Kinh Hoa Nghiêm

Lúc bấy giờ, do thần-lực của đức Phật, từ ngoài trăm phật-sát vi-trần-số quốc-độ, mười-phương đều có một đại Bồ-Tát, mỗi vị đều cùng một phật-sát vi-trần-số Bồ-Tát đồng vân tập đến.

Mười đại Bồ-Tát là : Pháp-Huệ Bồ-Tát, Nhứt-Thiết-Huệ Bồ-Tát, Thắng-Huệ Bồ-Tát, Công-Ðức-Huệ Bồ-Tát, Tinh-Tấn-Huệ Bồ-Tát, Thiện-Huệ Bồ-Tát, Trí-Huệ Bồ-Tát, Chơn-Thiệt-Huệ Bồ-Tát, Vô-Thượng-Huệ Bồ-Tát, Kiên-Cố-Huệ Bồ-Tát.

Cõi nước của các ngài theo thứ-tự là : Nhơn-Ðà-La-Hoa thế-giới, Ba-Ðầu-Ma-Hoa thế-giới, Bửu-Hoa thế-giới, Ưu-Bát-La-Hoa thế-giới, Kim-Cang-Hoa thế-giới, Diệu-Hương-Hoa thế-giới, Duyệt-Ý-Hoa thế-giới, A-Lô-Hoa thế-giới, Na-La-Ðà-Hoa thế-giới, Hư-Không-Hoa thế-giới.

Chư Phật ngự trị nơi đó theo thứ tự là : Thù-Ðặc-Nguyệt-Phật, Vô-Tận-Nguyệt Phật, Bất-Ðộng-Nguyệt Phật, Phong-Nguyệt Phật, Thủy-Nguyệt Phật, Giải-Thoát-Nguyệt Phật, Vô-Thượng-Nguyệt Phật, Tinh-Tú-Nguyệt Phật, Thanh-Tịnh-Nguyệt Phật, Minh-Liễu-Nguyệt Phật.

Chư Bồ-Tát này đến đảnh-lễ chơn Phật, rồi tùy phương đến, đều riêng hóa hiện tòa sư-tử Tỳ-lô-giá-na-tạng mà ngồi kiết-già trên đó.

Như chư Bồ-Tát vân tập đến đảnh núi Tu-Di nơi thế-giới này, thập-phương thế-giới cũng đều như thế cả, đến danh hiệu, quốc-độ và chư Phật cũng đồng.

Lúc đó đức Thế-Tôn, từ nơi các ngón của hai chưn phóng trăm ngàn ức quang-minh màu đẹp chiếu khắp trong cung của Ðế-Thích ở mười phương thế-giới, Phật và đại-chúng đều hiển hiện cả.

Pháp Huệ Bồ-Tát thừa oai-thần của Phật quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :Phật phóng tịnh quang-minhThấy khắp tất cả PhậtÐảnh núi Tu-Di-VươngỞ trong điện Diệu-Thắng.

Tất cả Thiên-Ðế-ThíchThỉnh Phật vào cung-điệnÐều nói mười kệ hayCa ngợi chư Như-Lai.

Trong các đại hội ấyBao nhiêu chúng Bồ-TátÐều từ mười-phương đếnHóa tòa mà an-tọa.

Bồ-Tát trong hội đóDanh hiệu đồng chúng tôi,Những cõi từ đó đếnDanh-tự cũng vẫn đồng;Bổn-quốc chư Như-LaiHồng-danh đều cũng đồng,Bồ-Tát nơi bổn PhậtTịnh tu hạnh vô-thượng.

Ðại chúng nên quan-sátNhư-Lai tự-tại-lựcTất cả Diêm-Phù-ÐềÐều nói Phật tại đấy.

Chúng tinh-tấn nay thấy PhậtTrụ nơi đảnh Tu-DiThập-phương cũng như vậyNhư-Lai tự-tại-lực.

Trong mỗi mỗi thế-giớiPhát tâm cầu phật-đạoNương nơi nguyện như vậyTu tập hạnh bồ-đề.

Phật dùng nhiều thân hìnhDu hành khắp thế-gianPháp-giới không chướng ngạiKhông ai trắc lượng được.

Huệ-quang hằng chiếu khắpÐời tối đều trừ diệt,Tất cả không sánh bằngThế nào lường biết được !Nhứt-Thiết-Huệ Bồ-Tát, thừa oai-lực của đức Phật, quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :Giả-sử trăm ngàn kiếpThường thấy đức Như-LaiChẳng y chơn-thật nghĩaMà quán đấng Cùu-Thế,Người này chấp lấy tướngThêm lớn lưới mê lầmGiam trói ngục sanh tửÐui mù, chẳng thấy Phật.

Quan-sát nơi các phápÐều không có tự-tánhTướng nó, vốn sanh-diệtChỉ là danh thuyết giả.

Tất cả pháp vô-sanhTất cả pháp vô-diệtNếu hiểu được như vậyChư Phật thường hiện tiền.

Pháp-tánh vốn không tịchVô-thủ, cũng vô-kiếnTánh không, tức là PhậtChẳng thể nghĩ lường được.

Nếu biết tất cả phápThể tánh đều như vậyNgười này thời chẳng bịPhiền-não làm nhiễm trước.


Phàm phu thấy các phápChỉ chuyển theo tướng giảChẳng rõ pháp vô-tướngDo đây chẳng thấy Phật.

Ðức Phật lìa ba thờiCác tướng đều đầy đủTrụ nơi vô-sở-trụCùng khắp mà bất-động.

Tôi quán tất cả phápThảy đều được rõ ràngNay thấy đức Như-LaiQuyết-định không nghi ngờ.

Pháp-Huệ trước đã nóiNhư-Lai chơn-thiệt tánh,Tôi từ đó rõ biếtBồ-đề khó nghĩ bàn.

Thắng-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật, quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :Như-Lai đại trí-huệHi-hữu không sánh bằngTất cả những thế-gianTư-duy chẳng đến được.

Phàm-phu vọng quan-sátChấp tướng chẳng đúng lýPhật lìa tất cả tướngChẳng phải họ biết được.

Kẻ vô-tri mê lầmVọng chấp tướng ngũ-uẩnChẳng biết chơn-tánh kiaNgười này chẳng thấy Phật.

Rõ biết tất cả phápÐều không có tự-tánhHiểu pháp-tánh như vậyThời thấy Lô-Xá-Na.

Vì do tiền-ngũ-uẩnCó hậu-uẩn tương-tụcRõ biết nơi tánh nàyThấy Phật khó nghĩ bàn.

Ví như báu trong tốiKhông đèn thời chẳng thấyPhật-pháp không người nóiDầu huệ chẳng biết được.

Cũng như mắt bị lòaChẳng thấy màu xinh đẹpNhư vậy tâm bất-tịnhChẳng thấy các phật-pháp.

Lại như mặt trời sángKẻ mù không thấy đượcTâm không có trí-huệTrọn chẳng thấy chư Phật.

Nếu chữa hết bịnh lòaBỏ lìa lòng tưởng sắcChẳng thấy nơi các phápThời thấy được Như-Lai.

Nhứt-Thiết-Huệ đã nóiChư Phật Bồ-Ðề phápTôi nghe lời ngài nóiÐược thấy Lô-Xá-Na.

Công-Ðức-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :Các pháp không chơn-thậtVọng chấp là chơn-thậtCho nên các phàm-phuLuân-hồi ngục sanh-tử.

Nơi ngôn từ thuyết phápTiểu trí vọng phân-biệtVì thế sanh chướng-ngạiChẳng rõ được tự-tâm.

Chẳng rõ được tự-tâmÐâu biết được chánh-đạoHọ do huệ điên-đảoThêm lớn mọi điều ác.

Chẳng thấy các pháp khôngHằng thọ khổ sanh-tửNgười này chưa có đượcPháp-nhãn thanh-tịnh vậy.

Xưa kia tôi thọ khổVì tôi chẳng thấy Phật,Nên phải tịnh pháp-nhãnXem kia chỗ đáng thấy.

Nếu được thấy nơi PhậtThời tâm không chấp lấyNgười này thời thấy đượcPháp của Phật đã biết.


Nếu thấy Phật chơn-phápThời gọi bực đại-tríNgười này có tịnh-nhãnHay quan-sát thế-gian.

Không thấy chính là thấyHay thấy tất cả phápNơi pháp nếu có thấyÐây thời là không thấy.

Tất cả các pháp-tánhKhông sanh cũng không diệtLạ thay đấng Ðạo-SưTự-giác hay giác-tha.

Ngài Thắng-Huệ đã nóiPháp của Như-Lai ngộChúng tôi nghe Ngài nóiBiết được Phật chơn-tánh.

Tinh-Tấn-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật, quan-sát khắp mười phương rồi nói kệ rằng :Nếu trụ nơi phân-biệtThời hư thanh-tịnh nhãnThêm ngu-si, tà-kiếnTrọn chẳng thấy được Phật.

Nếu rõ được tà-phápNhư thiệt chẳng điên-đảo,Biết vọng vốn tự chơnThấy Phật thời thanh-tịnh.

Có thấy, thời là nhơÐây thời chưa phải thấyXa lìa các kiến chấpNhư vậy mới thấy Phật.

Pháp ngôn-ngữ thế-gianChúng-sanh vọng phân-biệtBiết thế đều vô-sanhMới là thấy thế-gian.

Nếu thấy ‘thấy thế-gian’‘Thấy’ là tướng thế-gianNhư thiệt đồng không khácÐây gọi người chơn-kiến.

Nếu thấy đồng không khácNơi vật chẳng phân-biệtThấy này lìa phiền-nãoVô-lậu được tự-tại.

Chỗ chư Phật khai thịTất cả pháp phân-biệtÐây đều chẳng thể đượcVì pháp-tánh thanh-tịnh.

Pháp-tánh vốn thanh-tịnhVô-tướng như hư-khôngTất cả không năng thuyếtNgười trí quán như vậy.

Xa lìa nơi pháp-tưởngChẳng thích tất cả phápÐây cũng không chỗ tuThấy được Ðại-Mâu-Ni.

Như ngài Ðức-Huệ nóiÐây gọi là thấy Phật;Chỗ có tất cả hạnhThể-tánh đều tịch-diệt.

Lúc đó Thiện-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mười phương rồi nói kệ rằng :Hi-hữu đại dũng-kiệnVô-lượng chư Như-LaiLy-cấu tâm giải-thoátTự độ hay độ người.

Tôi thấy Thế-gian-ÐăngNhư thật chẳng điên-đảoNhư trong vô-lượng kiếpBực đủ trí chỗ thấy.

Tất cả hạnh phàm-phuÐều mau về diệt tậnTánh nó như hư-khôngNên nói là vô-tận.

Người trí nói vô-tậnÐây cũng không chỗ nói.

Vì tự-tánh vô-tậnÐược có nan-tư tận.

Trong chỗ nói vô-tậnKhông chúng-sanh được cóBiết chúng-tánh như vậyThời thấy Ðại-Danh-Xưng.


Không thấy nói là thấyVô-sanh nói chúng-sanhHoặc thấy, hoặc chúng-sanhRõ biết không thể-tánh.

Năng-kiến cùng sở-kiếnKiến-giả đều khiển trừ,Chẳng hoại nơi chơn-phápNgười này rõ biết Phật.

Nếu người rõ biết PhậtVà pháp của Phật nóiThời hay chiếu thế-gianNhư Phật Lô-Giá-Na.

Chánh-giác khéo khai thịÐạo một pháp thanh-tịnh,Ðại-Sĩ tinh-tấn huệDiễn nói vô-lượng pháp.

Hoặc có hoặc không cóTưởng niệm này đều trừNhư thế thấy được PhậtAn-trụ nơi thiệt-tế.

Lúc đó Trí-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mườI phương rồi nói kệ rằng :Tôi nghe pháp tối-thắngLiền sanh trí-huệ quangChiếu khắp mười-phương cõiÐều thấy tất cả Phật.

Trong đây không chút vậtChỉ có danh-tự giảNếu chấp có ngã nhơnThời là vào đường hiểm.

Những phàm-phu chấp trướcChấp thân là thiệt cóPhật chẳng phải sở-thủHọ trọn chẳng thấy được.

Người này không huệ-nhãnChẳng thể thấy được PhậtỞ trong vô-lượng kiếpLưu chuyển biển sanh-tử.

Hữu-tránh nói sanh-tửVô-tránh là niết-bànSanh-tử và niết-bànCả hai chẳng nói được.

Nếu theo danh-tự giảChấp lấy hai pháp nàyNgười này không đúng thậtChẳng biết Phật diệu-đạo.

Nếu móng tưởng như vầy :‘Ðây Phật, đây tối-thắng’Ðiên-đảo chẳng phải thậtChẳng thấy được Chánh-giác.

Biết được thật thể nàyTướng chơn-như tịch-diệtThời thấy đấng Chánh-GiácVượt khỏi đường ngữ-ngôn.

Ngôn ngữ nói các phápChẳng hiển được thiệt-tướngBình-đẳng mới thấy đượcNhư pháp, Phật cũng vậy.

Thời quá-khứ chư PhậtVị-lai và hiện-tạiDứt hẳn gốc phân-biệtThế nên gọi là Phật.

Chơn-Thật-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mườI phương rồi nói kệ rằng :Thà thọ khổ địa-ngụcÐược nghe hồng-danh PhậtChẳng thích vô-lượng vuiMà chẳng nghe danh Phật.

Sở-dĩ nơi thời xưaChịu khổ vô-số kiếpLưu chuyển trong sanh-tửVì chẳng nghe danh Phật.

Với pháp chẳng điên-đảoMà hiện chứng như thậtLìa các tướng hòa hiệpGọi là Vô-Thượng-Giác.

Hiện chẳng phải hòa hiệpKhứ, lai cũng như vậyTất cả pháp vô-tướngÐây là chơn-thể Phật.

Nếu quán được như vậyCác pháp nghĩa thậm-thâmThời thấy tướng chơn thậtPháp-thân của chư Phật.

Nơi thật thấy chơn-thậtChẳng thật thấy chẳng thậtHiểu rốt ráo như vậyCho nên gọi là Phật.

Phật-pháp chẳng giác đượcRõ đây gọi ‘giác pháp’Chư Phật tu như vậyMột pháp bất-khả-đắc.

Biết do một nên nhiềuBiết do nhiều nên mộtCác pháp không chỗ tựaChỉ do hòa hiệp khởi.


Không năng-tác, sở-tácChỉ từ nghiệp tưởng sanhTại sao biết như vậyVì khác đây không có.

Tất cả pháp vô-trụÐịnh-xứ bất-khả-đắcChư Phật trụ nơi đâyRốt ráo không dao động.

Vô-Thượng-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mườI phương rồi nói kệ rằng :Ðấng đại-thừa vô-thượngXa lìa tưởng chúng-sanhKhông có ai hơn đượcNên hiệu là Vô-Thượng.

Chỗ chư Phật đã đượcVô-tác, vô-phân-biệtThô-thần-thông vô-sở-hữuVi-tế cũng như vậy.

Cảnh chư Phật sở-hànhTrong đó không có sốLà chơn-pháp của Phật.

Như-Lai quang chiếu khắpDiệt trừ những tối-tămQuang này chẳng có chiếuCũng chẳng phải không chiếu.

Nơi pháp không chỗ chấpKhông niệm cũng không nhiễmKhông trụ không xứ sởChẳng hoại nơi pháp-tánh.

Trong đây không có haiCũng lại không có mộtBực đại-trí thấy đúngKheó an-trụ thật lý.

Trong không, không có haiKhông hai cũng như vậyTam-giới tất cả khôngLà chỗ thấy chư Phật.

Phàm-phu không hay biếtPhật khiến trụ chánh-phápCác pháp vô-sở-trụNgộ đây thấy tự thân.

Chẳng thân mà nói thânChẳng khởi mà hiện khởiKhông thân cũng không thấyLà Phật-thân vô-thượng.

Như ngài Thật-Huệ nóiChư Phật diệu pháp-tánhNếu người nghe pháp nàySẽ được thanh-tịnh-nhãn.

Lúc đó Kiên-Cố-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mười phương rồi nói kệ rằng :Vĩ-đại ! quang-minh lớnBực vô-thượng dũng kiệnVì lợi ích quần-sanhMà xuất hiện thế-gian.

Phật dùng tâm đại-biQuan-sát khắp chúng-sanhThấy ở trong ba cõiLuân-hồi thọ nhiều khổ.

Chỉ trừ đấng Chánh-GiácÐấng Ðạo-Sư đủ sứcTất cả các Trời NgườiKhông ai cứu hộ được.

Nếu chư Phật Bồ-TátChẳng xuất hiện thế-gianThời không một chúng-sanhCó thể được an-lạc.

Như-Lai đẳng-chánh-giácVà các chúng Thánh HiềnXuất hiện ở thế-gianCho chúng-sanh được vui.

Nếu ai thấy Như-LaiVì được lợi hành lớnNghe hiệu Phật sanh tinThời là tháp thế-gian.

Chúng tôi thấy Như-LaiVì được lợi ích lớnNghe diệu-pháp như vậyÐều sẽ thành Phật-đạo.

Chư Bồ-Tát quá-khứDo thần-lực của PhậtÐược huệ-nhãn thanh-tịnhRõ cảnh-giới chư Phật.

Nay thấy Lô-Xá-NaCàng thêm thanh-tịnh-tínhPhật-trí không ngằn méDiễn thuyết chẳng thể hết.

Thắng-Huệ Bồ-Tát thảyVà tôi Kiên-Cố-HuệTrong vô-số ức kiếpCũng nói chẳng thể hết.

.