Nhà Em Có Đàn Sầu Riêng

"Bắt con cá trắm nướng trui
Sau này phước tiến hoạ lui chẳng màng
Đành rằng bại này tao mang
Mai kia nhớ trả nén nhang ông nghè."



Thằng Hến là đứa thứ hai trong nhà Lục Cửu, trời sinh lầm lì ít nói chẳng mấy khi bắt chuyện với ai. Miệng nó kém thì đầu nó tốt bù, Hến có tư chất xán lạn hơn người, trong cái lứa học trò nhà thầy Từ đố ai học hơn được nó. Vậy nên nó bị nhiều thằng ganh ghét, không có mấy bạn bè.

Cả huyện nghèo có hai cái trường dạy chữ, trong đó thầy Từ dạy học ở phía Nam xa hơn hẳn năm dặm so với kinh thành. Thầy vốn là nhà nho từng làm quan trong triều, nhưng chán thời ngán thế đành bỏ mũ về quê mở một khu nhỏ để dạy chữ cho trẻ nghèo. Thầy dạy chữ đã được bảy năm thì thằng Hến phải theo được năm, sáu năm, chung quy là lứa học trò được thầy yêu quý nhất.

Ngoài thằng Hến ra phải kể đến thằng Vẹt con mợ Năm cùng làng, nó học cũng nhanh đáo để, nhưng không hiểu sao đua nhau trăm lượt đều không phân thắng bại với Hến. Thằng Hến học một thì thằng Vẹt phải gấp đôi, cãnh kẹ nhau từng tí một.

Vào những ngày gần đây, khi trường mở hội thi đối đáp để chọn ra những đứa đi thi trên kinh, cái sự ganh đua của chúng nó càng trở nên dữ dội. Không ai chịu ai, cuộc thi tài thầy mở cho cả lớp trở thành cuộc đua giữa hai đứa nó. Chẳng đứa nào dám ho he được nửa lời, chỉ chực đến khi nào cả hai đều mỏi miệng thì cắp sách ra về.

Lần này thằng Hến suýt thua Vẹt, nhưng cuối cùng lại giành phần thắng vì thằng Vẹt nhầm một câu, điều này khiến cậu chàng bực mình lắm. Nó bực mà chả rõ làm sao. Vừa bước về nhà nó đã lẳng lặng cất sách vở đi, lầm lũi chui một mình vào góc nhà. Cái Sen đang mải mê làm đẹp để lên đình tập hát, còn con Thắm đương xuýt xoa ôm củ khoai thơm nức mũi, chẳng ai thèm hỏi han đến người anh đang cau có như ông già.

Hằm hằm mãi chả thấy con nào quan tâm, nó càng thêm tức, xốc cái tay nải rồi bước ra ngoài.

"Anh đi đâu đấy?" Cái Sen thấy lạ bèn dò hỏi. Con Thắm thấy vậy bèn hớt hải chạy ra ngăn.


"Ế ông Hến, đi đâu thế? Định bỏ xứ ra đi à? Anh có đi thì đem theo nốt mấy giậu sách luôn đi kìa, để nhà tổ bụi, em lại dọn ốm người."

Hến lừ mắt với Thắm, gõ cốp vào đầu nó.

"Bỏ đi cái gì, toàn tự diễn luyên thuyên. Bảo với chị Siêng tao ra đây chút, không nấu cơm cũng được."

"Sao về mặt cứ sưng như cái bị thế? Hay bị cô nào từ chối rồi?" Cái Sen vẫn tiếp tục giễu. "Gớm, tưởng thế nào, ra là lại đi đâu đó ngồi khóc."

Cái Thắm nghe vậy thì vỗ vai cảm thông, ngây thơ chìa ra củ khoai đang cắn dở. "Anh có buồn cũng đừng nghĩ quẩn, kẻo chị Siêng lại mất cả buổi khóc thương. Thôi vào mình ăn khoai uống nước chè đàm đạo, vợ con là chuyện cả đời chứ có phải được luôn đâu."

Mặt thằng Hến tối sầm lại, nó lườm hai con quỷ đang cười khung khúc với nhau, rồi cốc đầu mỗi đứa thêm phát nữa.

Trời đã ngả bóng chiều, ánh hoàng hôn đỏ rực lấp loáng trên mặt nước sông Đào, nhuốm phù sa thành một màu đỏ quạch. Mặt nước gợn lên những con sóng li ti đổ ập vào bờ, quanh quẩn đâu đấy vẫn có những bọng nước của bầy cá đớp động.

Hến ngồi bó gối bên bãi lau gần bờ, cần câu để yên không chút động đậy, lẳng lặng chờ cá đớp mồi. Thỉnh thoảng phao thoáng động nhưng Hến vẫn làm ngơ, nó chẳng để tâm tới, vì cái đầu đang suy tưởng về một thứ gì mông lung lắm.

Cứ mỗi lần có chuyện gì là nó lại ra đây tĩnh tâm. Hến từ nhỏ ít nói, gì cũng không biểu hiện ra bên ngoài, nên quang cảnh sông nước yên bình làm nó dễ chịu hẳn. Hơi phù sa bốc lên cùng sức nóng của chiều hè một mùi ngai ngái, mằn mặn, cuốn mọi nỗi phiền trong lòng Hến đi theo.

"Tưởng thằng nào đang lúi húi ăn trộm, ra là mày."

Hến thoáng giật mình ngoảnh về sau lưng. Là thằng Vẹt. Nó đã lù lù đứng đó từ lúc nào, mặt ra vẻ đăm chiêu nghĩ ngợi. Miệng nó đã nhếch lên quá nửa, không quên kèm theo vài câu khích bác.

"Sao mày học thì khôn mà câu thì chán thế? Đến cái cần cũng không biết cách buông, rõ buồn."

"Mày ra đây làm gì?" Bao nhiêu thư thái của thằng Hến tan biến sạch, mặt nó nhăn rúm lại như một lão già khó tính.

"Để cho mày xem, người quân tử là phải câu cá như thế nào."

Thằng Vẹt thoắt cái đã lôi cái gói lá đựng đầy giun của mình ra khỏi giỏ, tay kia chỉnh lại cái phao gỗ trên chiếc cần câu mình mang theo. Thằng Hến ngoài mặt giả ngơ nhưng cũng ghé mắt nhìn, thằng Vẹt làm thuần thục lắm, bài bản từng bước một, chi li chứ chẳng giống cái thể câu bừa như nó.

Vẹt đưa cần câu bước lại gần sát mặt nước, tung dây câu ra thật xa, mảnh phao nhỏ lênh đênh trên dòng nước. Chẳng phải đợi quá lâu, mảnh gỗ đã giật liên tục, Hến đã thấy nó khom mình, khuỵu chân, tay hất cao con cá đương giãy đành đạch.


Thằng Hến chậc miệng, dựng người dậy, chỉnh lại cần câu cho thật đúng.

Trời đã ngả quá nửa về Tây. Bóng tối đã buông dần trên những rặng tre cành liễu, để lại vài tia sáng le lói trên mặt nước. Bên bờ sông Đào, cỏ lau bay phơ phất, lẫn cả vào mái tóc của hai đứa trẻ.

Vẹt ôm nguyên rọ ba bốn con cá tươi rói, đắc ý nhìn sang thằng Hến không có lấy một con, khuôn miệng nhếch lên hết cỡ đầy tự hào.

"Thấy không? Câu cá đâu chỉ nằm chờ nó đến được. Phải chủ động tiến đến con mồi, tiếp cận cơ hội khi có thể. Đấy mới là quân tử."

Thằng Hến cau có liếc xéo."Mày cố tình chơi lại tao vụ 'Luận quân tử' ấy à?"

"Nghĩ đúng đấy. Tao vẫn còn cay lắm."

Nhưng rồi, nó vứt nguyên rọ cá lại.

"Ê này, nướng cá ăn không? Tao mới bắt được con trắm cỏ tươi lắm, không nướng luôn, để nó chết mất ngon."

"Tao không cần mày thương hại."

"Thương cái khỉ gió. Bụng kêu rõ thấy mà còn làm kiêu. Ra kia gom ít rơm về đây, để tao còn nhóm lửa. Lôi thôi nhiều, cá chết thì bỏ bu."

Hến không hiểu sao mình lại chấp thuận lời thằng giời đánh ấy, nó lật đật vác xác ra đường cái kiếm mấy đụn rơm khô. Lúc quay lại đã thấy lửa thằng Vẹt đánh bốc lên, kêu lách tách trên nhúm cỏ còn hơi ẩm. Mấy con cá được rửa qua loa cứ thế mà nướng lên, thơm rộn cả một góc sông.

Sau khi đã chén no nê một bụng toàn cá, hai đứa trẻ nằm ềnh luôn ra bãi cỏ, ngước mắt lên nhìn ngắm sao trời. Lòng thằng Hến chồng chéo hàng vạn câu hỏi, nó không nghĩ đến, một ngày sẽ cùng đối thủ của mình nướng cá, nằm phỡn ngắm trời đất thế này. Ở trường dạy hai thằng vốn chẳng ưa gì nhau, đối đầu nhau còn chẳng hết, nữa gì là chơi với nhau như hai thằng bạn.


Bỗng thằng Vẹt mở lời.

"Mỗi lần có chuyện không vui, tao thưởng ra nơi này xả tức. Ai ngờ lại gặp mày."

"Tao cũng vậy. Mày phá của tao mất cả buổi yên bình."

"Cả buổi nhịn đói với mồi cá ấy hả?" Thằng Vẹt giương hàm trêu tức, nhưng rồi nó lại ngước lên nhìn trời."Kể gặp mày cũng hay. Nhìn thằng còn đương tức tối hơn mình, tao cũng thấy hỉ hả."

Mặt thằng Hến đen thêm mấy tầng, nhưng rồi nó lại dãn ra, cười một nét thật nhạt.

"Nhưng chuyện mày tức vẫn không xuôi. Rốt cục thì tao vẫn thắng, phải chứ?"

Thằng Vẹt bật phắt dậy. Nó đứng chắn giữa ánh trăng, tay chống nạnh, ngón trỏ chỉ thẳng vào mặt Hến.

"Không còn giữ được lâu đâu, thằng đần không biết câu cá. Mày đợi đấy cho coi."

Nói rồi cu cậu tức tốc chạy về nhà. Đợi thằng Vẹt đi khuất sau bóng tre làng, Hến mới khoanh tay nằm thư thái trên nền cỏ mát lộng. Ánh trăng vằng vặng soi tỏ mặt sông, và nó thấy lòng mình như vừa lấp ló.

Tự dưng, vào một ngày đẹp trời đầu hạ bên sông, nó nghĩ, có một thằng bạn cũng không phải chuyện tồi.