Tâm Lí Học Tổng Hợp

  - Tôi thường làm ngay và luôn mà không nghĩ nhiều.
- Tôi không hay suy nghĩ nghiêm túc cho lắm!
- Tôi thường đưa ra quyết định rất nhanh.
- Tôi thích tìm kiếm những trải nghiệm mới và thú vị.
- Tôi là người khá vô lo vô nghĩ.
- Tôi có thể diễn tả suy nghĩ của mình rất nhanh.
- Tôi thừa nhận mình dễ mất hứng thú khi làm việc.
- Tôi không thể kiên nhẫn khi chờ đợi.
- Tôi không thích và không giỏi lên kế hoạch kinh doanh.
- Tôi không phải người có thể suy nghĩ lâu trước khi quyết định.

Nếu bạn thấy đúng với mình từ 7 câu trở lên, bạn có thể được coi là kiểu người có tính bốc đồng.

Điều đó có nghĩa là bạn khá nhanh nhẹn, biết nắm bắt thời cơ nhưng cũng rất có thể bạn khá hấp tấp, vội vàng, đưa ra quyết định nhanh mà không chính xác.

Thực ra, chuyện này có thể không phải là vấn đề lớn, nó còn tùy thuộc công việc của bạn là gì nữa. Nhưng bạn có biết, nếu có những tính đó có lẽ bạn được đánh giá là một nhân viên lí tưởng đấy!

--->>> 1/ MỘT NGƯỜI NHƯ THẾ NÀO ĐƯỢC GỌI LÀ BỐC ĐỒNG?

Bạn ưa thích sôi nổi, không thích gò bó, không cần nghỉ ngơi, hành động thiếu kiên nhẫn, đưa ra quyết định/ phỏng đoán ngay lập tức?

Vậy còn những người bốc đồng, tìm kiếm sự kích động, tránh những thứ phức tạp, dễ mất tập trung, suy nghĩ nông cạn, không thể và không bao giờ có kế hoạch cho tương lai? Chắc chắn là không nên gần họ rồi...

Nhưng vấn đề là những tính cách này thường đi liền với nhau. Chúng hình thành nên một loại nhân cách, gọi là "bốc đồng."


Trong tâm lí học, sự bốc đồng được định nghĩa là xu hướng hành động dựa trên một ý định vừa nảy ra, thực hiện hành vi mà ít hoặc không suy nghĩ trước, không cân nhắc đến kết quả. Các hành vi bốc đồng thường nông nổi, thiếu chín chắn, mang lại nhiều rủi ro, gây ra những hậu quả không mong muốn.

Bốc đồng có thể được coi là đem lại lợi ích trong một số trường hợp, nhất là các tình huống không cần suy tính nhiều mà vẫn đem lại các kết quả mong đợi. Khi những hành động này mang lại kết quả tốt, nó thường không được coi là kết quả của bốc đồng, mà được xét là liều lĩnh, nhanh nhạy, dũng cảm, độc đáo, phá cách,...

Vì vậy, hành động bốc đồng thường bao gồm ít nhất hai yếu tố: một là hành động mà không có cân nhắc, điều này có thể tốt có thể xấu; và hai là lựa chọn các kết quả ngắn hạn thay vì dài hạn.

--->>> 2. NHẬN DIỆN NGƯỜI CÓ TÍNH BỐC ĐỒNG

- Tính cách thường ổn định, dễ gần, nhưng không cẩn thận lắm.
- Không chịu nổi các môn thể thao yêu cầu sự kiên nhẫn.
- Rất nhạy cảm với các tin tức về phần thưởng, trong khi không nhạy cảm với các tín tức về hình phạt. Vì vậy họ dễ bị kiểm soát bởi những hứa hẹn về các phần thưởng nhanh chóng, hấp dẫn, thú vị hơn là những lời đe dọa khắc nghiệt.
- Dễ nghiện các chất kích thích như caffeine, thuốc lá, rượu bia.
- Thích thể hiện bản thân vào buổi tối hơn là buổi sáng.

(?) Mẫu người bốc đồng tại công sở thì sao?

- Có sức hút bề mặt như: không thay đổi quyết định, sẵn sàng trước rủi ro và thay đổi.
- Hướng đến các lợi ích trước mắt.
- Năng lượng làm việc vô hạn.
- Làm việc tốt trong các bộ phận như PR, quảng cáo.

--->>> 3. NHÌN NÀY! NGƯỜI BỐC ĐỒNG CÓ NHỮNG ƯU ĐIỂM SAU:

- Có thể tận dụng các cơ hội bất ngờ;

- Có thể dễ dàng chuyển suy nghĩ ra lời nói;
- Ứng biến nhanh nhạy;
- Sáng tạo, dám thử thách với cái mới;
- Dễ gần, hòa đồng...

--->>> 4. NHƯNG CẦN DÈ CHỪNG NHỮNG NHƯỢC ĐIỂM CỦA HỌ:

- Dễ phá hoại;
- Dễ nổi giận;
- Hành động bất chấp hậu quả;
- Không có kế hoạch;
- Không thể tập trung hay suy nghĩ sâu sắc...

--->>> 5. LIỆU CÓ GÂY RA HẬU QUẢ GÌ KHÔNG NHỈ?

- Họ dễ sa vào các thói nghiện ngập, mất tự chủ: rượu bia, thuốc lá, chất kích thích, cờ bạc, game, nghiện việc, nghiện ăn, nghiện mua sắm,...
- Khả năng mắc các chứng bệnh rối loạn cao hơn như: rối loạn cảm xúc lưỡng cực, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), lạm dụng chất gây nghiện, rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD), rối loạn nhân cách ranh giới (BPD), Parkinson.

***
Trên đây là vài nét về tính cách của người bốc đồng. Bạn có phải là một người như vậy không?
Cùng đón đọc tiếp phần 2 nguyên nhân và làm thế nào để chế ngự, vượt qua được tính bốc đồng nhé!



5 CÁCH ĐỂ CHẾ NGỰ TÍNH BỐC ĐỒNG

Nhiều người cho rằng tính bốc đồng là một trong những đặc tính của tuổi trẻ. Khi sống đủ "sâu" và đủ "lâu" con người ta ắt sẽ kiềm chế được những phút giây "hứng chí" của mình.

Thực ra, độ tuổi nào cũng có thể mắc phải "căn bệnh" này. Bốc đồng là một trong số những chỉ số cảm xúc mà ta hoàn toàn có thể thay đổi được bắt đầu từ việc xây dựng những thói quen, tính cách đến việc luyện tập các môn đem lại lợi ích cho tinh thần và sức khỏe.

Trong Phần 1 (https://goo.gl/REKKMm) Oopsy đã gửi đến bạn thông điệp để nhận diện người bốc đồng, những ưu/ nhược điểm. Phần 2 này, Oopsy tiếp tục gửi đến bạn nguyên nhân và cách để chế ngự chúng.

--->>> 1/ TÍNH BỐC ĐỒNG ĐẾN TỪ ĐÂU?

Bạn đã biết đến Dopamine chưa? Dopamine được sản sinh khi chúng ta ăn uống, thỏa mãn, nghiện ngập, đạt được phần thưởng.

Dopamine tạo ra cảm giác hưng phấn, vì vậy có thể hiểu chúng ta ăn uống, thỏa mãn, nghiện ngập là để có Dopamine, để có sự hưng phấn.

Đó là nguyên tắc hoạt động của người bốc đồng – họ muốn có Dopamine.

Nhưng thường thì khi cần một cái gì quá, cái đó sẽ trở nên rối loạn. Vì vậy mà người bốc đồng dễ liên quan đến các chứng rối loạn bởi lượng Dopamine bất thường.

--->>> 5 CÁCH CHẾ NGỰ TÍNH BỐC ĐỒNG

Dù tính bốc đồng có ưu điểm, nhưng với thân thể thì sự bất thường của lượng Dopamine không phải là một tình trạng tốt và cần thiết. Vì vậy chúng ta vẫn cần đến các phương pháp rèn luyện để vượt qua tính bốc đồng:

-->>> 1/ Thiết lập kỉ luật thép

- Thiết lập kỉ luật và giới hạn cho các hành vi của mình.

- Biết trân trọng người trên, giúp đỡ người dưới, có tự trọng, tự chịu trách nhiệm với các hành vi của mình, xây dựng lịch làm việc với các công việc ưu tiên và thực hiện theo kế hoạch.


- Tránh xa các hình thức nghiện ngập, các chất kích thích, các chất có hại cho cơ thể và tâm trí như rượu bia, thuốc lá,...

- Luyện tập thể dục thường xuyên.

--->>> 2/ Suy nghĩ kĩ trước khi hành động

Bạn nên suy nghĩ kĩ về việc "có cần không" dựa trên tiêu chuẩn của chính bạn.

Chẳng hạn, Bạn thèm ăn nhưng bạn có cần ăn thật không? Nếu thân thể đói và cần ăn để duy trì năng lượng sống thì không sao, nhưng với các trường hợp đói giả, khát giả, cần làm một điều gì đấy do ham muốn, tâm trí bạn sẽ tự tìm được lí do phù hợp để bạn thỏa mãn.

Khi bạn càng suy nghĩ kĩ, thân thể bạn sẽ có một khoảng hòa hoãn đủ để động lực ấy phải tan đi. Và bạn càng luyện tập quen thì khoảng trì hoãn càng hiệu quả, khả năng tự làm chủ của bạn càng lớn.

--->>> 3/ Nhận thức các động lực của bốc đồng

Để chấm dứt các lực thôi đẩy của bốc đồng, bạn phải tìm về động lực khiến chúng xuất hiện. Nó giống như bạn vừa chiến đấu với các quái vật con, vừa tiến đến nơi quái vật mẹ và tiêu diệt nó, cuộc chiến mới kết thúc.

Chẳng hạn, vì sao bạn nghiện mua sắm? Bạn hãy thử tự nhìn nhận mình và liệt kê ra: vì khi ấy bạn không phải đối diện với chính mình; hay vì bạn phải chịu quá nhiều áp lực từ việc bố mẹ/sếp mắng, tổn thương danh dự, thất tình,... và đây chỉ là cách giúp bạn giải tỏa.

--->>> 4/ Cân nhắc lời nói

Người bốc đồng thường không suy nghĩ chín chắn khi nói, nhưng một khi đã nói ra thì khó mà dừng lại được.

Những lời nói ra có thể dễ dàng khiến người khác tổn thương, vì vậy, bạn chỉ nên nói khi tâm hồn đã bình thản trở lại.

--->>> 5/ Cố gắng giải thích

Nếu bạn gặp vấn đề trong việc kiềm chế sự bốc đồng, hãy để mọi người biết về việc bạn dễ mất bình tĩnh và luôn phải cố gắng kiểm soát mình. Mọi người sẽ dễ dàng thông cảm và hiểu cho tình huống của bạn.