Nhất Phẩm Giang Sơn

Nghe giải thích tận tình như vậy, các khách hàng gửi tiền đương nhiên sẽ vừa lòng.

- Vậy các người sẽ không phá sản chứ?
Đây cũng là vấn đề mà đại đa số người sẽ hỏi.

- Chúng tôi có số vốn mấy chục triệu quan, nhà mẹ đẻ của đương kim Tào hoàng hậu là một trong số các cổ đông của chúng tôi, làm sao có thể phá sản được?
Nhóm kinh tế giải thích:
- Kể cả lùi mười ngàn bước lại để nói, cho dù chúng tôi có phá sản, khoản tiền tiết kiệm của mọi người cũng sẽ an toàn, bởi vì bất cứ lúc nào, chúng tôi cũng sẽ ưu tiên đảm bảo an toàn cho số tiền gửi tiết kiệm của quí vị.

- Tôi không biết chữ thì phải làm sao đây?
Tuy bá tánh ở Biện Kinh biết chữ rất nhiều, nhưng trong số những người nghèo, còn một lượng tương đối những người mù chữ.

- Huynh biết số chứ? Biết tên của mình chứ? Biết viết tên của mình chứ? Vậy là đủ rồi, còn lại cứ giao cho quầy viên của chúng tôi, bọn họ sẽ giúp huynh hoàn tất mọi thủ tục…

Ngươi không thể không thừa nhận, người Do Thái là thiên tài kinh doanh, bọn họ có một cái miệng vô cùng linh hoạt, vả lại còn làm cho người ta cảm thấy chân thành vô cùng. Kết quả, mới một ngày mà hơn tám phần những người có tiền đều đến tiền trang Biện Kinh làm sổ tiết kiệm, chỉ có một bộ phận nhỏ vẫn kiên quyết giữ lại tiền mặt.

Nhóm kinh tế nói chuyện đó không thành vấn đề, ngày mai có thể đến tổng hiệu rút…

Ngày thứ hai, một đoàn người xếp hàng dài trên đường, đều là những người gửi tiền đến rút tiền. Dọa cho Lý Đạt không dám mở cửa, chỉ có Tiền Thăng vẫn giữ được bình tĩnh, ông ta đã từng buôn bán lớn, những ngày này luôn yên tĩnh quan sát học hỏi, đã bắt đầu nhận thấy:
- Chỉ có một số ít trong những người này, thật sự đến để rút hết tiền, đại đa số còn lại chỉ đến thử một chút thôi, rút năm ba quan là nhiều.
Nói xong gõ gõ lên mặt bàn rồi nói tiếp:
- Đúng giờ mở cửa, trì hoãn sẽ dẫn đến khủng hoảng.

- Được, nghe lời ngươi.
Lý Đạt trầm trọng gật đầu.

Cửa vửa hạ xuống, người đến gửi tiền đã tràn vào.
Phán đoán của Tiền Thăng không tính là sai, nhưng vẫn là đánh giá quá cao lòng tin của dân chúng với tiền hào.

Khởi điểm, đại đa số những người gửi tiền xác thực là ham mới lạ, đến tham gia náo nhiệt. Nhưng trong đó cũng có tiệm đối thủ phái đến, lời ra tiếng vào, thêm gió quạt lửa, khuyên những người gửi tiền rút tiền, xóa sổ tiết kiệm, giữ tiền trong tay chắc ăn hơn nhiều.

Dân chúng có một tật xấu, chính là không có chủ kiến, hôm qua còn tốt, hôm nay bị những người này nói làm cho lung lay, nghĩ lại cảm thấy cũng đúng… Chúng ta và bọn họ không quen thuộc, dựa vào cái gì mà giao một khoản tiền lớn đến hai ba ngàn quan cho họ bảo quản, chỉ đổi lại là cầm về một mảnh giấy chứ?

Hoàn toàn quên mất, tiền hào của người ta một tháng trả về cho bọn họ bao nhiêu tiền.

Lúc này, lại có mấy người tối qua đã bị thuyết phục, kiên quyết phải lấy tiền tiết kiệm lại. Vừa có người đi đầu, rất nhiều người bị kích động theo, ùn ùn đòi gạch bỏ sổ tiết kiệm, lấy tiền về.

Nhìn thấy nhiều người rút tiền như vậy, những người còn lại đương nhiên sẽ lo lắng cho tiền của mình, cũng sẽ kêu la theo. Trong lúc nhất thời, mọi người ùn ùn đến trước tiền hào, kêu la yêu cầu khẩn trương mở cửa.

Nếu tiền hào có một chút chần chừ có thể sẽ xảy ra vấn đề lớn rồi. May là Tiền Thăng phán đoán chính xác, đúng giờ mở cửa kinh doanh, như vậy mới không xảy ra chuyện.

Vừa mở cửa, mọi người ùa vào tiệm như thủy triều, đi thẳng về phía quầy. Nếu không phải có hàng rào ngăn lại, không phải nghi ngờ, bọn họ sẽ trực tiếp đi vào lấy tiền.

Người gửi tiền xô đẩy kêu la, hoàn toàn mất hết phong thái nho nhã của Đại Tống. Ở sảnh vô cùng ồn ào, lộn xộn, quầy viên tiếp không xuể, trong tiệm loạn không còn gì để nói, căn bản là không có cách gì để kinh doanh bình thường.

May là lúc này, quan sai của phủ Khai Phong đến kịp thời… Đây là đội tuần tra trên phố Mã Hành, phát hiện sự bất thường của đám người gửi tiền, bèn đưa cứu binh đến.

Hơn phân nửa trong những quan sai này,đều là những người ngày hôm qua tới phân công phát tiền cho vay. Cho dù tiền hào Biện Kinh không mang lại lợi ích gì, lúc này cũng phải giúp bọn họ giữ vững cục diện, nếu không mọi người đều chạy không khỏi.

Từ xưa đến nay, dân chúng luôn sợ quan sai, vừa nhìn những sai gia mặc công phục này xuất hiện, có thể cảm thấy rõ bầu không khí náo loạn trong đại sảnh giảm đi không ít.

- Mọi người không được náo loạn!
Người ta nói ở triều Tống, ‘quan là đại diện của hoàng thượng’, lời này không sai chút nào. Cục diện loạn không tả nổi như vậy, chỉ cần quan sai đến, liền có thể trở nên yên ổn lại. Nhưng Trương Bộ đầu lại hùng hổ nói:
-Đứng yên hết cho ta!
Y đột nhiên quát lên, do vận hơi đan điền, âm thanh như sấm rền, khí lực ghê người, làm mọi người kinh sợ.

Nhìn thấy ánh mắt của mọi người đều nhìn về phía mình, Trương Bộ đầu nhảy lên một chiếc ghế mũ quan, lớn tiếng nói:
- Có biết tại sao không cho các ngươi lộn xộn không! Bởi vì những tên móc túi đang bên cạnh các ngươi, các ngươi lo gấp đổi sổ tiết kiệm thành tiền, thì bọn trộm đã để ý rồi.

Y vừa nói, hù đến đám người đến gửi tiền, kẻ thì giữ chặt ngực áo, kẻ thì giữ chặt ống tay áo.

- Khặc khặc, các ngươi cái đám quỷ nghèo này. Sợ là cả đời cũng chưa thấy qua nhiều tiền như thế chứ?
Trương Bộ đầu nghiến răng nói:
- Nói cho các ngươi chút kiến thức, một quan tiền đồng là mười cân, hai ngàn bảy trăm quan tiền đồng là hai vạn bảy ngàn cân. Các ngươi sống trong túp lều đó, ngay cả con chó cũng cản không được. Vậy được, đem mấy chục ngàn cân tiền đồng để ở nhà, nằm trên đó mà ngủ à? Quay đầu một cái, để trộm nó lấy đi mấy trăm cân còn xem là nhẹ. Nếu như là cướp thì giết người cướp của, hoặc bị trộm hết chỉ còn muốn nhảy sông, thì phiền các ngươi lập trước di chúc, đừng rước thêm phiền phức cho quan phủ.

Đám người gửi tiền bị y nói đến mức ngây người sửng sốt, thầm nghĩ cũng đúng a. Nhiều tiền như vậy để ở nhà… huống chi cái nhà đó cũng không ra cái nhà, sao có thể sống yên ổn đây?

- Đem tiền gửi vào tiền hào, có trên trăm hộ viện ngày đêm canh giữ ngân khố, bay đi đâu nổi, mất đi đâu nổi đây. Sổ gửi tiền của tiền hào Biện Kinh chính là hiện ngân, hôm nay không đổi ngày mai đổi, ngày mai không đổi ngày mốt đổi. Một xu cũng không thiếu, còn có lãi tăng ùn ùn!
Trương Bộ đầu lúc này mới chậm dần giọng nói:
- Các ngươi nói xem phải ngu đến mức độ nào, mới tính không ra điều này chứ hả?

Y quát lớn một hồi, không ngờ làm mọi người dịu đi không ít.

- Sai gia nói thế cũng phải.
Thấy người gửi tiền đều bị hù dọa, những kẻ ẩn trong đám người kia lên tiếng gây chuyện, nói:
- Trên sổ gửi tiền có ghi rõ, gửi tiền tự do, hôm qua chúng tôi đồng ý, hôm nay muốn thay đổi thì đã làm sao chứ!

- Đúng vậy, thành Biện Kinh có không ít cửa hàng có thể gửi tiền,
Lập tức có người tiếp lời:
- Chúng tôi muốn chuyển ổ, không được hả…

- Các ngươi cũng nghĩ như vậy sao?
Trương Bộ đầu cười lạnh, hướng mọi người nói.

Đám người gửi tiền không khỏi lắc đầu, hướng nhà này gửi kiếm được tiền, hướng nhà kia gửi thì thua lỗ, ai có thể tính không ra con số này chứ?


Đôi mắt quỷ của Trương Bộ đầu đã thấy nhiều kiểu như thế rồi, liền cười lạnh, chỉ vào hai người vừa lên tiếng và nói:
- Hai ngươi qua đây!

Hai người đó rụt cổ lại, muốn trốn về phía sau.

- Các ngươi trốn cái gì?
Trương Bộ đầu tách đám người ra, xách bọn họ ra ngoài.

- Tiểu nhân sợ quan.
Hai người cuối thấp đầu, chấp tay, không ngừng nói.

- Ta thấy các ngươi thật mạnh miệng.
Trương bộ đầu cười mỉa một tiếng, nói:
- Từ đâu đến?

- Thập Tam Hành Phố….

- Thập Tam Hành Phố? Hành nào?

- Xa Triệt Hành.
Hai người nhìn nhau, nói khác nhau:
- Xa Ấn Hành.

- Xa Triệt Hành, Xa Ấn Hành? Lý chính của các ngươi tên là gì?

- Là, là….
Nhất thời, hai người mồ hôi như tắm, bọn họ vốn là Đồng Nghiệp phái đến làm loạn, lại không phải người trong ngành, làm gì biết rõ như thế chứ?

- Ngay cả Lý chính gọi là gì cũng không biết, hai người các ngươi làm gian tế cũng thật quá không chuyên nghiệp rồi!
Trương Bộ đầu phù ra một ngụm, nói.

- Là, chúng tôi không phải ở Thập Tam Hành Phố!
Hai người rõ ràng lợn chết không sợ bỏng nước sôi, hướng đám người gửi tiền nói:
- Hôm nay đến đây, chính là để vạch trần âm mưu của tiền hào Biện Kinh! Tiền trang cất giữ tiền tài cho khách hàng, xưa nay đều thu phí cất giữ. Tiền hào Biện Kinh này, ngược lại lại cho tiền, thiên hạ làm gì có chuyện tốt như vậy chứ?

- Nếu có, chỉ có thể nói rõ đây là một âm mưu!
Người kia tiếp lời:
- Kỳ thực bọn họ, đem tiền gửi của các ngươi đi cho vay kiếm tiền, rồi chia một phần rất nhỏ lợi nhuận thu được cho các ngươi, các ngươi đã vui thành ra như vậy. Nhưng không biết rằng, bọn họ lấy tiền của các ngươi, kiếm được một khoản lợi nhuận kếch sù!
Ngừng một chút lại nói:
- Hơn nữa, chẳng may tiền cho vay không lấy lại được, tiền an trí của các ngươi, xem như trôi theo dòng nước rồi!

- Cho nên vẫn là gửi chỗ chúng tôi, chúng tôi tuy thu tiền phí, nhưng sẽ không động đến tiền của các ngươi!
Đây thật sự là ăn nói bừa bãi rồi, nhưng lừa bách tính không hiểu biết thì thực sự lại rất hiệu dụng.

Đám người gửi tiền nghe vậy vô cùng tức giận:
- Tại sao lại dùng tiền của chúng tôi cho vay hả? Không đồng ý, tuyệt đối không thể được!
- Một đám ngu xuẩn, người ta không kiếm tiền, vậy lãi trả cho các ngươi là từ đâu ra?
Trương Bộ đầu mắng:
- Ngươi cho rằng tiệm cầm đồ là thành thật sao? Nói cho các ngươi biết, đừng có mơ! Hơn nữa bọn họ còn ăn bên cho vay ăn bên vay, còn ăn kinh khủng hơn là khác!

- Như thế thì cũng không thể dùng tiền của chúng tôi, ngộ nhỡ thua lỗ thì làm sao?

- Thua lỗ lời lãi, có thua lỗ cũng không đến đầu các ngươi!
Trương Bộ đầu mắng to:
- Sinh ra mắt để thở hay sao hả? Không nhìn thấy mặt trên sổ gửi tiền có ghi, bảo đảm sự an toàn khi gửi tiền sao! Tiền hào Biện Kinh nhà người ta có thân gia mấy ngàn vạn quan, không đủ để gán nợ mấy ngàn quan của các ngươi hả?

- Thật nhiều tiền như vậy, thì đem tiền trả cho mọi người đi!
Hai tên kia lại tiếp tục gây rối.

- Trả! Sao không trả!
Giọng nói của Tiền Thăng vang lên, y gật đầu cảm kích với Trương Bộ đầu, cũng đứng lên ghế nói:
- Ta là Đông chủ của tiền hào này, bây giờ xin nói rõ một chút với chư vị.

- Nói…
Trong đại sảnh, tiếng ồn ào dần dần lắng xuống.

- Đầu tiên, tiền gửi của các vị tuyệt đối an toàn, cửa hàng cam đoan được rút linh hoạt, nhưng dựa theo quy định của chúng tôi, rút tiền trên mười quan trở lên, đề nghị các vị thông báo trước một ngày.
Tiền Thăng ôm quyền nói:
- Cho nên hôm nay mời chư vị tới quầy đăng ký một chút, ngày mai có thể tới rút tiền.

Cuối cùng cũng có một kiến giải, hơn nữa hôm qua mọi người quả thật đã nói rõ rồi, rút một khoản tiền lớn cần chuẩn bị một thời gian. Người gửi tiền thở phào một hơi, bèn bắt đầu tới quầy đăng ký.

Thấy cục diện đã được khống chế, Tiền Thăng lau mồ hôi, chắp tay nói với Trương Bộ đầu:
- Mời lên lầu dùng trà.

Trương Bộ đầu hô hoán cả buổi sáng, cổ họng sớm đã khô rát rồi, nghe vậy liền gật đầu, phân phó thủ hạ duy trì tốt trật tự rồi đi theo Tiền Thăng lên lầu.


Đi lên văn phòng ở lầu ba mới thấy Trần Khác đang ở đây.

Vừa trông thấy chính chủ, Trương Bộ đầu kể khổ nói:
- Tam Lang, cứ náo loạn như vậy, e là xảy ra chuyện lớn đó! Đến lúc này, ta chống đỡ không nổi nữa, ngươi chống đỡ không nổi, ngay cả Lão Long Đồ của chúng ta cũng phải liên lụy rồi!


- Ngồi xuống uống trà, thông cổ họng đi đã.
Trần Khác mang vẻ mặt bình tĩnh, cười nói:
- Sự việc không nghiêm trọng như ngươi nghĩ.

- Thế nào không nghiêm trọng, hôm nay nếu không phải ta đến cản, chắc chắn xảy ra chuyện lớn rồi!
Trương Bộ đầu nửa đầu là khoe công, nửa sau là lo sợ.

- Trương đại ca hôm nay thật không thể chê được, cứu tiền hào chúng ta một mạng.
Trần Khác nghiêm nói:
- Bổn tiệm tự có hậu báo!

- Ha hả, huynh đệ chúng ta đừng khách khí….
Trương Bộ đầu như mở cờ trong bụng, nhưng trên miệng vẫn giả bộ nói.

- Nhưng Trương đại ca không cần lo lắng, hôm nay đám người gửi tiền náo loạn vô cùng, kì thật chỉ là hư hỏa thôi.
Trần Khác cười nói:
- Bọn họ bị tiền đốt đến đầu óc không tỉnh táo, bị người ta xúi giục thôi.
Nói dứt, nhẹ thở dài một hơi, nói:
- Nói ra, cũng là sự sai lầm của ta, một ngàn bảy trăm quyển sổ tiết kiệm, quá ít, mười bảy ngàn quyển thì còn được.

- Nói thế là thế nào?

- Người triều Tống chúng ta không phân hộ, lúc khai quốc một hộ, bây giờ vẫn là một hộ. Nhưng một hộ lúc khai quốc, chẳng qua là mười mấy người. Đến bây giờ, sinh sôi nảy mở có đến hai ba trăm người. Cả một đám thúc bá huynh đệ, mỗi người đều có một gia đình nhỏ của mình. Nhưng trên sổ sách của quan phủ vẫn là một hộ.
Trần Khác lắc đầu bất đắc dĩ nói:
- Nhưng rốt cục đã không phải là một gia đình nữa rồi, mỗi người có một cuộc sống riêng. Chúng ta giao tiền cho tộc trưởng, thấy có vẻ là giảm bớt việc. Nhưng trên thực tế là tìm thêm phiền phức. Nhiều tiền như thế, ai cũng muốn chiếm một phần, ai chịu để chung chứ?

- Trong lẫn ngoài tiệm, nhiều người như thế đều la hét đòi rút tiền.
Trần Khác thở dài nói:
- Không phải là muốn trở về phân chia rõ ràng sao?

- Quả thật có nguyên nhân này.
Trương Bộ đầu gật đầu nói:
- Xem ra lúc đó muốn bớt việc, nhưng lại là thêm việc cho bây giờ rồi.

- Cũng không đúng, kì thật bọn họ giành cũng tốt.
Trần Khác cười sáng lạn nói:
- Chúng ta đơn giản chỉ là làm ra thêm vài quyển sổ tiết kiệm!

- Tam Lang có lòng tin qua ải này?
Trương Bộ đầu cười nói:
- Ta phải trở về báo cáo với Lão Long Đồ.

- Không vấn đề.
Trần Khác vươn người đứng lên, nhìn đám người chen chúc bên ngoài, nói:
- Xem ta kéo bọn họ trở lại nè.

Công việc của tiền trang Biện Kinh là nghề ‘đường mình đi thì kẻ khác đừng mong có lối’. Cho nên tình trạng loạn như bây giờ quả thật là nằm trong dự liệu.

Cục diện mà Trần Khác dự đoán còn phiền phức hơn gấp mười lần so với bây giờ. Phương pháp đã chuẩn bị cũng là để đối phó với phiền phức gấp mười lần. Gặp phải chút vấn đề này đương nhiên cũng không phải luống cuống tay chân.

Chiều hôm đó, hắn phái ra một đội ngũ kinh tế càng lúc càng tinh anh, để đến công tác ở từng nhà, từng hộ… Nguyên tắc vẫn là mưa dầm thấm lâu kết hợp với giải thích rõ ràng, mới có thể khắc sâu vào trong đầu bọn họ.

Bao gồm vấn đề tỉ lệ phân chia các khoản, tiền trang cũng cam đoan, chỉ cần nội bộ của người gửi tiền đạt thành hiệp nghị, tùy lúc có thể đến quầy để chia nhỏ khoản gửi lớn thành khoản nhỏ. Cho dù mỗi người tính là một hộ cũng không thành vấn đề.

Điều này rất quan trọng, bởi vì nó giúp tiền trang tránh bị sự tranh chấp lợi ích trong nội bộ người gửi làm hại đến.

Còn về đám ruồi nhặng xung quanh, Trần Khác kiên quyết một câu, người vì tiền tài mà chết, chim vì cái ăn mà vong. Đối với vàng bạc ở trước mặt, đám đối thủ đó dù có ba hoa chích chòe thế nào, cũng là bó tay vô ích.

Rất nhiều người gửi tiền qua một đêm có thể tự hiểu rõ… quả thật, việc không có lợi, ai sẽ làm chứ. Chỉ cần tiền trang Biện Kinh đảm bảo khoản tiền gửi của bọn họ được an toàn, thì thích làm gì cứ việc làm. Nếu như đổi sang gửi tại tiệm cầm đồ, không chỉ không có lợi tức, mà còn phải trả tiền.

Càng quan trọng hơn là họ sao biết được bọn chúng không lấy tiền đi đầu tư chứ?

Nhưng con người nếu như đều chịu nghe lời khuyên như thế, thế giới này sẽ không có chiến tranh rồi. Vẫn có không ít kẻ cứng đầu, đã bị kích động, cho dù ngươi có nói rách cả mồm cũng đòi phải lấy cho bằng được tiền!


Ngày thứ hai, lượng người đến tiền trang Biện Kinh vẫn đông đến không đếm xuể. Đa số đều là đến xem náo nhiệt, nhưng hàng người xếp hàng rút tiền cũng không ít.

Mà lần này, tiền trang Biện Kinh cũng đã có chuẩn bị, đối với bất cứ yêu cầu rút tiền nào của người gửi đều không nói hai lời, lập tức làm ngay.

Cẩn thận tra xét, sau khi xác nhận không có sai sót gì, quầy viên liền xoay sang phía sau cao giọng xướng:
- Tiền rút hai ngàn sáu trăm quan!

- Ta chỉ cần ngân lượng, không cần tiền!
Hiển nhiên có người lấy cảnh ngộ của hòa thượng ở Tướng Quốc tự, chỉ dạy cho những người gửi tiền này.

- Được, không vấn đề.
Quầy viên xoay về phía sau kêu giòn giã:
- Không cần tiền, chỉ cần bạc!

Chỉ chốc lát, mành xốc lên, bốn người làm của tiền trang khiêng hai cái sọt đến, bên trong chất đầy bạc nén. Đều là bạc ‘túc văn’ (bạc 92.5, được đúc đúng tiêu chuẩn) vừa mới ra lò, sáng lóng lánh, lóa cả mắt.


- Khách quan.
Quầy viên mời y vào trong hành lang. Vô cùng khách sáo nói:
- Mời khách quan đếm.

- Tôi đếm thế nào?
Người gửi tiền đó choáng ra, cả đời này của y chưa từng thấy qua nhiều tiền thế này, cảm thấy khó xử, quay đầu nói:
- Còn nữa. Tôi lấy thế nào đây?

- Theo quy định, phải gửi đến tận phủ. Nhưng hôm nay số người rút tiền quá nhiều, quả thật không tìm ra người, thật xin lỗi! Khách quan tự mình mang hai giỏ bạc này về nhé.

Người gửi tiền đó chỉ đành gọi vài người huynh đệ đến, đếm từng nén bạc.

- Được rồi, được rồi!
Đang đếm, hàng người gửi tiền phía sau có người lớn tiếng hét:
- Rút tiền rồi thì đi đi, khách trước tránh ra cho khách sau! Mọi người đều có phần.
Tiếng thúc giục này nhắc nhở những người bên ngoài, cũng bắt đầu không kiên nhẫn hò hét.

- Đừng gấp, đừng gấp, đều có phần cả!
Lý Đạt đích thân đứng ở đại sảnh duy trì trật tự, nói:
- Đợi vị khách quan này đem bạc đi đã.

Trong tiếng thúc giục, vị khách đó đếm xong bạc. Sau đó, bốn huynh đệ khiêng sọt bạc hồng gộc đi ra ngoài.

Nhìn thấy việc này trước mắt, những người gửi tiền cuối cùng cũng nhận ra được, cho dù là rút bạc, nhưng với trọng lượng hai ngàn bảy trăm lượng bạc cũng phải cần bốn người đàn ông to khỏe đến khiêng…. Nhưng vẫn có nhiều người chuẩn bị đầy đủ, mang toàn bộ những người đàn ông trong nhà đến, mấy phân nặng này không thành vấn đề, rồi vui vẻ hưng phấn, mang bạc về.

Mới một buổi sáng, tiền trang Biện Kinh đã rút ra một trăm tám mươi lượng bạc.

Đến buổi chiều, lúc đóng cửa, lại rút tiếp gần hai trăm lượng.

Lý Đạt và Tiền Thăng cũng có chút hoảng, trong khố không quá một triệu sáu trăm ngàn lượng bạc…Đây là dùng luôn cả khoản thuế đất mà triều đình thu, mang tất cả vàng thỏi và tiền đồng đổi thành bạc. Một hơi rút liền ba trăm tám mươi ngàn lượng, việc này có thể trụ lại được mấy ngày đây?

- Đại nhân, tại sao không dùng tiền đồng để chi?
Lý Đạt không hiểu hỏi:
-Chúng ta hoàn toàn có thể thoái thác, nói rằng chỉ có tiền đồng.

- Như thế không được.
Trần Khác lắc đầu nói:
- Thời điểm khó khăn còn ở phía sau, đến lúc đó, các ngươi sẽ hiểu được, lòng tin so với vàng còn quan trọng hơn! Bây giờ chỉ là sự khảo nghiệm nhỏ, đương nhiên phải xử lí sự việc cho thật chu toàn, để tạo lòng tin cho mọi người!

- Nhưng, không đến bốn ngày sẽ cạn kiệt…

- Không cần căng thẳng.
Trần Khác không để ý nói:
- Ngày mai chỉ có vào, không có ra.

- Thật sao?
Hai người bán tín bán nghi hỏi?

- Không tin thì cứ chờ xem…
Trần Khác cười gian xảo, nói.

Ngày thứ hai, đám người hôm qua chưa lấy được tiền từ sớm đã đến xếp hàng, mới phát hiện rất nhiều láng giềng hôm qua đã lấy được tiền lại đến càng sớm hơn.

- Ầy, Châu đại bá. Các người sao lại đến nữa?
Người chưa lấy được tiền hỏi.

- Đừng nhắc nữa, hôm qua chúng tôi vừa chia tiền, ban đêm thì bị đám trộm trời đánh đến trộm rồi!
Châu đại bá đó than thở nói:
- Mười mấy huynh đệ thúc bá không bị trộm chính là mấy người chúng tôi, nên mới vội vàng đem gửi lại. Ài, vốn cho rằng cái tự giữ trong tay mới là tiền, bây giờ xem ra, là sai lầm vô cùng, cái không bị mất đi mới là tiền!

Không có gì có thể chấn động hơn so được với việc số tiền mới rút, đến đêm đã bị trộm mất. Dường như vừa chớp mắt một cái, tình thế đã hoàn toàn biến đổi, không có ai nhắc lại việc rút tiền.

Lúc này, tiền trang đã mở cửa bắt đầu kinh doanh.

Dưới sự chỉ đạo của người làm trong tiệm, người gửi tiền nối đuôi nhau vào, so với sự ồn ào của hôm trước, hôm nay bọn họ lại rất yên tĩnh.

- Khách quan, mang đủ thủ tục không?
Người khách đầu tiên đứng trước quầy, quầy viên mang nụ cười chuyên nghiệp nói.

- Ha hả, mang thì mang đủ, nhưng không lấy nữa…
Người khách lắc đầu nói:
- Tiếp tục gửi.

- Khách quan, thật không rút nữa sao?
Quầy viên giòn giã hỏi.

- Không rút nữa.
Người khách buồn bực nói.

- Kì thật gửi cũng tốt!
Quầy viên cười sáng lạn nói:
- Không chỉ có lợi tức, mà còn an toàn. Hôm sau trong tiệm không bận như vậy, khách quan muốn dùng bao nhiêu bạc, xin lên tiếng trước, bổn tiệm phái người chuyển đến phủ, tiện hơn nhiều.
Nói xong thì đem thủ tục hoàn tất, đưa quyển sổ lại, nói:
- Đây là sổ tiết kiệm, xin khách quan cất giữ cẩn thận.

- Ài, đa tạ, đa tạ…
Người khách đó cất quyển sổ vào lòng, ấm ức rời đi.

Một lúc, đa số khách hàng đều rời đi, số còn lại đều là muốn gửi tiền. Đến khi kiểm kê vào buổi tối, phát hiện rút ra không đến năm trăm quan tiền đồng, nhưng thu về đến hai trăm tám mươi lượng bạc… Toàn bộ là khoản hôm qua cho rút ra.

- Đại nhân thật đúng là thần!
Lý Đạt bội phục sát đất nói:
- Sao có thể đoán trước được đêm nay có trộm vậy?

- Ha hả, cái mũi của bọn trộm là linh nhất, sao có thể bỏ qua cho bọn họ chứ…
Trần Khác sẽ không nói chân tướng với y… Kì thật quan và cướp là một nhà, quan sai của phủ Khai Phong là tổ tông của bọn trộm vặt trong thành Biện Kinh, sai bọn chúng đi làm chút việc, trước giờ không hề có chiết khấu, huống hồ còn là đi trộm tiền.


Trong một đêm, những tên trộm vặt trong thành Biện Kinh điên cuồng đến thăm cái ổ của những người rút tiền, ngày thứ hai, làn sóng rút tiền này quả nhiên ngừng lại.

Người có lúc chưa thấy quan tài chưa đổ lệ, ép Trần Tam công tử của chúng ta phải xuất chiêu.


Ải này xem như qua. Những người gửi tiền mặc dù đối với việc tiền trang Biện Kinh dùng tiền của mình cho vay cũng rất phẫn nộ. Nhưng để bọn họ tự lấy đi cho vay thì không có lá gan này; gửi ở cửa tiệm khác lại không cam lòng, chỉ đành tiếp tục chấp nhận sự ‘bóc lột’ của tiền trang Biện Kinh.

Những ngày sau vẫn còn trắc trở, cái hiệu cầm đò chó má kia, không cam lòng giảm khoản lợi tức mà mình thu được từ số tiền gửi, một lòng muốn sụp đổ tiền trang Biện Kinh, đương nhiên sẽ dùng trăm phương ngàn cách để đốn ngã tiền trang Biện Kinh….

Thêm vào đó, Hàn Kỳ luôn muốn gây phiền phức cho tiền trang Biện Kinh. Có thể nói, tiền trang Biện Kinh trong hai tháng đầu đều gặp phải sóng gió bấp bênh, phải bận rộn ứng phó. Cũng may có Tào gia và Liễu gia tiếp ứng, cộng thêm đám người Hầu Nghĩa, Lý Toàn bôn ba xuôi ngược, mới xem như đứng vững ở cục diện trước mắt.

Còn về quan hệ với những kẻ cùng ngành, vẫn cứ đấu qua đấu lại như cũ. Nhưng không có sự can thiệp quyền lực của quan phủ, Trần Khác có lòng tin đối phó với kẻ địch tám phương bốn hướng.

Bước chuyển ngoặt xuất hiện vào tháng cuối đông, Hàn Kỳ cuối cùng gạt được Cổ Xương Triều, ngồi lên vị trí Xu Mật sứ, người thay thế y là Thành Đô tri phủ, Ích Châu lộ Chuyển Vận sứ, Lưỡng Xuyên Binh Mã Đề Hạt – Trương Phương Bình.

Nghe được tin này, các anh em của tập đoàn Thanh Thần đều như trút được gánh nặng…Không ngờ là lão Trương, đó là người quen cũ, lúc ở Thành Đô chiếm không biết bao nhiêu lợi ích của bọn họ? Cuối cùng đến lúc phải hồi báo rồi!

Tuy rằng trời càng lúc càng lạnh, nhưng những ngày của tiền trang Biện Kinh lại từ từ trở nên tốt hơn. Khoản cho vay đưa ra bắt đầu có dấu hiệu khả quan; người đến gửi tiền cũng càng lúc càng nhiều. Càng quan trọng hơn là từ sau khi biết được Trương Phương Bình thay thế Hàn Kỳ, những nhà giàu, thương gia trong kinh thành cuối cùng cũng tiêu trừ được sự lo lắng, để yên tâm mà giao tiền tài cho tiền trang quản lí.

So với đám Điển Đương Hành (tên hiệu cầm đồ) tham lam, hủ bại đó, mọi người có mười ngàn lí do để chọn tiền trang Biện Kinh. Các thương nhân lớn nhỏ trong kinh đều mong muốn tạo mối quan hệ với cửa tiệm chuyên nghiệp mà lại không tham lam này… Rất nhiều người còn làm ra hành động vay mượn tiền từ tiền trang Biện Kinh để trả sạch khoản vay nặng lãi.

Tóm lại, vào mùa đông năm Gia Hựu thứ nhất, tòa tiền trang ấp ủ quá nhiều hy vọng này cuối cùng đã tạo được gốc rễ vững chắc, bắt đầu từ từ mở rộng thực lực của mình…

Nhưng vào lúc này, mọi người cũng không còn chú ý đến các cách thức tranh đấu của tiền trang này và những kẻ cùng ngành, điều đó dù sao cũng quá sặc mùi tiền. Bây giờ, tiêu điểm của mọi người là kì thi mang tính cột mốc lưu truyền hậu thế, vô cùng nổi tiếng, quan trọng.

Giờ khắc này, các sĩ tử ở khắp nơi trên toàn quốc hội tụ về kinh thành, chuẩn bị tham gia buổi lễ tuyển chọn nhân tài được cử hành khi qua năm mới!

Trong tương lai, vô số người cảm thán rằng đây là khoa cử không gì sánh kịp trong lịch sử triều Tống.

Bất luận là về văn học hay là về chính trị.

Về mặt văn học, khoa cử này làm nổi lên các ngôi sao sáng chói, bất luận là về độ sáng hay là về số lượng, trước đây chưa từng có, sau này cũng là tuyệt đối không. Từ nay về sau, sự kiệt xuất, phát đạt của Đại Tống đều phụ thuộc vào vị tiến sĩ khoa thi này, cùng với ngòi bút của y….

Mà sự tiến triển của văn phong ngàn năm sau, để mọi người có thể dùng ngôn ngữ thông thường để viết lách cũng bắt đầu từ khoa thi này.

Còn về phương diện chính trị, sự hưng suy khởi phục trong ba mươi năm sau này của cả Đại Tống, đều do vị tiến sĩ khoa thi này nắm giữ.

Theo quy định, phát giải cử nhân (những người hợp cách được tiến cử từ châu huyện đưa tới kinh tham gia Lễ bộ hội thi) hạn trước ngày hai mươi lăm tháng mười đến Lễ bộ cống viện nộp các giấy tờ tình trạng gia đình, giấy bảo lãnh..vv, cùng việc hoàn tất các thủ tục báo danh, nhưng đến tuần cuối tháng giêng năm sau mới bắt đầu thi. Trong khoảng thời gian hai ba tháng này, vài ngàn sĩ tử khắp các nơi trên đất nước hội tụ về Biện Kinh, làm tòa đô thị to lớn vốn mang phong thái nho nhã vô cùng, biến thành cả một thế giới của những người văn chương!

Từ tháng mười đến tháng tư năm sau, trong khoảng nửa năm này, những người đọc sách của Đại Tống là nhân vật chính tại tòa thành này, kẻ nổi bật trong số bọn họ thì càng trở thành ngôi sao sáng được mọi người chú mục, thậm chí còn là một ngôi sao lớn, chiếu sáng cả bầu trời của đế quốc từ đây.

Đương nhiên điều kiện tiên quyết để trở thành minh tinh là thi đậu kì thi mùa xuân này. Bởi vì sau sự việc của ‘Trương Nguyên’, kỳ thi liền chỉ xếp thứ hạng, chứ không đào thải bớt, cho nên có thể lấy kỳ thi mùa xuân làm cột mốc, chia khoảng thời gian này thành hai giai đoạn. Nửa giai đoạn đầu mang đậm không khí nghiên cứu, học tập. Nửa giai đoạn sâu là ra sức điên cuồng học hành thâu đêm.

Cho dù cuối tháng mười là kỳ hạn báo danh cuối cùng, nhưng trên thực tế, không ai đợi đến phút cuối mới vào kinh. Các sĩ tử sau khi đến ghi danh trên bảng, liền thu thập hành trang, nhanh chóng vào kinh ứng thí, để có thể sớm đến được trung tâm của nền giáo dục, văn hóa; kịp thời hiểu được xu hướng của nền văn học, điểm nóng chính trị hiện tại; cũng để có thêm chút thời gian đến bái phỏng danh sư, tham gia các diễn đàn văn học, thỉnh giáo nhiều điều hơn từ phía các sĩ tử khác.

Không còn cách nào, ai bảo mỗi lần thi đỗ tiến sĩ trong kỳ thi cử, đa số đều là Quốc Tự Giám, những người mà phủ Khai Phong báo danh đến. Đây không phải rối loạn kỉ cương thi cử gì cả, cái sâu xa trong đó là do kinh thành cách trung tâm văn hóa chính trị rất gần, có thể dễ dàng nghe ngóng tin tức về thi cử, biết được sở thích văn phong của quan chánh chủ khảo. Cái gọi là ‘cách dùng người của quốc gia’ chính là kẻ không thể đậu kỳ thi tiến sĩ, thì không thể được chức quan tốt; kẻ không am hiểu thi phú sách luận, thì không thể đậu kỳ thi; kẻ không đến kinh sư để học, thì cũng không thể am hiểu thi phú sách luận.

Do đó, mỗi năm vào lúc này, mọi hội trường, tràng quán ở kinh thành chỉ có một công hiệu, đó chính là cử hành đủ mọi diễn đàn thi thố văn thơ. Bình quân một ngày sẽ đồng thời cử hành mười mấy hội thi, nhiều lúc thậm chí đạt đến hai mươi mấy hội thi.

Nếu như bạn cho rằng những hội văn thơ này chỉ là những lớp học dạy nước rút trước kỳ thi của các thư sinh thì sai rồi. Đây kỳ thật là một kỳ thi phân cấp tinh anh của triều Đại Tống.

Có người đức cao vọng trọng đến giảng thuyết, có quan viên triều đình đến chỉ bảo, có vương tôn quý tộc đến xây dựng, tạo lập, có thương nhân giàu có đến tài trợ, càng có không ít danh kỹ đến giúp vui…

Nếu bạn cho rằng các danh kỹ chỉ là bình phong thì đã vô cùng sai lầm rồi. Thi từ, thư pháp của họ vượt xa so với trình độ của đại đa số các sĩ tử, chỉ cần tàn tàn cũng trở thành nhân vật chính sáng lóa. Trên thực tế, hội văn thơ thế này cũng là nơi dễ nhất để thành danh của các danh kỹ. Bởi vì tài danh của các nàng đều do các sĩ tử lưu truyền, mới có thể trở nên sáng chói, khắp thiên hạ đều biết đến…

Nhưng mỗi ngày đều nhiều hội thi như thế, các danh kỹ đương nhiên sẽ không phải hội nào cũng đến, bọn họ cũng đang lựa chọn, lựa chọn những hội thi do những bậc đại nho nổi tiếng tổ chức, hay những hội có truyền thống lâu đời, hoặc những hội tập trung những sĩ tử hàng đầu. Còn những hội thi nhỏ, thông thường, không có tên tuổi, rất hiếm khi nhìn thấy bóng dáng của các danh kỹ, nguyên nhân thì không cần nói cũng biết. Đừng oán trách cái xã hội này quá hiện thực, quả thật là mọi người đều sống trong thế giới hiện thực…

Những hội văn tương đối nổi tiếng, thường là do các quan viên thành danh đã lâu hay những vương tôn vừa giàu có vừa nhàn rỗi trong kinh tổ chức. Nhưng tình hình năm nay không giống lắm. Ba đại hội thơ văn do các thí sinh khoa này tổ chức lại dành được sự nổi trội.

Đứng đầu trong đó là đại hội thơ văn do ‘Thái Học văn hội’ tổ chức. Hội này là văn xã có lịch sử nhiều năm, tập trung một đám thanh niên danh tiếng vang dội nhất kinh sư. Người khởi xướng nên hội này – Lưu Kỷ còn được xem là nhân tuyển có một không hai liên tục đứng đầu trong tam nguyên (Giải nguyên, Hội nguyên, Trạng nguyên)… Cho dù vị trí nổi bật của y bị ai đó giành mất, nhưng có vô số quan lại quyền quý làm hậu thuẫn cho y, rất nhanh sẽ lại trở thành thần tượng trong mắt vạn người. Huống hồ, mạng lưới quan hệ và tài chính của Thái Học văn hội đều to lớn vô cùng. Lại có thể mời nhất biểu danh sư đến vị trí tốt nhất cử hành. Mỗi lần những nhân vật nổi tiếng đến trước cổ động nhiều như nêm. Nổi bật thế này cũng là điều đương nhiên.

Một hội văn nổi tiếng khác là do ‘Gia Hữu học xã’ tổ chức, nhìn tên là biết. Đây là xã đoàn vừa thành lập năm nay. Lúc đầu vừa thành lập cũng không có tiếng tăm gì, trở nên nổi tiếng cũng là việc hai tháng gần đây, nói chính xác, sau khi yết bảng kì thi Hương – Đầu tiên là toàn bộ người trong học xã đều đậu, tiếp theo là trong cuộc thi ở Trạng Nguyên lầu, toàn thắng Thái Học văn hội, tạo nên tiếng vang lớn.

Người người trong kinh đều biết, trong các Thái Học sinh có một thanh niên tài hoa hơn người, không có tham gia vào Thái Học văn hội, mà tự thành lập một học xã. Bọn họ nói, nếu có người có thể đấu với Lưu Kỷ, chỉ có hai người thanh niên của Gia Hữu học xã, một người là hội trưởng – Giải nguyên của kì thi biệt đầu (một kì thi tương đương với kì thi tiến sĩ thông thường, nhưng để nhằm hạn chế sự ưu tiên đối với các con em quan lại có người thân làm chánh chủ khảo) - Trần Khác, một người là á nguyên kì thi Hương -Tô Thức.

Đương nhiên, chỉ dựa vào hai tài tử này, vẫn chưa thể dành được nổi trội thế này. Còn có sự ủng hộ nhiệt tình từ phía quốc cựu – Tào gia. Tào gia thay đổi phong cách bảo thủ xưa nay, tài trợ mọi hoạt động cho Gia Hữu học hội, mời danh sư cho bọn họ, tài trợ địa điểm, mời danh kỹ… Nhưng người khác cũng nói không là gì cả, ai bảo mẹ kế của Trần Khác là con gái Tào gia chứ? Người nhà giúp người nhà, là việc hoàn toàn chính đáng.

Danh tiếng, thế lực của Gia Hữu học xã không hề kém cạnh so với Thái Học văn hội còn có một một nguyên nhân, chính là các danh kỹ trong kinh đều vô cùng bằng lòng đến cổ động. Ban đầu, bọn họ đều nhắm vào Trần Khác, nhưng đến thì lại phát hiện báu vật khác là Tô Thức…. Các danh kỹ này, gặp qua vô số người, cách nhìn người độc đáo, biết rằng anh chàng đẹp trai, bảnh bao có chút danh tiếng trước mặt, trong tương lai tuyệt đối sẽ gặt hái được thành tựu, là tài tử số một trong thiên hạ.

Có hai người này ở đây, đủ để các danh kỹ đổ xô đến…

Còn về hội văn cuối cùng do các sĩ tử khảo thí khóa này tổ chức thì không long trọng, hoa lệ như hai hội trước. Biểu hiện khiêm tốn, không hào nhoáng như thế, nhưng lại có sức ảnh hưởng vô cùng. Người khởi xướng của nó không phải là tài tử, mà là một người trung niên gọi là Trương Tái.

Trương Tái, tự là Tử Hậu, năm nay ba mươi tám tuổi, người Quan Trung, mặt mày xanh xao vàng vọt, tướng mạo xấu xí, hoàn toàn không thể so sánh với đám tài tử trẻ tuổi Lưu Kỷ, Tô Thức, Trần Khác. Nhưng được sự ủng hộ của tể tướng đương triều, ngồi trên ghế da hổ tại Tướng Quốc tự thuyết giảng “dịch kinh”. Bởi vì ông ta là một nhà học thức nổi tiếng, tạo lập ra trường phái “Quan học”, cũng được cho là một trường phái quan trọng trong giới học giả.

Tại sao phải giảng “dịch” mà không giảng cái khác. Bởi vì “dịch học” được xưng là ‘khởi nguồn của mọi triết lí, nội dung bao hàm lớn vô cùng’, được cho là triết học của mọi triết học, là cảnh giới cao nhất của học vấn. Nghe nói, chỉ cần hiểu thông “dịch”, cái gì cũng có thể vừa xem qua là hiểu ngay, trên đời này không gì có thể làm khó học vấn của bạn… Còn về khoa cử, đương nhiên không cần phải bàn đến.

Nhưng nếu bạn cho rằng, chỉ có những lão đầu yêu thích nho học mới tham gia hội văn của ông ta thì vô cùng sai lầm. Bởi vì khẩu hiệu mà Trương Tái hô hào, thực ra là tiếng nói mạnh nhất ở thời đại này. Ông ta nói những người đọc sách chúng ta, không nên chỉ trích dẫn văn chương mà không hiểu thâm ý, chỉ biết tả trăng tả cảnh mà không hàm xúc, chỉ lo xu nịnh vuốt đuôi mà trở nên đắc ý; vậy, chúng ta phải làm gì chứ?

- Vi thiên địa lập tâm, vi sinh dân lập mệnh, vi vãng thánh kế tuyệt học, vi vạn thế khai thái bình! (Vì thiên hạ mà tạo lập ý chí, vì nhân dân mà không tiếc tính mạng, vì để tiếp tục kế thừa tuyệt học của đức thánh hiền, vì để khai mở thái bình muôn đời!)

Bốn câu khẩu hiệu này vừa hô lên, lập tức có biết bao người hâm mộ, không biết bao nhiêu người đến trước nghe ông ta thuyết giảng. Nhưng Trương Tái chỉ nói một nửa, liền ngừng. Bởi vì sau đêm thuyết giảng hôm trước, hai huynh đệ Trình Hạo, Trình Di là cháu họ ông ta từ Lạc Dương đến sớm để chuẩn bị dự thi cử đã đến bái phỏng ông ta trước.

Không sai, ‘Trình’ trong huynh đệ họ Trình này chính là họ ‘Trình’ của nhà lí học (chỉ nền nho học mới sau triều Tống hay còn gọi là đạo học) Trình Chu, chính là lí học mà bọn họ sáng tạo đã thống trị Hoa Hạ mấy trăm năm ở đời sau. Loại thánh nhân trong tương lai này, tự có chỗ bất phàm. Tuy mới hai mươi ba, hai mươi bốn tuổi, nhưng trình độ nho học đã vô cùng uyên thâm rồi.

Trương Tái tuy là biểu thúc của hai người bọn họ, nhưng sau khi thức trắng đêm bàn luận, sau khi nghe kiến giải của hai người về “dịch kinh”, ông ta cảm thấy học vấn của mình vẫn chưa đủ. Ngày thứ hai, liền nói với những người đã đến nghe thuyết giảng hôm trước:
- Nay thấy hai huynh đệ Trình gia giảng giải “dịch” một cách thâm sâu, tự thấy mình không bằng, thiết nghĩ họ có thể thay thế thuyết giảng.

Thế là nhường lại vị trí thuyết giảng cho hai người cháu họ, tự mình ngồi xuống phía dưới để nghe giảng. Người đạo đức thanh cao như ông ta, bởi vì chính ông ta, cũng là bởi vì hai người cháu họ mà trở thành người có danh tiếng là cao thượng. Danh tiếng không thua kém hai hội văn lớn kia.


Sở dĩ cả ba hội văn dốc hết sức lực, ngoài để tạo lập danh tiếng của mình, kì thực là vì mục đích thu hút các đồng đạo, anh tài. Tương lai bất kể là làm quan hay nghiên cứu học vấn đều cần người ủng hộ. Bây giờ tạo lập nền móng, nếu so với việc đợi sau kỳ thi hội mới đi liên lạc, thì hiệu quả tốt hơn gấp trăm lần.

Cho nên Trương Tái người ta đã đề ra tôn chỉ ‘Vi thiên địa lập tâm, vi sinh dân lập mệnh, vi vãng thánh kế tuyệt học, vi vạn thế khai thái bình!’, hai hội khác còn lại đương nhiên không thể để tụt ở phía sau, phía bên Thái Học văn hội do Lưu Kỷ lập ra, nghĩ ra một phần “Thị chư sinh bảng”, dán ở khắp nơi trong hội: “Khoa cử là tổ chức cho những kẻ bất tài sao? Kỳ thi cận kề, cớ sao các học giả không nghiêm túc? Trung Dung viết: “ 'Nhân nhất năng chi, kỷ bách chi; nhân thập năng chi, kỷ thiên chi. Quả năng thử đạo hĩ, tuy ngu tất minh, tuy nhu tất cường.” (câu này muốn nói nếu ta không thông minh như người khác, người ta phải bỏ ra một phần sức lực để làm một việc thì ta cần bỏ ra mười phần sức mới có thể làm việc đó; nếu người khác phải bỏ ra mười phần sức để làm một việc thì ta phải bỏ ra một ngàn phần sức để làm việc đó. Ý muốn khuyên bảo phải luôn tự cường, không để tụt hậu). Có điểm nào không rõ, thì trao đổi cùng những học sinh khác, dám xem việc hỏi kẻ khác là học tập, cũng chính là mình tự học”. Dùng việc nâng cao thành tích đỗ được hạng nhất, để thu hút mọi người đến nghe giảng.

Phía bên Gia hữu học xã thì do Tô Thức thảo ra một bản “Tặng học xã chư công sơ”, để cổ động chúng đồng học, sinh động hơn nhiều so với Thái Học thể khô khan của Lưu Kỷ: “Ai có thể tự mình làm thầy, tự ở nhà mà học? Nếu đúng thì cùng nhau trao đổi, chia sẻ, không đúng thì cùng nhau khuyên sửa. Tận dụng thế mạnh của nhau để đạt hiệu quả tốt nhất theo đúng chí nguyện của mỗi người. Tuyết trắng nắng xuân (vốn chỉ một khúc ca dao quý tại nước Sở thời chiến quốc, ý nghĩa ám chỉ một loại văn học nghệ thuật cao thâm), mọi người đều tìm kiếm; Cao sơn lưu thủy (khúc nhạc nổi tiếng của Bá Nha mà chỉ có người tri kỷ của ông là Tử Kỷ mới có thể hiểu thấu), gặp được tri âm. Đừng tự cho là một mình có thể hiểu tất, mà quên mất phải học hỏi. Từ đó mà dần tạo được danh tiếng tốt; thông qua các kì thi mà sẽ đạt được thành công ứng với sự phấn đấu của chúng ta. Bắt đầu từ đây, kết giao bạn bè, tạo lập quan hệ.