Phong Khí Quan Trường

Thẩm Hoài không biết Hùng Văn Bân từ mồm nhân viên nhà hàng nào biết được mình qua đây ăn cơm. Triệu Đông, Tiêu Minh Hà vừa theo Tiêu Minh Kiến lên lầu, Hùng Văn Bân liền tới chỗ này, nói bí thư Đàm đang ăn cơm trong Nam viên, muốn hắn qua đó nói chuyện.

Thẩm Hoài không thể không để Trần Đan ở lại trong Thúy Hoa lâu, cùng Hùng Văn Bân đi gặp Đàm Khải Bình.

Nam viên là khu chiêu đãi của thị ủy, thị chính phủ. Sau khi Ngô Hải Phong sang làm chủ nhiệm Nhân đại, rất ít khi lộ diện trong đây, thành ra phòng số một cũng thành nơi chuyên dụng mời khách của riêng Đàm Khải Bình.

Đàm Khải Bình vừa hội kiến với chuyên viên của Ủy ban kinh tế kế hoạch tỉnh, Thẩm Hoài và Hùng Văn Bân vào phòng, đúng lúc hắn đang ngồi trên sofa nhìn tài liệu, thấy là Thẩm Hoài, mới cười đùa: “Đã đến Nam viên mà không thốt lấy một tiếng, chẳng khác gì ăn trộm cả…”

“Cháu không có khả năng biết trước tương lai.” Thẩm Hoài ngồi xuống ghế sofa đối diện, nhún nhún vai, cười đùa theo: “Nếu biết Đàm bí thư ngài ở Nam viên, cháu dám không qua báo cáo công tác ư?”

Kỳ thực Đàm Khải Bình không giới ý Thẩm Hoài dùng tư cách cháu – chú xưng hô với mình, thấy thần thái hắn không có vẻ gì câu thúc, lại thủ lễ biết điều, thầm nghĩ chắc cậu ta không muốn khiến người khác coi trọng cái mác cháu nội Tống Hoa, cháu trai Tống Kiều Sinh đây…

Đàm Khải Bình rất hân thưởng thái độ không cần mượn gia thế cũng muốn vung tay làm ra một phen sự nghiệp này, sờ lên mái tóc chuối tiêu sau đầu, cười nói: “Vậy qua đây báo cáo công tác, nói nói xem tình hình chỉnh đốn làm đến đâu rồi, lại còn nặn ra cái gì mà “ban quản lý tư sản công” nữa?”

“À.” Thẩm Hoài hơi sững, buột miệng hỏi lại: “Việc này sao truyền đến tai Đàm bí thư ngài rồi?”


Cơ cấu ban quản lý xí nghiệp thị trấn vốn mang tính chất lâm thời, Thẩm Hoài cho rằng đổi tên thành “ban quản lý tư sản công”, điều chỉnh chút chức năng, hẳn không gây ra ảnh hưởng gì lớn, ai ngờ chuyện này lại được “thượng tấu” vào tai Đàm Khải Bình từ lúc nào.

“Hiện tại tôi đang bắt tay vào thực hiện cải cách thể chế.” Đàm Khải Bình nói: “Mấy năm nay Đông Hoa tụt hậu so với những thành phố khác nhiều, nguyên nhân thì có nhiều, trong đó chế độ kinh tế cương cứng là một phương diện. Có điều muốn thay đổi lại phức tạp vô cùng. Phía Hà Phố đưa lên một tin vắn về Mai Khê, trong đó có nhắc đến danh từ lạ tai này, nhân tiện cậu đến Nam viên, tôi muốn nghe báo cáo trực tiếp xem thế nào…”

Triệu Đông cơ hồ không dây dưa gì thêm, trực tiếp đuổi tới phòng số một, nhân viên công tác dẫn hắn vào. Thấy hắn đến, Thẩm Hoài ngừng thoại đề, quay sang giới thiệu Triệu Đông trước: “Triệu Đông là học trò đắc ý của lão Hùng lúc làm trong xưởng thép thành phố, được cháu kéo về Mai Khê giúp chỉnh đốn sản xuất cùng…”

“Đều là thanh niên tuổi trẻ tài cao a.” Đàm Khải Bình chỉ chỉ xuống ghế cho Triệu Đông ngồi, nghiêng người nói với Hùng Văn Bân: “Nhìn hai người bọn họ, tôi lại nhớ về mình thời trẻ, lúc đó đúng thời 10 năm biến động (Cách mạng văn hóa), kẻ thì theo phong trào xuống nông thôn rèn luyện, người bị bắt nhốt vào chuồng bò viết kiểm điểm, việc lớn việc nhỏ gì đều không được làm, nào giống các cậu bây giờ, tuổi còn trẻ đã có cơ hội đại triển hồng đồ…”

Đây là lần đầu tiên Triệu Đông gặp gỡ Đàm Khải Bình, tâm tình căng thẳng là điều khó tránh khỏi. May mà thái độ, cử chỉ của Đàm Khải Bình trước mặt tay chân tín nhiệm khá bình dị, rất nhanh hắn đã thích ứng được với không khí trong phòng.

“Năm 91, Kỷ Canh Tân, giáo sư kinh tế học Đại học Bắc Kinh từng đề ra khái niệm đổi quốc doanh thành quốc hữu, đổi cách quản lý doanh nghiệp quốc doanh thành quản lý tư sản tập thể. Ông ấy còn đệ đơn lên Quốc vụ viện, hy vọng có thể tiến hành cải cách sâu hơn về thể chế với tập đoàn quốc doanh và xí nghiệp tập thể, chứ không chỉ dừng lại ở phân trách nhiệm cho giám đốc hay xưởng trưởng kinh doanh hoặc nhận thầu ra bên ngoài.”

Thẩm Hoài đưa một số ý tưởng trong thực hành cải chế ban quản lý xí nghiệp tường thuật ra với Đàm Khải Bình.


“Mấy năm trước, xí nghiệp hương trấn có cơ hội rất lớn để phát triển, nhưng lực đẩy tăng sản lượng, tăng quy mô lại chủ yếu đến từ phía chính quyền, đến từ tham vọng gia tăng nguồn thuế. Song hai năm trở lại đây, tỉnh Hoài Hải thành tỉnh đầu tiên thực hiện thí điểm phân thuế trong cả nước, địa phương mất đi động lực ủng hộ xí nghiệp đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất. Dẫn đến rất nhiều vấn đề bị che đậy trong tiến trình quá độ trước đây, như kinh doanh không hiệu quả, đầu tư trùng lặp, dàn trải, thiếu sức cạnh tranh, nợ tam giác lần lượt bạo lộ ra. Tôi tới Mai Khê, được phân quản công tác kinh tế, chủ trì chỉnh đốn xưởng thép, từ trong đó phát hiện rất nhiều tình huống tương tự. Lúc đó tôi nghĩ, muốn làm tốt kinh tế phải thay đổi tư duy, đổi mới ý tưởng, vừa đúng đọc được tài liệu của giáo sư Kỷ, được mở mang rất nhiều…”

“Kỷ Canh Tân là cố vấn chính sách kinh tế của Quốc vụ viện, là người rất có trình độ. Lý luận ông ấy đề ra có giá trị rất lớn, nhưng ở trung ương người ta vẫn còn tranh cãi.” Mấy năm trước Đàm Khải Bình từng xuống dưới cơ sở tạm giữ chức phó bí thư địa thị*, mặc dù đối với phương diện kinh tế không tinh thông cho lắm, song đối với mấy nhà kinh tế cố vấn nổi danh cho chính phủ và chính sách của bọn họ thì vẫn có hiểu biết đôi chút: “Tài liệu của ông ấy Hùng Văn Bân có đưa cho tôi xem qua, quan điểm trong đó khá mới mẻ, không ngờ cậu cũng nghiên cứu qua…”

Tuy Thẩm Hoài trước đây từng học kinh tế đô thị và thương mại quốc tế ở Pháp, nhưng thật sự chỉ là túi cơm, nửa chữ chuyên môn chưa chắc đã biết. May mà Thẩm Hoài có thời gian tự học thi làm nghiên cứu sinh của đại học Bắc Kinh, mấy nhà kinh tế học nổi tiếng và lý luận của bọn họ hắn đều từng nghiên cứu rất kỹ.

Lại đi chỉnh lý lại cuộc sống Thẩm Hoài trước đây trải nghiệm ở Pháp, khiến một số vấn đề hắn còn mơ hồ nay đã hiểu khá thấu triệt.

Cuộc sống trước đây của Thẩm Hoài là cặn bã, nhưng từ đống cặn bã kia, hắn lọc ra được rất nhiều chỗ hữu ích, một cộng một thường thường đều lớn hơn hai mà.

“Thể chế kinh tế của các nước Âu Mỹ rất đáng cho chúng ta học tập.” Thẩm Hoài nói: “Quản trị tập đoàn, xí nghiệp ở nước ngoài, về đại thể đều đi theo mô hình tách quyền sở hữu và quyền kinh doanh ra. Như hiện tại, cho dù chỉ là xí nghiệp hương trấn, thì toàn Mai Khê cũng có hai chục, cả thành phố phải đến gần gần ba trăm. Nếu đủ loại quyết sách kinh doanh của các xí nghiệp đều cần chính phủ vỗ bàn quyết định, vấn đề sẽ rất nghiêm trọng: Một là năng lực, trình độ chuyên môn hạn chế, ai cũng không có khả năng là chuyên gia kiêm nhiều lĩnh vực; hai là tinh lực cá nhân có hạn, không thể kịp thời xử lý linh hoạt những biến cố gặp phải trong quá trình quản trị. Chế độ xưởng trưởng, giám đốc phụ trách hiện hành chủ yếu là để khắc phục nhược điểm này. Có điều, chế độ này được đánh giá bằng cách nào, bằng chỉ tiêu cụ thể gì, phát huy được tiềm lực đến đâu thì quốc nội chưa đưa ra được phương án cụ thể. Tôi đề nghị thay ban quản lý xí nghiệp thành ban quản lý tư sản công, nói đến cùng là để xây dựng, đề ra chỉ tiêu cụ thể, xem xem xí nghiệp kinh doanh có hiệu quả, tư sản có gia tăng giá trị, cơ hội phát triển trước mắt thế nào, cần tăng thêm đầu tư bao nhiêu. Trong khi đó, thực trạng ở các xí nghiệp thì sao? Chức năng xã hội, đặc biệt là chức năng xã hội của một số xí nghiệp quốc doanh cỡ lớn, trong đó có gì? Có bệnh viện, có nhà trẻ, có trường học… đủ cả, hoàn toàn là một xã hội thu nhỏ. Điều này hoàn toàn không phù hợp với nguyên tắc “ưu tiên hiệu suất” của đồng chí Đặng Tiểu Bình. Những chỗ ấy phải bóc lìa ra, có vậy mới đủ khả năng đẩy hiệu suất kinh doanh lên càng cao…”

Thẩm Hoài cố gắng tải lý thuyết kinh tế bằng câu từ rõ rệt nhất có thể, để người không am hiểu kinh tế lắm như Đàm Khải Bình vẫn đủ sức nghe hiểu: “Có vẻ mấy năm nay ở nước ngoài cậu học được không ít kiến thức nhỉ? Trước đây để cậu tới quản lý một doanh nghiệp sắt thép như Mai Khê, trong tâm tôi vẫn lo lắng thay cho cậu, giờ xem ra là lo hão rồi… Chỉ cần nắm vững lý luận, lại có trợ thủ giỏi, đủ năng lực, chắc chắn sẽ làm được một phen sự nghiệp. Cố gắng phát huy nhé!”


Đàm Khải Bình lại nghĩ nghĩ, nói tiếp: “Bộ lý luận quản lý tư sản này phía Mai Khê có thể áp dụng thử. Chúng ta phải dũng cảm sờ lên tảng đá mà qua sông. Tài liệu của Kỷ Canh Tân mang nặng tính lý luận, ít có thực tiễn, đến cùng có thể áp dụng hay không, trung ương còn đang tranh cãi. Tôi thấy cậu có thể dựa vào thực tế kinh nghiệm công tác ở Mai Khê, đứng dưới góc độ xí nghiệp hương trấn, làm một bài xã luận…” Lại hỏi Hùng Văn Bân: “Lão Hùng, cậu thấy trình độ lý luận của tiểu Thẩm thế nào? Có ổn không? Nếu có gì không ổn, cậu nhớ chỉnh sửa thêm…”

Năng lực hơn người mà Thẩm Hoài biểu hiện ra sớm đã đánh tiêu ấn tượng không hay Hùng Văn Bân nghe đồn trước đây. Mặc dù biết Thẩm Hoài có hơi kiêu ngạo, trong mắt không người, song hắn hoàn toàn có thực lực, có tư cách để làm vậy.

Chợt nhìn thấy Mai Khê đề ra muốn thay ban quản lý xí nghiệp thành ban quản lý tư sản công, Hùng Văn Bân liền nghĩ ngay đến lý luận của giáo sư kinh tế học Kỷ Canh Tân. Chỉ không ngờ rằng, lý luận về thể chế kinh tế cũng được Thẩm Hoài nắm vững thế này.

Hùng Văn Bân cười nói: “Trình độ gà mờ của tôi, sợ là không giúp gì được cho Thẩm Hoài …”

Lúc này có nhân viên tới mời bọn hắn ra dùng bữa, Thẩm Hoài và Triệu Đông không cách nào thoát thân, giữa bàn ăn mà vẫn phải báo cáo chi tiết tường tình quá trình chỉnh đốn cụ thể của xưởng thép.

Có một số thứ không phải cứ muốn chém gió là chém gió ra được, Đàm Khải Bình tẩm dâm trong quan trường hơn nửa đời người, giữa người có thể làm việc và kẻ chỉ được cái to mồm, hắn dùng nửa con mắt vẫn phân biệt được rõ ràng.

Trước đây chưa có cơ hội nghe Thẩm Hoài giới thiệu chuyện chỉnh đốn xưởng thép tỉ mỉ thế này, trên bàn ăn nghe đến nhập thần, bất tri bất giác đã qua 10h đêm. Sau cùng Hùng Văn Bân phải đứng ra nhắc ngày mai có cuộc họp sớm tỉnh, Đàm Khải Bình mới kết thúc cuộc đàm thoại.

Tay hắn án lên bàn, nói: “Thế này đi, nếu sang năm xưởng thép Mai Khê đạt lợi nhuận dương trong quý đầu tiên, tôi sẽ tới thị sát một lần, thuận tiện gây chút áp lực cho những xí nghiệp trực thuộc thành phố khác. Xuống luôn trong năm nay thì có vẻ vội vàng quá…”


Đông Hoa bảy huyện hai khu, khu thuộc trực hạt thị ủy, các huyện lại do tỉnh ủy giao cho thị ủy quản lý thay, quan hệ trong đó khá là phức tạp. Trước khi xưởng thép Mai Khê đạt được thành tích thực tế, trước khi có cơ hội cụ thể, Đàm Khải Bình không tiện tới thị sát ngay, trực tiếp trợ uy cho Thẩm Hoài một cách trắng trợn được…

Tiễn Đàm Khải Bình, Hùng Văn Bân lên xe rời Nam viên, Thẩm Hoài và Triệu Đông mới về lại Thúy Hoa lâu, không biết hai nàng Trần Đan và Tiêu Minh Hà bị bỏ rơi nãy giờ có bực mình không nữa…

Tiệc rượu bên này sớm đã tán rồi, mặc dù rất muốn gặp mặt làm quen Thẩm Hoài, nhưng cục trưởng cục quy hoạch Đường Xuyên không thể dày mặt đứng chờ trong này mãi được.

Giờ ở đại sảnh chỉ còn Tiêu Minh Hà, ba mẹ nàng, và Trần Đan là đang ngồi đợi.

Thấy Thẩm Hoài và Triệu Đông trở về, Tiêu Minh Kiến thấp thỏm đứng lên, lòng bàn tay ướt đẫm mồ hôi.

“Muộn thế này rồi sao Tiêu khoa trưởng còn ngồi chờ?” Thẩm Hoài làm như chuyện lúc tối chưa từng phát sinh, đưa tay ra về phía Tiêu Minh Kiến.

Tiêu Minh Kiến vội rướn người bắt tay, mặt đầy vẻ lấy lòng nói: “Không muộn, không muộn…” Lại ấp úng mãi không biết nói gì thêm, chỉ cầm tay Thẩm Hoài càng thêm chặt, như muốn đem thái độ lúc tối bù đắp trở về.

Bị mồ hôi trong lòng bàn tay Tiêu Minh Kiến bám vào rin rít, khiến Thẩm Hoài hận không vung ra lau lau cho sạch. Song tâm lý chán ghét loại người thế lợi này đến mấy, vẫn phải cho Triệu Đông và Tiêu Minh Hà vài phần mặt mũi, cũng không nguyện tiếp xúc nhiều với y, bèn rút tay về, nói với Triệu Đông: “Không sớm nữa rồi, cậu đưa Tiêu khoa trưởng và Minh Hà về trước, ngày mai gặp lại ở xưởng…”