Emma

Tháng sáu mang đến Harriet những dự định, kỳ vọng và mưu đồ. ở Highbury thì không có thay đổi nào đáng nói. Vợ chồng Elton vẫn nói về chuyến đi thăm nhà Suckling và việc sử dụng cỗ xe lớn. Jane Fairfax vẫn lưu lại ở nhà bà ngoại. Vì nhà Campbell hoãn chuyến trở về từ Ireland, định thời gian là tháng tám thay vì giữa mùa hè, cô có thể phải nán lại thêm hai tháng miễn là ít nhất cô có thể chống lại hành động giúp đỡ của cô Elton và tránh hấp tấp vướng vào một hoàn cảnh không mong muốn.

Vì lý do mà chỉ mình anh biết , ngay từ đầu anh Knightley đã có ác cảm với Frank Churchill và bây giờ càng có ác cảm thêm. Anh bắt đầu nghĩ Frank Churchill có thái độ nước đôi đối với Emma. Điều hiển NHIÊn là Emma trở thành đối tượng của Frank Churchill. Mọi thứ đều biểu hiện việc này: thái độ săn đón của anh, ẩn ý của ông bố, sự im lặng ý tứ của mẹ kế. Những ngôn từ, hành vi, tính cởi mở và tính kín đáo đều cho thấy cùng sự việc. Nhưng trong khi nhiều người ghép anh cho Emma và Emma ghép anh cho Harriet, anh Knightley bắt đầu nghi anh chàng có tình cảm vụn vặt với Jane Fairfax. Anh không thể hiểu được về điều này, nhưng có những dấu hiệu giữa hai người – ít nhất anh cho là thế - dấu hiệu của lòng ngưỡng mộ về phía anh chàng mà anh Knightley cho là có ý nghĩa nào đấy, tuy không muốn nhầm lẫn vì tưởng tượng như Emma. Jane Fairfax không có mặt khi lần đầu tiên nảy sinh nghi vấn. Anh đã dùng bữa với nhà Randalls trong khi Jane đi đến nhà Elton và anh nhìn thấy dáng vẻ - còn hơn là dáng vẻ - nơi cô Fairfax mà do câu khen tặng của cô Woodhouse, xem dường không đúng chỗ. Khi anh trò chuyện cùng cô Fairfax, anh không còn nhớ những gì mình đã thấy, ngoại trừ là do tự kỷ ám thị. Anh càng thêm nghi ngờ có một sợi dây tình cảm nào đấy giữa Frank Churchill và Jane.

Một ngày, sau bữa ăn chiều anh đi đến Hartfield như những lần trước đó. Emma và Harriet đang chuẩn bị đi dạo, anh cùng đi với hai người. Khi trở về, họ gặp một nhóm đông hơn cũng đang đi bộ như họ vì nghĩ nên vận động sớm kẻo trời mưa. Đấy là hai vợ chồng Weston và anh con trai của ông, chị Bates và cô cháu gái của chị - vì họ tình cờ gặp nhau. Hai nhóm cùng đi với nhau. Khi đến cổng nhà Hartfield, Emma mời tất cả vào dùng trà với bố cô vì nghĩ ông sẽ rất vui mà gặp họ. Nhà Randalls đồng ý ngay. Sau khi chị Bates liến thoắng hồi lâu mà không thấy mấy ai muốn nghe, chị cũng nhận lời mời rất tử tế của cô Woodhouse thân yêu.

Khi đoàn người đang đi vào, ông Perry cưỡi ngựa chạy qua. Đám đàn ông lên tiếng tán thưởng con ngựa của ông Perry.

Frank Churchill nói với chị Weston:

Kế hoạch sắm cỗ xe của ông Perry đi đến đâu rồi?

Chị Weston tỏ ý ngạc nhiên, đáp:

Tôi không biết ông ấy có kế hoạch gì.

Tôi nhận được tin này từ bà. Ba tháng trước, bà biên thư cho tôi hay.

Tôi không thể nào!

Đúng là bà biên thư mà. Tôi còn nhớ rõ. Bà cho biết chẳng bao lâu nữa chuyện này sẽ thành hiện thực. Ông Perry đã nói với ai đấy, và tỏ ra rất vui sướng. Đấy là sự thuyết phục của bà, vì bà nghĩ ông đi ra ngoài trong thời tiết xấu thì có hại nhiều cho sức khoẻ. Bây giờ bà có nhớ ra chưa?


Trước đây tôi chưa từng nghe nói đến chuyện này!

Chưa từng! thế mà là chưa từng! trời đất! làm thế nào có thể như vậy được? Thế thì tôi hẳn đã nằm mơ, nhưng tôi tin chắc không phải. Cô Smith, cô có vẻ như mệt mỏi. Nếu cô ở nhà thì không có gì phải tiếc.

Ông Weston thốt lên:

Chuyện gì thế? Chuyện gì thế? Về Perry và cỗ xe ngựa sao? Ông Perry định sắm một cỗ xe, hả Frank? Bố vui mà thấy ông ấy mua được. Con tự nghĩ ra tin này, phải không?

Anh con trai cười to:

Không phải đâu, thưa bố. Dường như không ai nói cho con nghe cả. Thật là lạ lùng! Con chắc chắn đã nghe bà Weston đề cập đến chuyện này trong một bức thư gửi Enscombe, nhiều tuần trước, với đầy đủ chi tiết. Nhưng vì bà ấy bảo chưa từng nói ra lời nào, thế thì hẳn đấy là một giấc mơ. Con hay nằm mơ lắm. Khi con đi xa, con mơ đến mọi người ở Highbury, và khi con gặp gỡ bạn bè thì con bắt đầu mơ thấy ông bà Perry.

Ông bố anh nhận xét:

Kể ra là kỳ lạ khi con mơ thấy những người ở Enscombe mà con ít nghĩ đến. perry mà mua xe ngựa! còn bà vợ đang thuyết phục ông ấy mua để giữ gìn sức khoẻ cho ông. Bố tin chắc chuyện này sẽ xảy ra không sớm thì muộn, chỉ có điều hơi sớm. Quả là sự trùng hợp trong một giấc mơ! Này Frank, giấc mơ của con cho thấy khi con vắng mặt ở đây, con luôn nghĩ đến Highbury. Emma, cô cũng hay mơ, phải không?

Emma không nghe được. Cô đang bước vội đi trước để báo tin cho ông bố chuẩn bị tiếp khách, và đã ở ngoài tầm ẩn ý của ông Weston.

Sau khi liến thoắng một hồi mà xem chừng không ai để ý lắng nghe, chị Bates lên tiếng:

Này, xin cho tôi được góp ý, rõ ràng là anh Frank Churchill hẳn đã …tôi không có ý nói anh ấy không mơ…Đôi lúc tôi có những giấc mơ kỳ lạ nhất thế gian, nhưng nếu ai có hỏi tôi về chuyện này, tôi phải nhìn nhận rằng đã có ý tưởng như thế vào mùa xuân rồi, vì bà Perry có kể với mẹ tôi, nhà Cole cũng như chúng tôi đều biết..nhưng đấy là chuyện bí mật mà không ai biết, và chỉ được bàn luận trong vòng ba ngày. Bà Perry tha thiết muốn ông ấy có một cỗ xe, và một buổi sáng đến thăm mẹ tôi với tinh thần phấn chấn vì cho là mẹ tôi có sự thuyết phục.


"Jane, cháu có nhớ ngoại cháu nói gì khi hai dì cháu ta trở về nhà không?

"Tôi quên mất chúng tôi đã đi đâu, có lẽ nhà Randalls, vâng, tôi nghĩ là đi đến nhà Randalls. Bà Perry lúc nào cũng mến mẹ tôi – thật ra tôi cho là ai cũng mến bà – và bà ấy bí mật nói với mẹ tôi, dĩ nhiên là bà ấy không phiền hà nếu mẹ tôi nói cho hai dì cháu tôi nghe, nhưng không nên kể cho ai khác. Từ ngày đó đến giờ, tôi chưa từng nói cho người quen biết nào nghe chuyện này. Đồng thời, tôi không thể khẳng định liệu mình có ngụ ý gì không, bởi vì tôi biết đôi lần tôi buột miệng nói ra điều gì đấy mà chưa kịp nghĩ. Quý vị biết mà, tôi là người nói nhiều: tôi thích nói nhiều, nên thỉnh thoảng tôi nói ra chuyện đáng lẽ phải giữ kín. Tôi có thể xác minh cháu nó không bao giờ tiết lộ bất kỳ chuyện gì cho thiên hạ nghe. Cô ấy đâu rồi? Ở ngay sau tôi đây. Nhớ rõ ràng khi bà Perry đến thăm. Giấc mơ lạ lùng ghê!"

Họ đang đi vào hành lang. Anh Knightlley đi trước chị Bates, ánh mắt hướng đến Jane. Anh ty khuôn mặt Frank Churchill lộ vẻ cố trấn áp nỗi bối rối hoặc cười lảng, rồi anh vô tình quay sang cô, nhưng cô đi phía sau anh và đang tháo tấm khăn choàng đầu ra. Ông Weston đã bước vào trong. Hai anh thanh niên dừng lại ở khung cửa cho cô đi qua. Anh Knightley nhận ra Frank Churchill có ý muốn bắt lấy tầm mắt của cô – như là đang chăm chú nhìn cô – nhưng cô không để ý đến, chỉ đi qua giữa hai anh mà không nhìn ai cả.

Không còn thời giờ để nhận xét hoặc giải thích thêm, mọi người phải chấp nhận đấy là giấc mơ. Anh Knightley phải ngồi xuống cùng với mọi người chugn quanh chiếc bàn tròn hiện đại mà Emma đã mua về cho Hartfield. Chỉ Emma mới có thể đặt chiếc bàn này ở đây và thuyết phục ông Woodhouse sử dụng, thay cho loại bàn gấp nhỏ mà trong bốn mươi năm, hai bữa ăn của ông được dọn lên mỗi ngày phủ kín cả bề mặt. Trà được dọn ra nhưng dường như không ai vội vã.

Sau khi xem xét chiếc bàn ngay phía sau, Frank Churchill nói:

Cô Woodhouse, hai đứa cháu của cô có lấy đi các chữ cái không – chiếc hộp đựng chữ cái ấy? Tôi thường trông thấy chiếc hộp ở đây. Đâu rồi? Buổi tối ở đây khá buồn chán, mà đáng lẽ phải được xem như là mùa đông thay vì mùa hè. Một buổi sáng nọ, chúng tôi chơi trò rất vui. Tôi phải đố cô lần nữa.

Emma thích thú với ý tưởng này, và mang chiếc hợp ra. Mặt bàn vương vãi đầy những chữ cái. Dường như chỉ có hai người muốn chơi. Họ nhanh chóng ghép cho nhau thành những chữ để đố nhau. Trò chơi này thích hợp cho ông Woodhouse nhất, vì ông thường không thích loại trò chơi náo động mà ông Weston thỉnh thoảng bày ra. Bây giờ, ông Woodhouse vui vẻ ngồi mà ta thán với giọng u uất vì "hai đứa nhỏ tội nghiệp" đã ra đi, hoặc trìu mến nhận xét Emma có nét chữ đẹp.

Frank Churchill đặt một chữ cái trước mặt cô Fairfax. Cô khẽ nhìn quanh bàn, rồi tham gia. Frank ngồi kế bên Emma, Jane ngồi đối diện hai người , còn anh Knightley ở hướng có thể quan sát tất cả, và có một đối tượng mà anh thoả thích ngắm nhìn mà không ra vẻ chăm chú. Harriet chọn một chữ rồi quay sang anh Knightley ngồi kế bên, nhờ anh giúp. Chữ này có nghĩa là "sai", và khi Harriet đọc lên, hai má Jane ửng đỏ. Anh Knightley cho là việc này liên quan đến giấc mơ, nhưng anh không hiểu tại sao như thế. Anh e có phải có sự dính dáng thế nào đó. Dường như đi đâu anh cũng gặp phải tính thiếu trung thực và nước đôi. Đấy là trò trẻ con nhằm che giấu một trò chơi sâu sắc hơn về phần Frank Churchill.

Với nỗi bất mãn, anh tiếp tục quan sát Frank Churchill. Với sự bất an và thiếu tin tưởng, anh cũng quan sát hai người bạn mù quáng. Anh thấy có một chữ ngắn được ghép cho Emma rồi được trao cho cô với tia nhìn ranh mãnh và kín đáo. Anh thấy Emma đã đoán ra, cô lấy làm thú vị rồi tỏ ra chống đối, bởi vì cô nói "Vô lối! Đáng xấu hổ!"

Anh nghe Frank Churchill vừa nói vừa liếc về phía Jane:


Tôi đưa cho cô ấy được không?

Rồi anh nghe Emma thân mật cười và nói:

Không, không, anh không được đưa, anh không nên đưa.

Nhưng không kịp. Anh chàng nịnh đầm – người có vẻ như đang yêu mà không có cảm xúc và thích tự đề cao mà không rộng lượng với người khác – đã trao chữ cho cô Fairfax rồi van nài cô xem xét. Anh Knightley rất tò mò muốn biết chữ ấy là gì, cố gắng nhìn, và nhận ra đấy là chữ Dixon. Có vẻ như cô nhận ra ý nghĩa giống anh. Cô hiểu được ý nghĩa thầm kín của chữ ấy. Cô lộ vẻ phật ý, nhìn lên, và thấy mình bị quan sát, khuôn mặt càng ửng đỏ thêm rồi chỉ nói:

Tôi không biết là cho phép dùng tên riêng.

Rồi cô đẩy những chữ cái ra phía ngoài với vẻ tức giận và không muốn chơi nữa. Cô quay mặt về phía dì cô. Dù Jane không nói tiếng nào ,chị Bates thốt lên:

À, đúng thế, cháu ạ. Dì định nói như thế. Bây giờ đã đến lúc phải về nhà. Trời tối rồi, bà ngoại đang trông. Ông ạ, ông tử tế quá. Chúng tôi xin chúc ông ngủ ngon.

Thái độ hăm hở của Jane cho thấy cô sẵn sàng làm theo lời dì cô. Cô vội đứng dậy và muốn rời khỏi chiếc bàn, nhưng vì có nhiều người đang di chuyển nên cô không bước đi được. Anh Kngithley thấy có một số chữ cái được đẩy đến phía cô, nhưng cô nhất quyết đẩy lại mà không xem qua. Rồi cô tìm khăn choàng. Frank Churchill cũng đi tìm. Trời đang sẩm tối, gian phòng nhốn nháo, anh Knightley không thể biết họ ra về bằng cách nào.

Sau khi họ ra về, anh còn nán lại Hartfield, đầu óc đầy ắp những gì anh đã thấy, đầy đến nỗi khi những ngọn nến được thắp lên để giúp anh quan sát, anh phải cho Emma biết vài ẩn ý, dọ hỏi cô vài câu. Vì là người bạn, người bạn đang băn khoăn, anh phải làm thế. Anh nói:

Này Emma, anh muốn biết có gì vui, có gì châm chích torng chữ cuối được trao cho em và cô Fairfax? Anh không thấy chữ đó, và tò mò muốn biết làm thế nào một người thích thú đến thế, còn một người tức tối đến thế.

Emma vô cùng bối rối . Cô không thể giải thích cho anh nghe sự thật, vì dù có ức đoán, cô vẫn lấy làm ngượng nên không thể nói ra.

Với vẻ lúng túng rõ rệt, cô đáp:

À, chẳng có nghĩa lý gì cả, chúng em chỉ đùa cợt thôi.


Anh nghiêm nghị:

Có vẻ như việc đùa cợt chỉ là do em và anh Churchill tạo ra.

Anh mong cô nói thêm. Nhưng cô không chịu nói. Cô làm ra vẻ bận bịu với việc khác hơn là nói. Anh ngồi đợi một chốc trong khi cảm thấy nghi ngờ. Đầu óc anh nghĩ đến một số chuyện không hay. Sự can thiệp – can thiệp không có kết quả. Vẻ bối rối của Emma và sự mật thiết được nhìn nhận dường như cho thấy cô đang yêu. Tuy nhiên, anh không thể nói gì được. Anh muốn vì cô mà liều làm bất cứ việc gì để can dự dù không được mời còn hơn là để phải khổ, đối đầu với bất cứ việc gì, còn hơn là phó mắc.

Cuối cùng anh nói một cách hiền hoà:

Emma thân yêu, em có cho là em thấu hiểu mức độ quan hệ giữa hai người mà chúng ta đã nói đến không?

Giữa anh Frank Churchill và cô Fairfax hả? Vâng, em hiểu rất rõ. Tại sao anh còn nghi ngờ?

Có khi nào em có lý do mà tin rằng anh ta yêu cô ấy, hoặc cô ấy yêu anh ta?

Cô sôi nổi thốt lên:

Không bao giờ, không bao giờ! Không bao giờ em có ý nghĩ ấy. Làm thế nào ý nghĩ này len lỏi vào đầu óc anh?

Gần đây, anh thấy có dấu hiệu cho thấy hai người yêu nhau – họ trao đổi cho nhau những cái nhìn bỉêu lộ cảm xúc thầm kín.

Ôi chao! Anh làm em buồn cười quá mức. Em lấy làm tiếc mà thấy anh có thể để cho trí tưởng tượng đi xa. Nhưng không ích gì – em rất tiếc phải ngăn chận anh trong thử thách đầu tiên của anh – nhưng thật sự là không ích gì. Hai người không yêu nhau. Còn về thái độ bên ngoài khiến cho anh để ý là od những tình huống kỳ lạ - những cảm xúc có tính chất khác hẳn – không thể giải thích được vì có nhiều chuyện vô nghĩa trong đó. Nhưng lấy lý trí mà xét thì họ không hề yêu nhau. Đấy là em giả dụ về phần cô ấy, và em có thể trả lời về phần anh ấy. Em có thể giải thích cho thái độ hờ hững của anh ấy.

Cô nói với vẻ tự tin và hài lòng khiến cho anh Knightley phải giao động và câm nín. Cô đang ở trong trạng thái phấn chấn và muốn kéo dài cuộc trao đổi, muốn nghe anh nói thêm về nghi vấn của anh, về chi tiết ở đâu và thế nào của một tình huống mà cô lấy làm thú vị nhưng anh không được vui như cô. Anh thấy mình vô ích, anh quá bực bội nên không muốn nói gì thêm. Không muốn bị bực bội thêm thành cơn sốt vì lửa lò sưởi mà ông Woodhouse hiền từ đốt lên mỗi buổi tối suốt cả năm, anh vội cáo từ đi bộ về tu viện Donwell lạnh lẽo và cô đơn.