế là Laurent quay sang bà Raquin và nói thêm, mặt xanh mét.

- Khi Camille rớt xuống nước, anh ấy hét với con "Hãy cứu vợ tôi, tôi giao phó cô ấy cho anh!" con tin rằng mình hoàn thành ước vọng sau cùng của anh ấy khi cưới Thérèse.

Thérèse buông tay Laurent ra khi nghe những lời đó. Nàng như bị một cú đấm vào ngực. Sự vô sỉ của người tình làm nàng chán ngán. Nàng nhìn hắn với cặp mắt ngây dại, trong khi bà Raquin nghẹt thở vì thổn thức, ấp úng nói.


- Vâng, vâng, bạn ta, hãy cưới nó, hãy làm cho nó hạnh phúc. Dưới đáy mồ con ta sẽ cảm ơn các con...

Laurent cảm thấy mình khuỵu xuống, hắn tựa vào lưng một chiếc ghế tựa. Michaud cũng vậy, lão xúc động rơi nước mắt, đẩy hắn đến gần Thérèse bảo:

- Hãy ôm hôn nhau, đây sẽ là lễ đính hôn của các bạn.

Gã đàn ông cảm thấy một nỗi khó chịu kỳ lạ khi đặt môi lên má của goá phụ, và nàng bỗng bất thần lùi lại như bị bỏng bởi những cái hôn của người tình. Đây là những âu yếm đầu tiên với người đàn ông này trước mặt mọi người, tất cả máu dồn lên mặt, nàng cảm thấy đỏ bừng và nóng rát, người đàn bà xưa nay không biết tới ngượng ngùng và chưa hề xấu hổ trong sự nhơ nhuốc của cuộc tình của họ.

Sau cơn sốc, hai kẻ giết người thư thả trở lại. Cuộc hôn nhân của họ đã được định đoạt, cuối cùng họ đã đạt được mục đích, mà họ theo đuổi từ lâu. Tất cả được thu xếp ngay buổi tối đó. Thứ năm sau, đám cưới được thông báo cho Grivet, Olivier và vợ anh ta. Michaud khi báo tin này rất đắc chí. Lão xoa xoa hai bàn tay và nhắc đi nhắc lại.

- Chính tôi đã có ý tưởng đó, chính tôi đã kết duyên cho họ.Rồi sẽ thấy một cặp đẹp đôi!

Suzanne lặng lẽ đến ôm hôn Thérèse. Tạo vật đáng thương này hoàn toàn thiếu sinh khí và trắng bệch, đã cảm thấy tình bạn với goá phụ u ám và căng thẳng kia. Cô yêu mến thiếu phụ như trẻ con, với một thứ khiếp sợ nể nang. Olivier chúc mừng bà cô và người cháu gái, Grivet liền phát biểu vài lời bông lơn cợt nhả nhưng kết quả khá xoàng. Nhìn chung, nhóm bạn bè bỉêu lộ vui mừng, thích chí, và tuyên bố tất cả dành cho điều tốt đẹp nhất, thật ra mà nói, cả bọn đã thấy trước hôn lễ rồi.

Thái độ của Thérèse và Laurent vẫn đúng mực và khôn khéo. Họ tỏ ra một tình bạn thắm thiết và ân cần, đơn giản thế thôi. Họ có vẻ làm tròn một hành vi hy sinh cao cả. không có gì trên gương mặt họ có thể gây ngờ vực về những nỗi khiếp sợ, những sự thèm khát đã giày vò họ. Bà Raquin nhìn họ với nụ cười héo hon, với lòng nhân từ mến yêu và biết ơn.

Còn vài thủ tục phải hoàn tất. Laurent viết thư cho người cha để yêu cầu nơi ông sự ưng thuận. Ông già nông dân xứ Jeufosse hầu như quên bẵng là mình còn có một đứa con trai ở Paris, đã trả lời hắn trong bốn dòng, rằng hắn có thể lấy ai hay được ai lấy tuỳ thích, lão làm cho hắn hiểu rằng lão dứt khoát không bao giờ cho hắn một xu nào nữa, lão mặc cho hắn tự làm chủ thân xác và cho phép hắn phạm vào mọi chuyện điên khùng trên thế gian này. Sự cho phép được thông qua kiểu đó đặc biệt khiến Laurent lo ngại.

Bà Raquin sau khi đọc xong bức thư của ông già dở hơi này, đã hăm hở lên vì lòng tốt, nó xui bà làm một chuyện điên rồ. Bà dồn cả cho cô cháu gái bốn mươi mấy ngàn francs bà có được, bà dốc cạn túi cho đôi vợ chồng mới trong khi tin tưởng vào lòng tốt của họ, muốn xem họ như tất cả hạnh phúc của bà. Laurent không mang lại gì cả cho của chung, hắn thậm chí còn cho biết sẽ không giữ mãi chỗ làm và có thể sẽ trở lại với hội hoạ. Vả chăng, tương lai của cái gia đình nhỏ bé này đã được bảo đảm, lợi tức hàng năm của bốn mươi mấy ngàn francs, cộng với tiền lời của việc buôn bán cũng đủ để ba người sống dễ chịu. Họ hoàn toàn vừa đủ để sung sướng.

Đám cưới được gấp rút chuẩn bị. Người ta thu gọn các thủ tục trong chừng mực có thể được. tưởng chừng như ai nấy đều vội vã đẩy Laurent vào phòng của Thérèse. Cuối cùng ngày mong ước đó cũng đến.