Kinh Hoa Nghiêm

Bấy giờ Lam-Tỳ-Ni Lâm-Thần muốn tuyên lại nghĩa giải-thoát nầy, thừa thần-lực của Phật quán sát mười phương mà nói kệ rằng:Ðồng-Tử ngươi đã hỏiCảnh thậm thâm của PhậtNay ngươi phải lắng ngheTa nói nhơn-duyên ấy.Quá ức sát-trần kiếpCó kiếp tên Duyệt-LạcTám mươi na-do-thaNhư-Lai xuất thế-gian.Tối-sơ Như-Lai hiệuTự-Tại-Công-Ðức-TràngTa ở vườn Kim-HoaThấy Bồ-Tát sơ sanh.Lúc ấy ta làm nhũ-mẫuTrí-huệ rất thông lẹChư Thiên trao cho taThân Bồ-Tát kim sắc.Ta liền vội ẵm bồngNhìn kỹ vô-kiến-đảnhThân tướng đều viên-mãnMỗi tướng vô-biên-tế.Thân thanh-tịnh ly-cấuTrang-nghiêm với tướng-hảoVí như tượng diệu-bửuThấy xong tự vui mừng.Tư-duy công-đức đóMau thêm những biển phước,Thấy sự thần-thông nầyTa phát tâm bồ-đề.Chuyên cầu phật công-đứcThêm rộng những đại-nguyện,Nghiêm-tịnh tất cả cõiDiệt trừ ba ác-đạo.Khắp ở mười phương cõiCúng-dường vô-số Phật,Tu hành bổn thệ nguyệnCứu thoát khổ chúng-sanh.Ta ở chỗ Phật ấyNghe pháp được giải-thoátỨc cõi vi-trần-sốVô-lượng kiếp tu hành.Có bao nhiêu đức PhậtTa đều từng cúng-dườngHộ trì Phật chánh-phápTu biển giải-thoát nầy.Ức cõi vi-trần-sốÐức thập-lực quá-khứThọ trì Phật pháp-luânThêm sáng giải-thoát nầy.Ta trong khoảng một niệmThấy trong sát-trần nầyMỗi trần có Như-LaiNghiêm-tịnh những sát-hải.Trong cõi đều có PhậtHiện đản-sanh trongvườnÐều hiện bất-tư-nghìSức thần-thông quảng đại.Hoặc thấy bất-tư-nghìỨc cõi chư Bồ-TátỞ tại trên Thiên-CungSắp chứng Phật bồ-đề.Trong vô-lượng sát-hảiChư Phật hiện thọ sanhThuyết pháp giữa đại chúngNơi đây ta đều thấy.Một niệm thấy ức cõivi-trần số Bồ-TátXuất gia đến đạo-tràngThị hiện cảnh-giới Phật.Ta thấy trong sát-trầnVô-lượng Phật thành đạoÐều hiện những phương-tiệnÐộ thoát khổ chúng-sanh.Trong mỗi mỗi vi-trầnChư Phật chuyển pháp-luânÐều dùng tiếng vô-tậnKhắp mưa pháp cam-lộ.Ức cõi vi-trần-sốTrong mỗi một sát-trầnÐều thấy chư Như-LaiThị hiện nhập niết-bàn.Vô-lượng cõi như vậyNhư-Lai hiện đản-sanhKhắp nơi ta phân-thânHiện tiền cúng dường Phật.Bất-tư-nghì sát-hảiVô-lượng loài sai khácTa đều hiện trong đóKhắp mưa đại pháp-vũ.Phật-Tử! Ta biết mônNan-tư giải-thoát nầyTrong vô-lượng ức kiếpTán dương không hết được.Nầy Thiện-nam-tử! Ta chỉ biết môn giải-thoát Bồ-Tát trong vô-lượng kiếp khắp tất cả chỗ thị hiện thọ sanh tự-tại nầy.Như chư đại Bồ-Tát có thể đem một niệm làm những kiếp tạng, quán tất cả pháp, dùng phương tiện khéo mà hiện thọ sanh, cúng-dường cùng khắp tất cả chư Phật.

Thông đạt rốt ráo tất cả phật-pháp, nơi tất cả loài đều hiện thọ sanh, ngồi tòa liên-hoa ở trước tất cả Phật.Biết các chúng-sanh lúc đáng được độ, vì hiện thọ sanh phương-tiện điều-phục, ở tất cả cõi hiện những thần-biến, dường như ảnh tượng đều hiện ra trước họ.Ta thế nào biết được nói được công-đức hạnh đó.Nầy Thiện-nam-tử! Thành Ca-Tỳ-La nầy có cô gái họ Thích tên là Cù-Ba.Ngươi đến đó hỏi: Bồ-Tát thế nào ở trong sanh tử giáo hóa-chúng-sanh.Thiện-Tài Ðồng-Tử đảnh lễ chân Lam-Ty-Ni Lâm-Thần, hữu nhiễu vô-số vòng, ân cần chiêm-ngưỡng từ tạ mà đi.Hán bộ quyển thứ 7540 – (1) Bấy giờ Thiện-Tài Ðồng-Tử tư-duy tu tập môn thọ-sanh giải-thoát, tăng trưởng quảng-đại ghi nhớ chẳng bỏ.

Hướng về phía thành Ca-Tỳ-La, Thiện-Tài đi lần đến giảng-đường Bồ-Tát Tập-Hội Phổ-Hiện Pháp-Giới Quang-Minh.Trong giảng đường nầy có thần hiệu Vô-Ưu-Ðức cùng một vạn Chủ-Cung-Ðiện Thần câu hội đồng nghinh tiếp Thiện-Tài và nói rằng:Thiện lai Trượng-Phu! Có trí-huệ lớn, có dũng-mãnh lớn khéo tu môn giải thoát tự-tại bất-tư-nghì, tâm không bao giờ bỏ thệ nguyện rộng lớn, khéo quán-sát cảnh-giới của các pháp, an-trụ nơi pháp-thành, nhập vô-lượng môn phương-tiện, thành-tựu biển công-đức rộng lớn, được biện-tài vi-diệu, khéo điều-phục chúng-sanh, được thân thánh-trí hằng thuận tu hành, biết các chúng-sanh tâm hành sai khác làm cho họ hoan-hỉ xu-hướng phật-đạo.Chúng tôi xem ngài tu các diệu-hạnh tâm không tạm lười, oai-nghi cử chỉ thảy đều thanh-tịnh.Chẳng bao lâu ngài sẽ được ba nghiệp vô-thượng trang-nghiêm thanh-tịnh của Như-Lai.

Dùng những tướng-hảo trang-nghiêm thân mình.

Dùng mười trí-lực trau sáng tâm mình, du hành nơi thế-gian.Chúng tôi quán ngài dũng-mãnh tinh-tấn không ai sánh bằng.

Chẳng bao lâu sẽ được thấy khắp tất cả chư Phật tam-thế và nghe lãnh chánh-pháp.

Chẳng bao lâu sẽ được những sự vui tam-muội thiền-định giải-thoát của tất cả Bồ-Tát.

Chẳng bao lâu sẽ nhập môn giải-thoát thậm-thâm của chư Phật Như-Lai.Tại sao vậy?Vì ngài được thấy thiện-tri-thức, thân-cận cúng-dường, nghe lãnh lời chỉ dạy ghi nhớ tu hành, chẳng lười, chẳng thối, không lo, không e ngại, ma và dân ma không làm ngăn trở được, chẳng bao lâu ngài sẽ được thành quả vô-thượng.Thiện-Tài nói:Như lời của chư Thánh vừa nói, nguyện tôi sẽ đều được như vậy.Tôi nguyện cho tất cả chúng-sanh dứt những nhiệt-não, rời những ác nghiệp, sanh những an-lạc, tu những tịnh-hạnh.Bạch chư Thánh! Tất cả chúng-sanh khởi phiền-não tạo ác nghiệp đọa ác thú, nơi thân nơi tâm hằng chịu đau khổ.Bồ-Tát thấy như vậy trong lòng rất đau xót.Ví như người chỉ có một con, nên rất thương yêu.

Bỗng thấy con mình bị người chặt tay chân, thời trong lòng đau đớn biết ngần nào.Cũng vậy, đại Bồ-Tát thấy các chúng-sanh vì nghiệp phiền não mà đọa ba ác-thú chịu khổ, thời trong lòng rất đau xót.Nếu thấy chúng-sanh phát khởi thân-ngữ-ý ba nghiệp lành sanh lên trời cõi người, được an vui, thời lòng Bồ-Tát rất hoan-hỉ.Tại sao vậy? Vì Bồ-Tát chẳng tự vì mình mà cầu nhất-thiết-trí.

Vì Bồ-Tát chẳng tham những dục lạc trong vòng sanh tử, chẳng theo thế-lực của tưởng-đảo, kiến-đảo, tâm-đảo kiết-sử tùy-miên ái-kiến mà chuyển, chẳng khởi những quan-niệm vui của chúng-sanh, chẳng ham say nơi sự vui của thiền-định, chẳng phải vì có chướng-ngại mỏi nhọc thối chuyển mà trụ tại sanh tử, chỉ vì thấy chúng-sanh ở trong tam-hữu chịu đủ mọi sự khổ nên khởi tâm đại-bi, dùng sức đại-nguyện để nhiếp thủ chúng-sanh.

Vì sức bi nguyện mà tu hạnh Bồ-Tát, vì dứt tất cả phiền não của chúng-sanh, vì cầu nhất-thiết-chủng-trí của Như-Lai, vì cúng-dường tất cả chư Phật, vì nghiêm tịnh tất cả quốc-độ quảng đại, vì tịnh trị tất cả dục lạc của chúng-sanh và những hạnh nghiệp nơi thân nơi tâm cuả họ, nên Bồ-Tát ở trong sanh tử không mỏi nhàm.Bạch chư thánh! Ðại Bồ-Tát đối với chúng-sanh: là trang-nghiêm, vì khiến họ sanh làm trời, làm người giàu sang vui sướng.

Là cha mẹ, vì an lập tâm bồ-đề cho họ.

Là dưỡng dục, vì làm cho họ thành-tựu đạo Bồ-Tát.

Là vệ-hộ, vì làm cho họ xa rời ba ác-đạo.

Là lái thuyền, vì đưa họ qua biển sanh tử.

Là quy y, vì làm cho họ khỏi sợ ma phiền-não.

Là cứu-cánh, vì làm cho họ vĩnh-viễn được vui thanh-lương.

Là bờ bến, vì làm cho họ vào biển chư Phật.

Là đạo-sự, vì đưa họ đến xứ pháp-bửu.

Là diệu-hoa, vì làm nở tâm công-đức của chư Phật.


Là đồ trang-nghiêm, vì thường phóng quang-minh phước đức trí-huệ.

Là đáng mến, vì chỗ làm ra đều đoan chánh trang-nghiêm.

Là đáng tôn trọng, vì xa rời tất cả ác-nghiệp.

Là Phổ-Hiền, vì đầy đủ tất cả thân đoan-nghiêm.

Là sáng lớn, vì thường phóng trí-huệ quang-minh.

Là mây lớn, vì thường mưa tất cả pháp cam-lộ.Bạch chư Thánh! Lúc Bồ-Tát tu các hạnh như vậy, làm cho tất cả chúng-sanh đều mến thích đầy đủ pháp-lạc.Lúc đó Thiện-Tài sắp bước lên pháp-đường, Chủ-Cung-Ðiện Thần Vô-Ưu-Ðức và chúng Thần đem những hương hoa và đồ trang-nghiêm quý hơn cõi trời rải trên Thiện-Tài mà nói kệ rằng:Nay Ngài xuất thế-gianLàm đèn sáng cho đờiVì khắp các chúng-sanhMà cầu vô-thượng-giác.Vô-lượng ức ngàn kiếpKhó được gặp thấy NgàiCông-đức-nhật nay mọcTrừ những tối thế-gian.Ngài thấy các chúng-sanhBị điên-đảo che đậyMà khởi lòng đại-biCầu chứng đạo vô-sư.Ngài dùng tâm thanh-tịnhTầm cầu Phật bồ-đềKính thờ thiện-tri-thứcChẳng tự tiếc thân mạng.Ngài ở các thế-gianKhông tựa không chấp lấyTâm ngài khắp vô-ngạiThanh-tịnh như hư-không.Ngài tu hạnh bồ-đềCông-đức đều viên-mãnPhóng sáng lớn trí-huệChiếu khắp cả thế-gian.Ngài chẳng rời thế-gianCũng chẳng vướng thế-gianÐi trong đời vô-ngạiNhư gió thổi hư-không.Ví như hoả-tai khởiKhông gì làm tắt đượcNgài tu hạnh bồ-tátLửa tinh-tấn cũng vậy.Dũng-mãnh đại tinh-tấnKiên-cố chẳng lay độngKim-cang-huệ sư-tửDu hành vô-sở-úy.Trong tất cả pháp-giớiCó bao nhiêu sát-hảiNgài đều qua đến đượcThân cận thiện-tri-thứcThần Vô-Ưu-Ðức nói kệ xong, vì mến thích chánh-pháp nên theo luôn bên Thiện-Tài Ðồng-Tử.Thiện-Tài vào trong giảng-đường Phổ-Hiện-Pháp-Giới-Quang-Minh tìm cô gái họ Thích.

Thấy cô ấy ngồi trên tòa sư-tử bửu liên-hoa, có tám vạn bốn ngàn thể-nữ vây quanh.Những thể-nữ nầy đều là dòng vua, thuở quá khứ đã tu hạnh bồ-tát, đồng gieo căn lành, bố-thí ái-ngữ nhiếp khắp chúng-sanh, đã thấy rõ được cảnh nhứt-thiết-trí, đã chung tu tập hạnh Phật Bồ-Ðề, hằng trụ chánh-định, thường dùng đại-bi nhiếp khắp chúng-sanh như đối với con một, đầy đủ từ-tâm, quyến-thuộc thanh-tịnh, quá-khứ đã thành-tựu phương-tiện thiện-xảo bất-tư-nghì của Bồ-Tát, đều không thối chuyển vô-thượng bồ-đề, đầy đủ những ba-la-mật của Bồ-Tát, rời những chấp trước, chẳng thích sanh tử, dầu đi trong các cõi hữu-lậu mà lòng hằng thanh-tịnh, thường siêng quán-sát đạo nhất-thiết-trí, lìa lưới chướng cái, vượt khỏi chỗ chấp nhiễm, từ pháp-thân mà hiện hóa-thân, sanh hạnh Phổ-Hiền, lớn sức bồ-tát, trí-nhựt huệ-đăng đều đã viên-mãn.Thiện-Tài đến đảnh lễ nơi chân của Thích-Nữ Cù-Ba, chắp cung kính thưa rằng:Bạch đức Thánh! Tôi đã phát tâm vô-thượng bồ-đề, mà chưa biết Bồ-Tát thế nào ở trong sanh tử mà chẳng bị lỗi sanh tử làm nhiễm? Thế nào rõ pháp tự-tánh mà chẳng trụ hàng Thanh-Văn Bích-Chi-Phật? Thế nào đầy đủ phật-pháp mà tu hạnh bồ-tát? Thế nào trụ bậc Bồ-Tát mà nhập cảnh-giới Phật? Thế nào siêu quá thế-gian mà thọ sanh nơi thế-gian? Thế nào thành-tựu pháp-thân mà thị-hiện vô-biên sắc-thân? Thế nào chứng pháp vô-tướng mà vì chúng sanh thị-hiện các tướng? Thế nào biết pháp vô-thuyết mà rộng vì chúng-sanh diễn thuyết các pháp? Thế nào biết chúng-sanh không mà hằng chẳng bỏ sự giáo-hóa chúng-sanh? Thế nào dầu biết chư Phật bất sanh bất diệt mà siêng cúng-dường không có thối-chuyển? Thế nào dầu biết các pháp không nghiệp không báo mà tu những hạnh lành luôn không thôi nghỉ.Nàng Cù-Ba nói:Lành thay! Lành Thay! Nầy Thiện-nam-tử! Nay ngươi có thể hỏi những việc làm của đại Bồ-Tát như vậy.

Người tu tập những hạnh nguyện Phổ-Hiền mới có thể hỏi như vậy.Ngươi lắng nghe và khéo suy gẫm ghi nhớ.

Ta sẽ thừa thần-lực của Phật mà nói cho ngươi.Nầy Thiện-nam-tử! Nếu các Bồ-Tát thành-tựu mười pháp thời có thể viên-mãn hạnh bồ-tát nhơn đà-la-võng phổ-trí quang-minh.Ðây là mười pháp:Vì nương thiện-tri-thức.

Vì được thắng-giải quảng đại.

Vì được dục lạc thanh-tịnh.

Vì nhóm tất cả phước trí.

Vì nghe chánh-pháp nơi chư Phật.

Vì tâm hằng chẳng bỏ tam thế Phật.

Vì đồng với tất cả bồ-tát hạnh.

Vì được tất cả Như-Lai hộ-niệm.

Vì đại bi diệu-nguyện đều thanh-tịnh.

Vì có thể dùng trí-lực khắp dứt tất cả những sanh tử.Nầy Thiện-nam-tử! Nếu thân-cận thiện-trí-thức thời Bồ-Tát có thể tinh-tấn bất thối tu tập xuất sanh vô-tận phật phápNầy Thiện-nam-tử! Bồ-Tát dùng mười pháp để thừa sự thiện-tri-thức.Ðây là mười pháp: không đoái tiếc thân mạng mình.

Lòng chẳng tham cầu sự vui thế-gian.


Biết tất cả pháp-tánh đều bình-đẳng.

Trọn chẳng lui bỏ nguyện nhất-thiết-trí.

Quán sát thiệt-tướng pháp giới.

Tâm hằng bỏ rời tất cả biển hữu-lậu.

Biết pháp như không, tâm không chỗ nương.

Thành-tựu tất cả đại-nguyện bồ-tát.

Thường có thể thị-hiện tất cả sát-hải.

Tịnh tu trí-luận vô-ngại của Bồ-Tát.Nầy Thiện-nam-tử! Nên dùng pháp nầy để kính thờ tất cả thiện-tri-thức không ttrái nghịch.Bấy giờ nàng Thích-Ca Cù-Ba muốn tuyên lại nghĩa nầy, thừa thần-lực của Phật, quán-sát mười phương mà nói kệ rằng:Bồ-Tát vì lợi các quần-sanhChánh-niệm thân thừa thiện-tri-thứcKính xem như Phật tâm không lườiLà hạnh đế-võng đi trong đời.Thắng-giải rộng lớn như hư-khôngTất cả tam-thế đều vào trongQuốc-độ, chúng-sanh, Phật đều vậyÐây là phổ-trí quang-minh hạnh.Chí nguyện như không chẳng ngằn méDứt hẳn phiền-não, lìa trần cấuTất cả chỗ Phật tu công-đứcLà hạnh thân-vân đi thế-gian.Bồ-Tát tu tập nhất-thiết-tríBiển công-đức chẳng thể nghĩ bànTịnh những thân phước-đức trí-huệLà hạnh chẳng nhiễm đi thế-gian.Chỗ tất cả chư Phật Như-LaiNghe lãnh phật-pháp không nhàm đủHay sanh đèn trí-huệ thiệt-tướngLà hạnh phổ-chiếu đi thế-gian.Mười phương chư Phật vô-số-lượngMột niệm tất cả đều vào đượcTâm hằng chẳng bỏ các Như-LaiLà hạnh nguyện lớn hướng chánh-giác.Vào đại chúng hội của chư PhậtBiển tam-muội của chư Bồ-TátNguyện-hải nhẫn đến phương-tiện hảiLà hạnh đế-võng đi thế-gian.Tất cả chư Phật chỗ gia-trìTận thuở vị-lai vô-biên kiếpXứ xứ tu hành đạo phổ-hiềnLà hạnh phân-thân của Bồ-Tát.Thấy các chúng-sanh chịu nhiều khổKhởi đại từ-bi hiện thế-gianDiễn nói quang-minh trừ tối tămLà hạnh trí-nhựt của Bồ-Tát.Thấy những chúng-sanh tại các loàiVì nhóm vô-biên diệu-pháp luânKhiến họ dứt hẳn dòng sanh tửÐây là tu hành Phổ-Hiền hạnh.Bồ-Tát tu tập phương-tiện nàyTùy tâm chúng-sanh mà hiện thânỞ khắp tất cả trong các loàiHóa độ vô-lượng những hàm-thức.Dùng sức phương-tiện đại từ-biHiện thân cùng khắp các thế-gianTùy họ hiểu muốn mà thuyết phápÐều khiến xu-hướng bồ-đề-đạo.Nói kệ xong, Thích-Ca Cù-Ba bảo Thiện-Tài.Nầy Thiện-nam-tử! Ta đã thành-tựu môn giải-thoát quán-sát nhất-thiết Bồ-Tát tam-muội-hải.Thiện-Tài thưa:Bạch đức Thánh! Cảnh-giới của môn giải-thoát nầy thế nào?Thích-Ca Cù-Ba nói:Nầy Thiện-nam-tử! Ta nhập môn giải-thoát nầy, biết trong cõi Ta-Bà, trải qua phật-sát vi-trần-số kiếp có bao nhiêu chúng-sanh ở trong các loài chết đây sanh kia, làm lành làm dữ, chịu những quả báo, có cầu xuất ly, chẳng cầu xuất ly, chánh-định tà-định và bất-định, thiện-căn có phiền-não, thiện-căn không phiền-não, thiện-căn đầy đủ, thiện-căn không đầy đủ, bất-thiện-căn nhiếp lấy thiện-căn, thiện-căn nhiếp lấy bất-thiện-căn.

Chúng-sanh chứa nhóm những pháp thiện và bất-thiện như vậy ta đều biết thấy.Lại trong những kiếp ấy, có bao nhiêu đức Phật danh hiệu thử đệ ta đều biết rõ.Chư Phật Thế-Tôn ấy từ sơ-phát-tâm, dùng phương-tiện cầu nhất-thiết-trí xuất sanh tất cả những biển đại-nguyện, cúng-dường chư Phật tu hạnh bồ-tát, thành đẳng chánh-giác, chuyển diệu pháp-luân, hiện đại thần-thông hóa độ chúng-sanh, ta đều biết rõ.Ta cũng biết chúng-hội sai biệt của chư Phật ấy.

Trong đó có chúng-sanh y nơi thanh-văn-thừa mà được xuất ly.

Chúng Thanh-Văn nầy quá-khứ tu tập tất cả thiện-căn, và được những trí-huệ ta đều biết rõ.Có những chúng-sanh y nơi độc-giác-thừa mà được xuất ly.

Những Ðộc-Giác nầy có bao nhiêu thiện-căn, được bồ-đề tịch-diệt giải-thoát, thần-thông biến-hóa thành-thục chúng-sanh, nhập niết-bàn ta đều biết rõ.Ta cũng biết chư Bồ-Tát trong chúng-hội ấy, từ sơ-phát-tâm tu tập thiện-căn xuất sanh vô-lượng hạnh nguyện lớn, thành tựu đầy đủ những môn ba-la-mật, trang-nghiêm đạo bồ-tát, dùng sức tự-tại nhập bồ-tát-địa, trụ bồ-tát-địa, quán bồ-tát-địa, tịnh bồ-tát-địa, tướng của bồ-tát-địa, trí của bồ-tát-địa, trí của bồ-tát-nhiếp, trí của Bồ-Tát giáo-hóa chúng-sanh, trí của Bồ-Tát kiến lập, cảnh-giới hạnh rộng lớn của Bồ-Tát, thần-thông hạnh của Bồ-Tát, biển tam-muội của Bồ-Tát, phương-tiện của Bồ-Tát, Bồ-Tát trong mỗi niệm nhập tam-muội-hải, được quang-minh nhất-thiết-trí, được điển-quang-vân nhất-thiết-trí, được thiệt-tướng-nhẫn, thông đạt nhất-thiết-trí, trụ sát-hải, nhập-pháp-hải, biết chúng-sanh-hải, trụ phương-tiện, phát thệ nguyện, hiện thần-thông.

Ta đều biết rõ cả.Nầy Thiện-nam-tử! Cõi Ta-Bà nầy, tận thuở vị-lai có những kiếp-hải xoay vần chẳng dứt ta đều biết rõ.Như biết cõi Ta-Bà, ta cũng biết vi-trần-số tất cả thế-giới trong cõi Ta-Bà, ta cũng biết những thế-giới trong vi-trần của cõi Ta-Bà, cũng biết mười phương thế-giới ở ngoài cõi Ta-Bà, cũng biết những thế-giới của Ta-Bà thế-giới-chủng sở-chiếp, cũng biết những thế-giới của thập phương vô-lượng thế-giới chủng sở-nhiếp trong Hoa-Tạng Thế-giới-Hải nầy:Những là thế-giới rộng-rãi, thế-giới an lập, thế-giới luận, thế-giới-tràng, thế-giới sai biệt, thế-giới chuyển, thế-giới liên-hoa, thế-giới tu-di, thế-giới danh hiệu.Tất cả những thế-giới trong thế-giới-hải nầy, do bổn-nguyện-lực của Tỳ-Lô-Giá-Na Thế-Tôn nên ta đều biết rõ và ghi nhớ cả.Ta cũng nhớ những nhơn-duyên-hải thuở xưa của đức Như-Lai:Như là tu tập phương-tiện của tất cả thừa, trụ bồ-tát-hạnh trong vô-lượng kiếp, tịnh phật quộc-độ, giáo-hóa chúng-sanh, kính thờ chư Phật, tạo lập trụ xứ, nghe pháp, được tam-muội, được tự-tại, tu đàn-ba-la-mật, nhập Phật công-đức, trì giới khổ hạnh, đầy đủ nhẫn lực, dũng mãnh tinh-tấn, thành-tựu thiền-định, viên-mãn tịnh-huệ, thị hiện thọ sanh khắp mọi nơi, hạnh nguyện Phổ-Hiền thảy đều thanh-tịnh, vào khắp các cõi, tịnh khắp phật-dộ, vào khắp phật-trí, nhiệp khắp phật bồ-đề, được đại-trí quang-minh của Như-Lai, chứng phật-trí-tánh, thành đẳng-chánh-giác, chuyển diệu-pháp-luân.

Nhẫn đến tất cả đạo tràng chúng-hội của Phật, từ trước đến nay đã gieo thiện-căn, từ sơ phát tâm thành thục chúng-sanh tu hành phương-tiện, niệm niệm tăng trưởng, được những tam-muội thần-thông giải-thoát, ta đều biết rõ tất cả.Tại sao vậy?Vì môn giải-thoát của ta đã được đây, có thể biết tâm hành của tất cả chúng-sanh, tất cả thiện-căn của chúng-sanh tu hành, tất cả chúng-sanh tạp nhiễm thanh-tịnh, tất cả chúng-sanh sai biệt, tất cả môn tam-muội của Thanh-Văn, tất cả tam-muội thần-thông giải-thoát của Duyên-Giác, giải-thoát quang-minh của tất cả Bồ-Tát, của tất cả Như-Lai, ta đều biết rõ.Thiện-Tài thưa:Ngài được môn giải-thoát nầy đã bao lâu?Cù-Ba nói:Nầy Thiện-nam-tử! Thuở xưa, quá phật-sát cực-vi-trần số kiếp, có kiếp tên là Thắng-hạnh, thế-giới tên là Vô-Úy, trong thế-giới ấy có tứ thiên-hạ tên là An-Ổn.

Trong Diêm-Phù- Ðề có thành vua tên là Cao-Thắng-Thọ, vương-thành nầy là thượng-thủ trong tám mươi Vương-thành.

Quốc-Vương tên là Tài-Chủ, có sáu vạn Thể-Nữ, năm trăm Vương-Tử, năm trăm Ðại-Thần.Các Vương-Tử nầy đều dũng-mãnh dẹp được oán-địch.Thái-Tử tên là Oai-Ðức-Chủ, thân tướng đầy đủ đoan chính xinh đẹp, mọi người đều thích thấy.

Vương-Tử nầy dưới bàn chân bằng đầy, đủ luân-tướng, lưng bàn chân vun cao, ngón tay ngón chân đều có màn mỏng, gót chân ngay bằng tay chân dịu mềm, bắp chân lộc-vương, bảy chỗ viên-mãn, âm-tàng ẩn kín, phần trên của thân mình như sư-tử-vương, hai vai bằng đầy, hai tay suông dài, thân tướng ngay thẳng, cổ ba ngấn, má như sư-tử, đủ bốn mươi cái răng tất cả đều bằng kín, bốn răng nanh trắng bóng, lưỡi dài rộng vang phạm âm thanh, tròng mắt xanh biếc, lông mắt như ngưu-vương, chặng mày có bạch-hào, trên đỉnh đầu có nhục-kế, da thứa mịn nhuyễn màu chơn kim, lông trên thân đều xoắn lên trên, tóc màu đế-thanh, thân tròn đầy ngay thẳng như cây ni-câu-đà.Lúc đó Thái-Tử tuân lịnh Phụ-Vương cùng một ngàn thể-nữ vào vườn hương-nha du ngoạn.

Thái-Tử ngồi trên tòa sư-tử đại-ma-ni trong xe, năm trăm thể-nữ cầm dây báu kéo xe.

Trăm ngàn vạn người cầm bửu-cái.


Trăm ngàn muôn người cầm bửu-tràng.

Trăm ngàn muôn người cầm bửu-phan.

Trăm ngàn muôn người trổi nhạc.

Trăm ngàn muôn người xông hương thơm.

Trăm ngàn muôn người rải hoa đẹp.

Tùy tùng trước sau theo xe Thái-Tử.Ðường xá bằng phẳng, rải đầy những hoa đẹp.

Hai bên đường cây báu thành hàng, lưới báu giăng che, nhiều lầu các chứa những châu báu, hoặc trần thiết những vật trang-nghiêm, hoặc chưng dọn những thức uống ăn, hoặc treo y-phục, hoặc sắm đủ những vật tư-sanh, tùy ai cần gì đều ban cho.Bấy giờ có bà mẹ tên là Thiện-Hiện dắt một Ðồng-nữ tên là Cụ-Túc-Diệu-Ðức.

Ðồng-nữ nầy dung nhan đoan chánh, mắt và tóc xanh biếc, tiếng nói như phạm-âm, nghề khéo, luận giỏi, siêng năng kính nhường, đủ lòng từ mẫn, hổ thẹn, nhu hòa, chất trực, lìa ngu si, ít tham dục, không siểm nịnh dối phỉnh.

Ðồng-nữ cùng mẫu-thân ngồi xe, các thể-nữ theo hầu, đi trước xe Thái-Tử.Ðồng-nữ ấy thấy Thái-Tử bèn sanh lòng yêu mến, nói với mẹ rằng nàng muốn kính thờ người nầy, nếu không toại nguyện quyết sẽ tự vẫn.Mẹ bảo chớ có vọng niệm.

Ðây là Thái-Tử đủ tướng Luân-Vương.

Sau đây lên ngôi sẽ làm Chuyển-Luân-Vương, có Bửu-Nữ xuất hiện, bay trên không tự tại.Chúng ta là hàng ti-tiện chớ sanh vọng niệm, vì sự ấy khó đạt thành.Bên cạnh khu vườn Hương-Nha có một đạo-tràng tên là Pháp-Vân Quang-Minh.

Có đức Như-Lai hiệu là Thắng-Nhựt-Thân, đủ mười hiệu, xuất hiện trong đó đã được bảy ngày.Ðồng-Nữ Diệu-Ðức ngủ gật mộng thấy Phật.

Khi thức dậy, trên không có Thiên-Thần bảo Ðồng-Nữ rằng Thắng-Nhựt-Thân Như-Lai thành Ðẳng-Chánh-Giác nơi đạo-tràng Pháp-Vân Quang-Minh đã được bảy ngày, chúng Bồ-Tát vây quanh, chư Thiên, Long, bát-bộ, cùng chư Thần vì muốn thấy Phật nên đều tập hội.Ðồng-Nữ Diệu-Ðức do mộng thấy Phật, lại nghe công đức của Phật, nên lòng nàng an-ổn không khiếp sợ, ở trước Thái-Tử mà nói kệ rằng:Thân tôi rất đoan chánhTiếng đồn khắp mười phươngTrí-huệ không ai sánhKhéo giỏi đủ các nghề.Vô-lượng trăm ngàn chúngThấy tôi đều tham nhiễmLòng tôi đối với họKhông một niệm ái dục.Không sân cũng không hậnKhông ghét cũng không mừngChỉ phát tâm quảng đạiLợi ích các chúng-sanh.Nay tôi thấy Thái-TửÐủ những tướng công-đứcTâm tôi rất vui mừngKhắp thân đều thơ thới.Màu da như minh-bửuTóc đẹp xoắn phía hữuTrán rộng, mày nhỏ congLòng tôi nguyện thờ Ngài.Tôi xem thân Thái-TửGiống như tượng chân-kimCũng như đại-bửu-sơnTướng tốt có quang-minh.Mắt rộng màu xanh biếcMặt tròn như trăng sángVui-vẻ giọng nói hayXin thương nạp thọ tôi.Tướng lưỡi rộng dài đẹpÐỏ như màu xích đồngPhạm-âm tiếng Khẩn-NaAi nghe cũng vui đẹp.Miệng vuông chẳng co rútRăng trắng đều kín bằngLúc phát ngôn, hiện cườiNgười thấy lòng hoan-hỉ.Thân ly cấu thanh-tịnhÐủ ba mươi hai tướngTất sẽ ở cõi nầyMà làm Chuyển-Luân-Vương.Thái-Tử bảo Ðồng-Nữ rằng:Nàng là con gái của ai? Ai thủ hộ nàng? Nếu trước đã thuộc người khác, thời ta không nên sanh lòng ái nhiễm.Thái-Tử nói kệ rằng:Thân nàng rất thanh-tịnhÐầy đủ tướng công-đứcNay ta có lời hỏiHiện nàng ở với ai?Cha mẹ nàng tên gì?Nay nàng hệ thuộc ai?Nếu đã thuộc người khácNgười đó nhiếp thọ nàng.Nàng chẳng trộm của người,Nàng không lòng giết hại,Nàng chẳng phạm tà-dâm,Nàng nương lời nói nàoChẳng nói xấu người khác,Chẳng phá thân thuộc người,Chẳng xâm cảnh giới người,Chẳng giận hờn người khác,Chẳng sanh tà-hiểm-kiến,Chẳng làm nghiệp trái nhau,Chẳng dùng sức siểm-khúcPhương-tiện gạt thế-gian.Tôn trọng cha mẹ chăng?Kính thiện-tri-thức chăng?Thấy những người nghèo cùngPhát tâm giúp đỡ chăng?Nếu có thiện-tri-thứcDạy bảo những điều hayNàng phát tâm kiên cốHoàn toàn tôn trọng chăng?Có kính mến Phật chăng?Có biết Bồ-Tát chăng?Chúng tăng biển công-đứcNàng có tôn kính chăng?Nàng có biết pháp chăng?Dạy được chúng-sanh chăng?Nàng ở trong chánh-phápHay ở trong phi-pháp?Thấy những người cô-độcNàng có thương xót chăng?Thấy chúng-sanh ác đạoNàng có bi-mẫn chăng?Thấy người được vinh hạnhNàng có hoan hỉ chăng?Người đến bức hại nàngNàng có phiền giận chăng?Nàng phát tâm bồ-đềKhai ngộ chúng-sanh chăng?Vô-biên kiếp tu hànhÐược không mỏi nhàm chăng?Thân-mẩu của Ðồng-Nữ nói kệ trả lời Thái-Tử:Thái-Tử ngài lắng ngheNay tôi nói Ðồng-NữSơ-sanh đến trưởng-thànhTất cả những nhơn-duyên:Ngày Thái-Tử mới sanhNàng từ liên-hoa sanh,Mắt nàng sáng dài rộngTay chân đều hoàn mỹ.Tôi từng ở mùa xuânDu ngoạn vườn Ta-LaThấy khắp những dược-thảoMọ thứ đều tươi tốt.Cây lạ trổ hoa đẹpTrông đó như khánh-vân,Chim đẹp cùng hòa hótTrong rừng đồng hoan lạc.Cùng đi tám trăm côÐoan chánh chiếm lòng ngườiY phục đều nghiêm lệCa ngâm đều rất hay.Vườn đó có ao tắmTên là Liên-Hoa-Tràng,Tôi ngồi trên bờ aoThể-nữ hầu chung-quanh.Trong ao sen lớn ấyBỗng sanh hoa ngàn cánhCánh báu, cọng lưu-ly,Vàng Diêm-Phù làm đài.Bấy giờ là hừng sángMặt nhụt mới ló mọc,Hoa ấy đương nở raPhóng ánh sáng thanh-tịnh.Ánh sáng ấy rất mạnhDường như mặt trờ mọcChiếu khắp Diêm-Phù-ÐềMọi người đều khen lạ.Bấy giờ thấy Ðồng-NữTừ hoa sen đó sanhThân nàng rất thanh-tịnhChi Phần đều viên-mãn.Ðây là báu nhơn-gianTừ nơi tịnh-nghiệp sanhNhơn trước không hư mấtNay thọ quả báo nầy.Tóc biếc, mắt sen xanh,Phạm-Thinh, da chân-kim,Tràng hoa, những bửu-kếThanh-tịnh không chút nhơ.Chi tiết đều đầy đủThân nàng không khuyết giảmDường như tượng chơn-kimÐặt ở trong bửu hoa.Chân lông mùi chiên-đànXông khắp cả mọi nơi,Miệng phát mùi thanh-liênThường diễn tiếng phạm-âm.Chỗ của nàng nầy ởThường có âm nhạc trời,Chẳng nên để kẻ hènSánh đôi với nàng nầy.Thế-gian không người nàoKham làm chồng nàng nầy,Duy ngài đủ tướng tốtXin nạp thọ nàng nầy.Chẳng cao cũng chẳng thấp,Chẳng thô cũng chẳng tế,Toàn thân đều đoan-nghiêmXin Ngài nạp thọ nàng.Văn tự pháp toán sốTất cả những nghề khéoNàng đều thông suốt cảXin Ngài nạp thọ nàng.Biết rành những binh phápKhéo phán đoán kiện tụngÐều được kẻ khó điềuXin Ngài nạp thọ nàng.Thân nàng rất thanh-tịnhNgười thấy không nhàm đủCông-đức tự trang-nghiêmNgài nên nạp thọ nàng.Chúng-sanh có họa hoạnKhéo rõ duyên khởi đóÐúng bịnh mà cho thuốcTất cả diệt trù được.Những ngôn ngữ Diêm-PhùVô-lượng thứ sai khácNhẫn đến tiếng kỹ nhạcNàng thông suốt tất cả.Những nghề của phụ nữNàng nầy biết tất cả,Mà không lỗi phụ nữNgài nên mau nạp nàng.Chẳng ganh cũng chẳng tiếc,Không tham cũng không giận,Tánh nhu nhuyến chất trựcRời bỏ những thô ác.Cung kính bực tôn-túcPhụng thờ không trái nghịchThích tu những hạnh lànhCó thể tùy thuận ngài.Nếu nàng thấy già bịnhNghèo cùng và hoạn nạnKhông ai cứu không nươngNàng sanh lòng xót thương.Thường quán đệ-nhất-nghĩaChẳng cầu tự lợi lạcChỉ nguyện lợi chúng-sanhDùng đây trang-nghiêm tâm.Ði đứng cùng ngồi nằmTất cả không phóng dậtNói năng và yên lặngAi thấy cũng vui mừng.Dầu ở tất cả chỗÐều không lòng nhiễm trướcThấy người có công-đứcHoan-hỉ không biết nhàm.Tôn trọng thiện-tri-thứcThích thấy người rời ácTâm nàng không tháo độngXét trước sau mới làm.Trang-nghiêm với phước tríTất cả không oán hậnHơn hết trong hàng nữÐáng người thờ Thái-Tử.Lúc đã vào vườn Hương-Nha, Thái-Tử bảo Ðồng-Nữ Diệu-Ðức và bà Thiện-Hiện rằng:Nầy Thiện-Nữ! Ta cầu vô-thượng bồ-đề, sẽ tột vô-lượng kiếp thuở vị-lai chứa nhóm pháp trợ-đạo nhất-thiết-trí, tu tập vô-biên bồ-tát-hạnh, tịnh tất cả ba-la-mật, cúng-dường tất cả Như-Lai, hộ trì tất cả phật-giáo, nghiêm tịnh tất cả phật-độ, sẽ làm cho phật-chủng của tất cả Như-Lai chẳng mất, sẽ theo chủng-tánh của tất cả chúng-sanh để thành-thục họ, sẽ diệt khổ sanh tử cho chúng-sanh được ở chỗ rốt ráo an lạc, sẽ tịnh tri mắt trí-huệ cho tất cả chúng-sanh, sẽ tu tập tất cả công-hạnh của Bồ-Tát, sẽ an trụ nơi tâm bình-đẳng của tất cả Bồ-Tát, sẽ thành-tựu hành-địa của tất cả Bồ-Tát, sẽ làm cho tất cả chúng-sanh đều hoan-hỉ, sẽ xả thí tất cả vật để thật hành đàn ba-la-mật tột thuở vị-lai, làm cho tất cả chúng-sanh đều được đầy đủ, những vật uống ăn, y phục, vợ con đến đầu mặt tay chân ta đều sẽ xả thí không hề tiếc.Lúc đó nàng sẽ cản trở ta, lúc thí của cải nàng sẽ lẫn tiếc, lúc thí con cái nàng sẽ buồn khổ, lúc cắt tay chân nàng sẽ sầu muộn, lúc bỏ nàng để xuất gia lòng nàng sẽ hối hận.Thái-Tử nói kệ bảo nàng Diệu-Ðức rằng:Vì thương xót chúng-sanhTa phát tâm bồ-đềỞ trong vô-lượng kiếpTu Tập nhất-thiết-trí.Trong vô-lượng đại-kiếpTịnh tu những nguyện-hảiNhập địa và trừ chướngÐều trải vô-lượng kiếp.Chỗ tam thế chư PhậtHọc lục ba-la-mậtÐầy đủ hạnh phương-tiệnThành-tựu đạo bồ-đề.Cõi cấu uế mười phươngTa sẽ đều nghiêm tịnhTất cả nạn ác-đạoTa sẽ khiến thoát hẳn.Ta sẽ dùng phương-tiệnRộng độ các quần-sanhKhiến diệt tối ngu-siTrụ nơi phật-trí-đạo.Sẽ cúng tất cả Phật,Sẽ tịnh tất cả địa,Khởi đại từ-bi tâmÐều bỏ vật trong ngoài.Nàng thấy người đến xinHoặc sanh lòng tham tiếc,Tâm ta thường thích thíNàng chớ trái lòng ta.Nếu thấy ta thí đầuChớ có sanh buồn khổ,Nay ta bảo nàng trướcCho lòng nàng kiên-cố.Nhẫn đến chặt tay chânNàng chớ trách người xin,Nay nàng nghe lời taCần phải suy nghĩ kỹ.Tất cả vật sở hữuTa đều xả tất cả,Nếu nàng thuận lòng taTa sẽ toại ý nàng.Ðồng-nữ thưa với Thái-Tử:Kính vâng lời dạy của Ngài.Ðồng-nữ liền nói kệ đáp lời Thái-Tử:Trong vô-lượng kiếp-hảiLửa địa-ngục đốt thânNếu Ngài thương nạp tôiCam tâm chịu khổ nầy.Vô-lượng chỗ thọ sanhNát thân như vi-trầnNếu Ngài thương nạp tôiCam tâm thọ khổ nầy.Vô-lượng kiếp đầu độiNúi kim-cang lớn rộngNếu Ngài thương nạp tôiCam tâm thọ khổ nầy.Vô-lượng biển sanh tửÐem thịt tôi bố thíChỗ Ngài thành Pháp-VươngNguyện cho tôi cũng vậy.Nếu Ngài thương nạp tôiCho tôi làm chủ đóÐời đời Ngài bố thíNguyện thường đem tôi thí.Vì thương chúng-sanh khổMà phát tâm bồ-đềÐã nhiếp chúng-sanh rồiCũng sẽ nhiếp thọ tôi.Tôi chẳng cầu giầu sangChẳng tham vui ngũ-dụcChỉ vì cùng tu hànhNguyện dùng Ngài làm chủ.Mắt rộng dài xanh biếcTừ mẫn nhìn thế-gianChẳng móng tâm nhiễm trướcQuyết thành đạo Bồ-Tát.Chỗ Thái-Tử bước điÐất mọc những bửu-hoaTất làm Chuyển-Luân-VươngXin Ngài thương nạp tôi.Tôi vừa mộng thấy PhậtDiệu-pháp bồ-đề tràngÐức Phật ngồi dưới câyVô-lượng chúng vây quanh.Tôi mộng thấy Như-LaiThân như núi Chơn-kimTay Phật xoa đầu tôiThức dậy lòng hoan-hỉ.Trời quyến-thuộc thuở xưaTên là Hỉ-Quang-MinhTrời đó vì tôi nóiÐạo tràng Phật xuất thế.Tôi từng nghĩ như vậyNguyện thấy thân Thái-Tử,Trời ấy bảo tôi rằngNay nàng sẽ được thấy.Chí nguyện trước của tôiHôm nay đều thành mãnXin cùng ngài đồng đếnCúng-dường đức Như-LaiThái-Tử nghe danh hiệu Thắng-Nhựt-Thân Như-Lai, rất hoan-hỉ muốn được thấy Phật.Thái-Tử đem năm trăm châu ma-ni rải trên Ðồng-Nữ, ban mão Diệu-Tạng-Quang-Minh-Bửu và áo Hỏa-Diệm-Ma-Ni-Bửu.Ðồng-Nữ Diệu-Ðức lòng chẳng rung động cũng không lộ vẻ mừng, chỉ chắp tay cung-kính chiêm-ngưỡng Thái-Tử mắt chẳng tạm rời.Bà Thiện-Hiện ở trước Thái-Tử nói kệ rằng:Con tôi rất đoan chánhThân công-đức trang-nghiêmXưa nguyện thờ Thái-TửNay đã được toại ý.Trì giới có trí huệÐầy đủ các công-đứcKhắp tất cả thế-gianTối-thắng không ai bằng.Từ liên-hoa hóa sanhChủng tánh không hèn xấuThái-Tử đồng hạnh nghiệpXa lìa tất cả lỗi.Con tôi thân nhu nhuyếnDường như lụa cõi trờiTay nàng rờ chạm đếnBịnh đau đều trừ diệt.Lỗ lông phát hương thơmNgào ngạt không gì bằngNếu ai được ngửi đếnÐều ở nơi tịnh-giới.Màu da như chơn-kimNgồi ngay trên hoa-đàiChúng-sanh nếu được thấyHết oán phát tâm từ.Lời nói rất dịu dàngAi nghe cũng hoan-hỉChúng-sanh nếu được ngheÐều rời những ác-nghiệp.Tâm tịnh không vết nhơXa lìa những siểm khúcXứng tâm mà phát ngônNgười nghe đều hoan-hỉ.Ðiều nhu lòng hổ thẹnCung kính bậc tôn túcKhông tham cũng không dốiThương xót các chúng-sanh.Lòng con tôi chẳng ỷSắc tướng và quyến-thuộcChỉ dùng tâm thanh-tịnhCung Kính tất cả Phật.Lúc đó Thái-Tử và nàng Diệu-Ðức đem một ngàn thể-nữ cùng quyến-thuộc, ra khỏi vườn Hương-Nha, đến đạo-tràng Pháp-Vân Quang-Minh, xuống xe đi bộ đến chỗ đức Phật.Thấy đức Phật Thắng-Nhựt-Thân đoan-nghiêm tịch-tịnh, căn thân điều thuận trong ngoài đều thanh-tịnh, như ao Ðại-Long không có cặn nhơ, Thái-Tử và quyến-thuộc sanh lòng kính tin vui mừng hớn-hở đảnh lễ chân đức Phật, hữu-nhiễu vô-số vòng.Thái-Tử và nàng Diệu-Ðức, mỗi người cầm năm trăm bông sen báu cúng-dường đức Phật.Thái-Tử vì Phật mà kiến tạo năm trăm tinh xá bằng gỗ thơm, trang-nghiêm với những diệu-bửu xen châu ma-ni.Ðức Phật thuyết kinh Phổ-Nhãn-Ðăng-Môn.

Thái-Tử nghe xong, ở trong tất cả pháp được tam-muội-Hải:Như là Phổ-chiếu-nhứt-thiết-phật-nguyện-hải tam-muội, phổ-chiếu tam-thế-tạng tam-muội, hiện-kiến-nhứt-thiết-phật-đạo-tràng tam-muội, phổ-chiếu-nhứt-thiết-chúng-sanh tam-muội, phổ-chiếu-nhứt-thiết-thế-gian-trí-đăng tam-muội, Phổ-chiếu-nhứt-thiết-chúng-sanh-căn-trí-đăng tam-muội, cứu-hộ-nhứt-thiết-chúng-sanh-quang-minh-vân tam-muội, phổ-chiếu-nhứt-thiết-chúng-sanh-đại-minh-đăng tam-muội, diễn-nhất-thiết-phật-pháp-luân tam-muội, cụ-túc-phổ-hiền-thanh-tịnh-hạnh tam-muội.Nàng Diệu-Ðức được nan-thắng-hải-tạng tam-muội, trọn chẳng thối-chuyển nơi vô-thượng bồ-đề.Thái-Tử và Diệu-Ðức cùng quyến thuộc đảnh lễ chân Phật, hữu nhiễu vô-số vòng từ tạ trở về cung, tâu cùng Phụ-Vương rằng:Ðức Thắng-Nhựt-Thân Như-Lai gần đây xuất thế thành Ðẳng-Chánh-Giác tại đạo-tràng bồ-đề Pháp-Vân Quang-Minh nơi vườn Hương-Nha.Phụ-Vương hỏi Thái-Tử:Ai nói cho con hay sự ấy.Thái-Tử tâu:Nàng Cụ-Túc Diệu-Ðức nói cho con hay, và chúng con đã đến đảnh lễ cúng-dường đức Phật.Phụ-Vương hoan hỉ vô-lượng như người nghèo được của báu.

Nhà vua tự nghĩ: đức Phật là vô-thượng-bửu khó được gặp.

Nếu được thấy Phật thời.

dứt hẳn sự sợ ác-đạo.

Ðức Phật như Y-Vương trị lành tất cả bịnh phiền-não, có thể cứu tất cả khổ lớn sanh-tử.

Ðức Phật như Ðạo-Sư, có thể làm cho chúng-sanh đến nơi an-ổn rốt ráo.Nhà vua suy nghĩ xong, liền hội chư tiểu-vương, các quan, quyến thuộc và các sát-đế-lợi, bà-la-môn cùng tất cả quốc-dân.

Nhà vua tuyên bố thối vị, nhường ngôi cho Thái-Tử.Sau khi làm lễ quán-đảnh cho Thái-Tử, quốc-vương Tài-Chủ cùng một vạn người đến chỗ đức Phật, đảnh lễ nơi chân đức Phật, hữu nhiễu vô-số vòng, rồi cùng quyến-thuộc lui ngồi một phía.Ðức Thắng-Nhựt-Thân Như-Lai quán-sát quốc-vương và đại-chúng, rồi phóng bạch hào quang-minh tên là nhất-thiết-thế-gian-tâm-đăng chiếu khắp vô-lượng thế-giới mười phương.

Quang-minh ấy dừng ở trước tất cả Thế-Chủ, thị-hiện Như-Lai bất-khả-tư-nghì đại-thần-thông-lực, làm cho tất cả kẻ đáng được hóa-độ thân tâm thanh-lương.Lúc đó đức Như-Lai hiện thân siêu xuất tất cả thế-gian, dùng viên-mãn-âm vì khắp đại chúng mà nói đà-la-ni tên là nhất thiết-pháp-nghĩa-ly-ám-đăng, có phật-sát vi-trần-số đà-la-ni làm quyến-thuộc.Quốc-Vương nghe xong liền được đại-trí quang-minh.Trong chúng-hội có diêm-phù-đề vi-trần số Bồ-Tát đồng thời chứng được môn đà-la-ni nầy.Sáu mươi vạn na-do-tha người, sạch hữu-lậu tâm được giải-thoát.Mười ngàn chúng-sanh xa lìa trần cấu được pháp-nhãn tịnh.Vô-lượng chúng-sanh phát tâm bồ-đề.Ðức Phật lại hiện thần-biến khắp mười phương vô-lượng thế-giới diễn pháp tam-thừa hóa độ chúng-sanh.Quốc-Vương tự nghĩ: Nếu tại-gia, ta chẳng thể chứng được diệu-pháp như vậy.

Nếu ta xuất-gia tu học bên Phật thời sẽ được thành-tựu.Suy nghĩ xong, quốc-vương đến bạch Phật xin xuất gia.

Ðức Phật hứa khả.Quốc-Vương Tài-Chủ cùng một vạn quyến thuộc đồng xuất gia.


Không bao lâu, nhà vua và quyến-thuộc đồng thành-tựu nhất-thiết-pháp-nghĩa-lý-ám đăng đà-la-ni, và các môn tam-muội như trên, lại được Bồ-Tát mười môn thần-thông, lại được Bồ-Tát vô biên biện-tài, lại được Bồ-Tát vô-ngại tịnh-thân đến chỗ chư Phật mười phương để nghe pháp, làm đại pháp-sư diễn nói diệu-pháp.Quốc-Vương lại dùng thần-lực đến mười phương thế-giới tùy tâm chúng-sanh mà vì hiện thân, tán thán Phật xuất thế, nói bổn hạnh của Phật, bày bổn-duyên của Phật, tán dương thần-lực tự-tại của Như-Lai, hộ-trì phật-pháp.Thái-Tử ở tại kim-điện, đúng ngày rằm, thất bửu tự hiện đầy đủ:Một là luân-bửu tên là Vô-Ngại-Hành.Hai là tượng-bửu tên là kim-Cang-Thân.Ba là mã-bửu tên là Tốc-Tật-Phong.Bốn là châu-bửu tên là Quang-Tạng.Năm là nữ-bửu tên là Cụ-Túc Diệu-Ðức.Sáu là tạng-thần-bửu tên là Ðại-Tài.Bảy là chủ-binh-bửu tên là Ly-Cấu-Nhãn.Ðã đủ bảy báu, Thái-Tử làm Chuyển-Luân-Vương cai trị Diêm-Phù-Ðề, nhân-dân được an lạc.Luân-Vương có ngàn Vương-Tử đoan chánh dũng kiện, có thể dẹp oán địch.Trong Diêm-Phù-Ðề có tám mươi Vương-Thành.

Trong mỗi thành có năm trăm tăng-phường.

Mỗi tăng-phường đều lập tinh-xá cao rộng xinh đẹp, trang-nghiêm với những diệu-bửu.Mỗi Vương-Thành đều thỉnh đức Thắng-Nhựt-Thân-Như-Lai đến để cúng dường.Lúc nhập thành đức Như-Lai hiện đại thần-lực khiến vô-lượng chúng-sanh gieo những căn lành, vô-lượng chúng-sanh tâm được thanh-tịnh, thấy Phật hoan-hỉ, phát tâm bồ-đề, khởi lòng đại-bi lợi ích chúng-sanh, siêng tu phật-pháp chứng nhập thật-nghĩa, trụ nơi pháp-tánh rõ pháp bình-đẳng, được tam-thế-trí bình-đẳng xem xét tam-thế biết tất cả Phật thứ đệ xuất thế thuyết pháp độ sanh, phát bồ-tát-nguyện, nhập bồ-tát-đạo, biết Như-Lai pháp, thành-tựu pháp-hải, có thể khắp hiện thân khắp tất cả cõi, biết căn tánh dục lạc của chúng-sanh khiến họ phát khởi chí nguyện nhất-thiết-trí.Nàng Cù-Ba bảo Thiện-Tài rằng:Nầy Thiện-nam-tử! Xưa kia, Thái-Tử được ngôi Chuyển-Luân-Vương cúng-dường đức Phật Thắng-Nhựt-Thân Như-Lai chính là đức Thích-Ca-Mâu-Ni Thế-Tôn hiện nay.Quốc-Vương Tài-Chủ thuở xưa, nay là đức Bửu-Hoa-Phật hiện ngự đạo-tràng Hiện-Nhất-Thiết-Thế-Chủ-Thân ở Thế-giới Viên-Mãn-Quang trong thế-giới-chủng Phổ-Hiện-Tam-Thế-Ảnh-Ma-Ni-Vương tại thế-giới-hải Hiện-Pháp-Giới-Hư-Không-Ảnh-Tượng-Vân cách đây về phương đông quá thế-giới-hải vi-trần-số cõi Phật.

Có bất-khả-thuyết phật-sát vi-trần-số chúng Bồ-Tát vây quanh nghe pháp.Lúc Bửu-Hoa Như-Lai tu bồ-tát-hạnh, đức Phật nghiêm-tịnh thế-giới-hải nầy.

Nơi đây chư Phật quá-khứ, hiện-tại, vị-lai xuất thế, đều là những vị do Bửu-Hoa Như-Lai, lúc còn làm Bồ-Tát, giáo-hóa khiến phát tâm vô-thượng bồ-đề.Bà Thiện-Hiện, thân-mẫu của Ðồng-Nữ Diệu-Ðức, nay là thân-mẫu của ta, bà Thiện-Mục đấy.Quyến thuộc của nhà vua xưa kia, nay là chúng-hội của đức Như-Lai, đều tu hành đủ những hạnh phổ-hiền, thành-mãn đại nguyện.

Dầu hằng ở tại đạo-tràng của đức Thích-Ca Mâu-Ni Thế-Tôn, mà có thể hiện khắp tất cả thế-gian, trụ bồ-tát bình-đẳng tam-muội, thường được hiện thấy tất cả chư Phật, đều nghe lãnh được pháp-luân của tất cả Như-Lai, đều được tự-tại nơi tất cả pháp, tiếng đồn khắp các phật-độ, đến chỗ tất cả đạo-tràng, hiện trước tất cả chúng-sanh, tùy nghi giáo hóa điều phục, tu bồ-tát-đạo tận vị-lai kiếp không gián đoạn, thành mãn những thệ nguyện quảng đại của Phổ-Hiền.Nầy Thiện-nam-tử! Nàng Diệu-Ðức xưa kia, chính là thân ta ngày nay.Ðức Thắng-Nhựt-Thân Như-Lai diệt độ, sau đó, trong thế-giới ấy có sáu mươi ức trăm ngàn na-do-tha đức Phật xuất thế, ta cùng Luân-Vương đều kính thờ cúng-dường.Tối-sơ Phật hiệu là Thanh-Tịnh-Thân, theo thứ đệ có Phật Nhất-Thiết-Trí-Nguyệt-Quang-Minh-Thân, Phật Diêm-Phù-Ðàn-Kim-Quang-Minh-Vương, Phật Chư-Tướng-Trang-Nghiêm-Thân, Phật Diệu-Nguyệt-Quang, Phật Trí-Quán-Tràng, Phật Ðại-Trí-Quang, Phật Kim-Cang-Na-La-Diên-Tinh-Tấn, Phật Trí-lực-Vô-Năng-Thắng, Phật Phổ-An-Tường-Trí, Phật Ly-Cấu-Thắng-Trí-Vân, Phật Sư-Tử-Trí-Quang-Minh, Phật Quang-Minh-Kế, Phật Công-Ðức-Quang-Minh-Tràng, Phật Trí-Nhựt-Tràng, Phật Bửu-Liên-Hoa-Khai-Phu-Thân, Phật Phước-Ðức-Nghiêm-Tịnh-Quang, Phật Trí-Diệm-Vân, Phật Phổ-Chiếu-Nguyệt, Phật Trang-Nghiêm-Cái-Diệu-Âm-Thanh, Phật Sư-Tử-Dũng-Mãnh-Trí-Quang-Minh, Phật Pháp-Giới-Nguyệt, Phật Hiện-Hư-Không-Ảnh-Tượng-Khai-Ngộ-Chúng-Sanh-Tâm, Phật Hằng-Khứu-Tịch-Diệt-Hương, Phật Phổ-Chấn-Tịch-Tịnh-Âm, Phật Cam-Lộ-Sơn, Phật Pháp-Hải-Âm, Phật Kiên-Cố-Võng, Phật Ảnh-Kế Như-Lai, Phật Nguyệt-Quang-Hào, Phật Biện-Tài-Khẩu, Phật Giác-Hoa-Trí, Phật Bửu-Diệm-Sơn, Phật Công-Ðức-Tịnh, Phật Bửu-Nguyệt-Tràng, Phật Tam-Muội-Thân, Phật Bửu-Quang-Vương, Phật Phổ-Trí-Hành, Phật Diệm-Hải-Ðăng, Phật Ly-Cấu-Pháp-Âm-Vương, Phật Vô-Tỷ Ðức-Danh-Xưng-Tràng, Phật Tu-Tý, Phật Bổn-Nguyện-Thanh-Tịnh-Nguyệt, Phật Chiếu-Nghĩa-Ðăng, Phật Thâm-Viễn-Âm, Phật Tỳ-Lô-Giá-Na-Thắng-Tạng-Vương, Phật Chư-Thừa-Tràng, Phật Pháp-Hải-Diệu-Liên-Hoa.

Có sáu mươi ức trăm ngàn na-do-tha đức Phật như vậy xuất thế trong thế-giới ấy, ta đều kính thờ cúng-dường.Tối-Hậu Phật hiệu là Quảng-Ðại-Giải.

Nơi đức Phật nầy ta được trí-nhãn thanh-tịnh.Lúc đó, đức Phật Quảng-Ðại-Giải vào thành giáo-hóa, ta làm Vương-Phi, cùng Quốc-Vương kính lễ Phật, đem những diệu-vật dâng lên cúng-dường, nghe đức Phật nói pháp-môn xuất-sanh-nhật-thiết-như-lai-đăng ta liền chứng được môn giải-thoát quán-sát-nhất-thiết-bồ-tát-tam-muội-hai-cảnh-giới.Nầy Thiện-nam-tử! Khi ta đã được môn giải-thoát nầy, cùng với Bồ-Tát trong phật-sát vi-trần-số kiếp siêng năng tu tập, kính thờ cúng-dường vô-lượng chu Phật.

Hoặc trong một kiếp kính thờ một đức Phật, hoặc hai, hoặc ba, hoặc bất-khả-thuyết đức Phật, hoặc gặp phật-sát vi-trần-số đức Phật, ta đều thân cận kính thờ cúng-dường, mà chưa biết được thân hình sắc mạo thân-nghiệp tâm-hành trí-huệ cảnh-giới tam-muội của Bồ-Tát.Nầy Thiện-nam-tử! Nếu có chúng-sanh được thấy Bồ-Tát tu hạnh bồ-đề, hoặc nghi, hoặc tin, Bồ-Tát đều dùng những phương-tiện thế-gian xuất-thế-gian để nhiếp thủ họ, dùng họ làm quyến-thuộc, khiến họ không thối-chuyển nơi vô-thượng bồ-đề.Nầy Thiện-nam-tử! Nơi đức Phật Quảng-Ðại-Giải sau khi được môn giải-thoát nầy, ta cùng Bồ-Tát chung tu tập trong thời gian trăm phật-sát vi-trần-số kiếp, trong những kiếp ấy có bao nhiêu đức Phật xuất thế, ta đều thân cận kính thờ cúng dường, nghe Phật thuyết pháp đọc tụng thọ trì.

Ở chỗ chư Như-Lai đó, ta được những môn giải-thoát nầy, biết những tam-thế, nhập những sát-hải, thấy chư Phật thành Ðẳng-Chánh-Giác, vào những chúng hội, phát những đại nguyện của Bồ-Tát, tu những diệu-hạnh của Bồ-Tát, được những giải-thoát của Bồ-Tát, nhưng chưa biết được môn phổ-hiền giải-thoát mà Bồ-Tát đã dược.Tại sao vậy?Vì môn phổ-hiền giải-thoát của Bồ-Tát như thái-hư-không, như tên của chúng-sanh, như tam-thế-hải, như thập-phương-hải, như pháp-giới-hải, vô-lượng vô-biên.Môn phổ-hiền giải-thoát của Bồ-Tát đồng với cảnh giới của Như-Lai.Nầy Thiện-nam-tử! Trong phật-sát vi-trần-số kiếp ta quán thân Bồ-Tát không biết nhàm.

Như người đa dục nam nữ hội họp ái-nhiễm nhau sanh vô-lượng vọng-tưởng, cũng vậy, ta quán thân của Bồ-Tát, nơi mỗi lỗ chân lông, mỗi niệm thấy vô-lượng vô-biên thế-giới rộng lớn, những sự an-trụ, trang-nghiêm, hình trạng, những núi, đất, mây, danh hiệu, Phật xuất thế, những đạo-tràng, chúng-hội, diễn thuyết những khế-kinh, những sự quán-đảnh, các thừa, những phương tiện, những thanh-tịnh.Lại mỗi niệm nơi mỗi lỗ lông của Bồ-Tát thường thấy vô-biên phật-hải, những sự ngồi đạo-tràng, những thần-biến, thuyết pháp, thuyết kinh hằng không gián đoạn.Lại nơi mỗi lỗ chân lông của Bồ-Tát thấy vô-biên chúng-sanh-hải: những trụ-xứ, hình mạo, tác nghiệp, căn tánh.Lại nơi mỗi lỗ chân lông của Bồ-Tát thấy vô-biên công-hạnh của tam-thế Bồ-Tát: vô-biên nguyện quảng đại vô-biên bậc sai biệt, vô biên ba-la-mật, vô-biên sự thuở xưa, vô-biên môn đại-từ, vô-biên mây đại-bi, vô-biên tâm đại-hỉ, vô-biên phương-tiện nhiếp thủ chúng-sanh.Nầy Thiện-nam-tử! Trong phật-sát vi-trần-số kiếp mỗi niệm xem thấy nơi mỗi chân lông của Bồ-Tát như vậy, chỗ đã đến không còn lại đến, chỗ đã thấy không còn lại thấy, tìm biên-tế đó trọn không thể được.

Nhẫn đến thấy Thái-Tử Tất-Ðạt ở trong hoàng-cung, thể-nữ vây quanh, ta dùng sức giải-thoát xem nơi mỗi chân lông của Bồ-Tát, thấy tất cả sự trong tam-thế pháp-giới.Nầy Thiện-nam-tử! Ta chỉ được môn giải-thoát quán-sát bồ-tát tam-muội-hải nầy.Như chư đại Bồ-Tát rốt ráo vô-lượng những phương-tiện-hải vì tất cả chúng-sanh mà hiện tùy-loại-thân, vì tất cả chúng-sanh mà nói tùy-lạc-hạnh, nơi mỗi chân lông hiện vô-biên sắc-tướng-hải, biết các pháp-tánh lấy vô-tánh làm tánh, biết tánh chúng-sanh đồng tướng hư-không, chẳng có phân-biệt, biết thần-lực của Phật đồng với như-như, khắp tất cả chỗ thị-hiện vô-biên cảnh-giới giải-thoát.

Trong một niệm có thể tự-tại nhập pháp-giới quảng đại, du hí tất cả pháp-môn của các bậc Bồ-Tát.Ta thế nào biết được nói được công-đức-hạnh đó.Nầy Thiện-nam-tử! Trong thế-giới nầy có Phật-Mẫu Ma Gia.

Người đến đó hỏi Bồ-Tát thế nào học bồ-tát-hạnh ở trong thế-gian không nhiễm trước.

Cúng-dường chư Phật không thôi nghỉ.

Tu Bồ-tát-nghiệp trọn chẳng thối chuyển.

Lìa tất cả chướng ngại, nhập bồ-tát giải-thoát.

Chẳng do người khác mà trụ tất cả bồ-tát-đạo.

Ðến chỗ tất cả Như-Lai.

Nhiếp tất cả chúng-sanh-giới.

Tận kiếp vị-lai tu bồ-tát-hạnh, phát đại-thừa-nguyện.

Tăng trưởng thiện-căn cho tất cả chúng-sanh thường không thôi nghỉ.Bấy giờ nàng Thích-Ca Cù-Ba muốn tuyên lại nghĩa giải-thoát nầy, thừa thần-lực của Phật mà nói kệ rằng:Nếu ai thấy Bồ-TátTu hành những công-hạnhKhởi tâm thiện bất-thiệnBồ-Tát đều nhiếp thủ.Thuở lâu xa về trướcQuá trăm sát-trần kiếpCó kiếp tên Thanh-TịnhThế-giới tên Quang-Minh.Kiếp nầy Phật xuất thếSáu mươi ngàn muôn ứcÐức Như-Lai tối-hậuHiệu là Pháp-Tràng-Ðăng.Sau khi Phật niết-banCó vua tên Trí-SơnThống lãnh Diêm-Phù-ÐềThần phục không oán địch.Có năm trăm Vương-TửThân đoan-chánh dũng-kiệnTất cả đều thanh-tịnhAi thấy cũng hoan hỉ.Quốc-Vương và Vương-TửKính tin cúng-dường PhậtHộ trì phật-pháp-tạngCũng thích siêng tu tập.Thái-Tử tên Thiện-QuangThanh-tịnh nhiều phương-tiệnThân tướng đều viên-mãnNgười thấy không biết nhàm.Năm trăm ức người câu hộiXuất gia cùng học đạoDũng-mãnh rất tinh-tấnHộ-trì phật-chánh-pháp.Vương-Ðô tên Trí-thọNgàn ức thành bao quanhCó rừng tên Tịnh-ÐứcNhiều châu báu trang-nghiêm.Thiện-Quang ngụ rừng nầyTuyên thuyết phật-chánh-phápSức biện-tài trí-huệKhiến chúng đều thanh-tịnh.Có lúc nhơn khất-thựcVào Vương-Ðô Trí-ThọÐi đứng rất an tườngTâm chánh-tri chẳng loạn.Trong thành có Cư-SĩHiệu là Thiện-Danh-Xưng,Ta là con gái ôngTên là Tịnh-Nhựt-Quang.Ta ở trong Ðô-ThànhGặp Thái-Tử Thiện-QuangThấy thân tướng đoan nghiêmLòng ta sanh luyến mến.Khi Ngài khất nhà taLòng ta càng ái nhiễmLiền cổi ngay chuỗi ngọcChân-châu để vào bát.Dầu vì tâm ái nhiễmCúng-dường Phật-Tử ấyHai trăm năm mươi kiếpCũng chẳng đọa ác-đạo.Hoặc sanh nhà Thiên-VươngHoặc làm con Nhơn-VươngHằng gặp Ngài Thiện-QuangThấy thân tướng diệu-nghiêm.Sau đó quá hai trămNăm mươi kiếp kế tiếpTa sanh nhà Thiện-HiệnTên Cụ-Túc Diệu-Ðức.Ta được thấy Thái-TửSanh lòng rất tôn trọngMuốn được theo hầu hạMay mắn được nạp thọ.Ta cùng với Thái-TửÐến lễ Phật Thắng-NhựtCung kính cúng-dường xongTa phát tâm bồ-đề.Ở trong một kiếp đóCó sáu mươi ức PhậtÐức Thế-Tôn tối-hậuHiệu là Quảng-Ðại-Giải.Ta được thanh-tịnh-nhãnBiết rõ các pháp-tướngThấy khắp chỗ thọ sanhTrừ hẳn tâm điên đảo.Ta được môn giải-thoátQuán-bồ-tát-tam-muộiMột niệm nhập mười phươngBất-tư-nghì sát-hải.Ta thấy các thế giớiTịnh uế nhiều sai khácNơi tịnh chẳng tham ưaNơi uế chẳng ghét bỏ.Thấy khắp các thế-giớiÐức Phật ngồi đạo-tràngÐều ở trong một niệmPhóng vô-lượng quanhg-minh.Một niệm vào được khắpBất-khả-thuyết chúng-hộiCũng biết những tam muộiCủa chúng-hội đã được.Một niệm đều biết rõNhững hạnh nguyện quảng-đạiCùng vô-lượng phương-tiệnCủa tất cả chúng-hội.Ta quán thân Bồ-TátVô-biên kiếp tu hànhMỗi mỗi lỗ chân lôngCầu đó chẳng thể dược.Nơi mỗi mỗi chân lôngHiện bất-khả-thuyết cõiÐịa, thủy, hỏa, phong-luânÐều đủ cả trong đó.Bao nhiêu sự kiến lậpBao nhiêu thứ hình trạngBao nhiêu thân, danh hiệuVô-biên thứ trang-nghiêm.Ta thấy các sát-hảiBất-khả-thuyết thế-giớiCũng thấy Phật trong đóThuyết pháp dạy chúng-sanh.Chẳng biết thân Bô-TátVà tất cả thân-nghiệpCũng chẳng biết tâm-tríHành đạo trong nhiều kiếp..