Đồng Thoại Văn Lang

Buổi sáng tỉnh dậy, Tản Viên Sơn Thánh dắt tay sơn hậu của mình đến bái biệt Hùng Duệ Vương.

Vua Hùng tuy sầu não vì phải xa con gái, cũng hiểu rằng lời con
rể nói vô cùng có lý. Lang Xuy dù không biết sự thật nên không thể công
khai trút giận lên Phong Châu, nhưng với bản tính trời sinh tàn bạo của
gã, sớm muộn cũng bất chấp phải trái mà dấy quân đi giành về mỵ nương.
Tản Viên Sơn Thánh cùng con gái của ông về Ba Vì sớm chừng nào sẽ an
toàn chừng đó. Nguyễn Tuấn còn nói, chỉ có trở về Ba Vì, mũi tên của
Lang Xuy sẽ không hướng về Phong Châu nữa, dân chúng trong thành cũng
tránh được một cuộc tàn sát.

Lễ xin về* vì thế mà được tổ chức ngay sau ngày cưới, không hề có
quãng thời gian ở rể nên có. Lạc dân trong thành túa ra đường tiễn đưa
đôi trẻ về núi, trông thấy mỵ nương mắt đỏ rưng rưng không ngừng quay
đầu lại nhìn cha già, chạnh lòng nên tìm cách để nàng vui vẻ lại.

Họ mời mỵ nương Ngọc Hoa cùng phò mã Nguyễn Tuấn lên ngồi trên một
kiệu trúc, trước kiệu là một đoàn người ăn mặc sặc sỡ cầm các vật tượng
trưng cho gia súc, cờ quạt, lúa, ngô,… vừa đi vừa nhảy múa làm trò vui.
Bị khuấy động bởi tấm lòng thành của con dân Phong Châu, mỵ nương nén lệ mà nhoẻn cười tươi tắn. Dân Văn Lang từ đó cũng có tục diễn “bách nghệ
khôi hài” để tiễn đưa lạc nương về nhà chồng.

Ngồi trên lưng hồng hạc cùng chồng, Lạc Cơ ngoái đầu nhìn xuống bóng
người vua cha dần dần mờ nhạt. Rõ ràng là hiên ngang oai vệ, thứ nàng
cảm nhận được từ bóng hình đó lại là nỗi cô đơn nồng đậm cõi lòng.

Vỗ nhẹ lên tay nàng, Nguyễn Tuấn dịu giọng. “Giải quyết xong chuyện của Lang Xuy, chúng ta sẽ quay trở về thăm vua cha.”

Nàng gật gật đầu, vòng tay quanh eo phò mã của mình càng siết chặt.

…

Họ mất ba ngày để về đến Ba Vì. Cũng như Phong Châu, người dân nơi
đây nhân dịp sơn thánh của họ lấy vợ, cũng tổ chức hội hè để chung vui
cùng đôi lứa kết duyên. Tản Thánh và Tản Hậu quỳ trước sơn mẫu Ma Thị
Cao Sơn cúi lạy làm lễ, sau đó cùng nhau lên ngồi trên ngai cao để thần
dân quỳ vái tôn vinh.

Lễ xong, hòa tấu trống đồng cũng trỗi lên. Tuy không mạnh mẽ như lần
Tản Thánh tự thân gióng đánh, tiếng trống ít nhiều cũng ảnh hưởng tâm
tình Lạc Cơ, mắt nàng bắt đầu có hơi mông lung. Mãi đến khi bàn tay ai
kia lặng lẽ siết chặt lấy nàng, đồng tử đen thẫm mới từ từ trong trẻo
lại.

Dưới điện truyền đến không biết bao nhiêu là lời chúc tụng của các
sơn tướng, sơn hầu, mặt mày ai nấy đều tươi sáng rạng rỡ. Ngày trước
thật lòng họ có phần e ngại thân thế thấp kém của vị sơn hậu này, không
ngờ xoay người một cái đã trở thành hòn châu trong tay một đấng Hùng
Vương. Bản thân đều là chân thành muốn tốt cho thánh chủ của mình, thâm
tâm họ dĩ nhiên rất mực hài lòng trước sự thay đổi này. Huống hồ, Hồng
bàng thị và Thần Nông thị vốn là dòng họ anh em, nay lại thân hơn nhờ
mối thông gia, đối với con dân Lạc Việt, là một chuyện vô cùng tốt.

Nguyễn Tuấn nhìn biểu hiện thần phục của họ, tự nhiên cảm thấy ngày
ấy nghe theo Hùng Duệ cũng là thỏa đáng. Tuy rằng chàng thừa sức ép bọn
thần tử kính trọng phục tùng sơn hậu của mình, bất chấp thân thế của
nàng ra sao. Song nói cho cùng, cam tâm tình nguyện vẫn hơn là ra sức ép uổng. Họa nhỡ một ngày chàng không ở đây, bọn họ cũng sẽ vì cái phận mỵ nương đó mà một lòng ra sức vì nàng.

Đúng vậy, vì chàng sớm muộn cũng phải ra đi…

Nàng là Xương Cuồng thọ ngang trời đất, chàng tuy là con của bán
thần, cùng lắm chỉ có thể thọ được ngàn năm. Con đường duy nhất trở
thành thần là chiếm lấy quả tim Xương Cuồng cũng bị chàng thẳng tay hủy
hoại, số mệnh cho đến cuối cùng đã định sẽ có hồi kết. Đến lúc đó, nàng
cũng sẽ phải nhờ con cháu những vị sơn hầu này bảo vệ mà thôi.


Mắt đen lúng liếng lướt qua chàng, Nguyễn Tuấn bèn buông bỏ tâm tư phiền não, mỉm cười nhu tình.

Thôi thì, trước mắt chàng vẫn còn đây, nàng sẽ an toàn.

Phía dưới truyền đến lời chúc tụng của một người tự xưng Tang Bỉ, lạc tướng dưới trướng vua Thục nước Tâu Âu; Nguyễn Tuấn lúc này mới thu lại tâm tình như nước, lãnh đạm quay sang nhìn kẻ bên dưới.

“Bỉ tôi hôm nay thay mặt vua mình đến đa tạ lễ vật lần trước của Tản
Thánh, đồng thời cũng vì hôn sự của Tản Thánh và mỵ nương Ngọc Hoa mà
đem theo quà mừng đến dâng.”

“Vua Thục khách khí quá rồi,” Nguyễn Tuấn điềm đạm nói, ánh mắt bình
thản không vui, không giận. “Ngày đó đã làm phiền vua Thục suốt mấy
tháng, Tản ta trả lễ cũng là lẽ thường tình.”

Tang Bỉ dập đầu lần nữa, đoạn xin phép sơn thánh trình lên lễ vật của Tây Âu. Nguyễn Tuấn mắt đảo qua sơn hậu của mình, thấy nàng không có
biểu hiện gì trước tấm lòng của cố nhân, mới thỏa mãn quay lại nhìn vị
lạc tướng kia gật đầu.

Tức thì có triệu xứng đem lên chín dàn cồng chiêng tỏa thành hình
cung, đứng giữa họ là một thiếu nữ váy xẻ hai vạt, vòng đầu và áo khoác
đều gắn cơ man là lông hạc trắng muốt, trên mặt mang một mặt nạ đồng đúc hình mặt chim. Cồng chiêng nổi lên rộn rã, bước chân của thiếu nữ cũng
dần xoay vần theo điệu múa cầu mùa, giọng cất lên lanh lảnh một góc
hoàng cung.

Cao, trong và mê hoặc, như có thể thấu cả trời xanh.

Điệu vũ chim hạc đã đến hồi kết, giữa muôn vàn lông hạc bồng bềnh như mưa tuyết trong không gian huyền ảo, mặt nạ đồng được thiếu nữ nhẹ
nhàng gỡ xuống.

Triều thần Tản Viên lập tức sững lặng.

Mắt dài có hơi nheo lại, Nguyễn Tuấn khóe miệng khẽ nhếch.

Duy có Tản Viên Sơn Hậu là vẫn ngu ngơ vỗ tay tán thưởng điệu vũ mê người.

Thiếu nữ mỹ lệ bên dưới quỳ xuống đáp tạ, mắt nheo lại đầy phức tạp,
không hiểu nỗi vị sơn hậu kia sao vẫn thản nhiên vô tư như vậy.

Nhất là sau khi trông thấy một người giống mình như hai giọt nước.

“Thần nữ tự Tang La, là nữ tế cầu mùa của hoàng triều Tây Âu, cúi đầu ra mắt sơn mẫu, sơn thánh và sơn hậu. Cầu sơn mẫu, sơn thánh và sơn hậu ngàn đức vạn phúc, tuổi sánh bằng trời.”

Sau đó ngẩng mặt nhìn lên cao, lập tức ra vẻ bất ngờ, miệng còn mấp máy mấy từ để người nghe thấy, “không thể nào…”

Bên dưới lúc này mới dậy lên xầm xì to nhỏ. Triều thần có không ít
người nghe đồn vua Thục đối với sơn hậu của họ đã từng sinh lòng ái mộ,
nay lại tặng sang đây một nữ tế cầu mùa dung mạo giống hệt cố nhân, nói
thật có là ngu ngốc mới không hiểu dụng ý của hắn. Nhất thời cả đám đều
kinh ngạc ngó trân trân cái vị sơn hậu đang nhoẻn cười híp mắt trên ngai cao kia. Người ta cố tình gửi người sang đây mê hoặc chồng mình, sơn
hậu lại vui vẻ thế kia? Thật là…

“Tang La? Cô múa thật là đẹp, hát lại càng hay! Ta rất là thích!”

Ngay cả sơn mẫu Ma Thị Cao Sơn cũng không nhịn được, bèn nhíu mày nhìn con dâu.

“Cơ mà,” ngó cặp mắt trong veo đang dõi về phía nàng, Lạc Cơ có chút
suy tư, thành thật nói. “Trông cô quen lắm nha, hình như ta từng thấy
qua. Không chừng chúng ta đã từng quen biết đó.”

Tang La nghe xong lời của sơn hậu, toàn thân run rẩy, vội vã cúi đầu
ra dáng kinh hãi. ”Cúi mong sơn hậu hiểu cho. Mặt mũi là do cha mẹ ban
cho, thần nữ cũng không ngờ lại… lại… thần nữ đáng tội chết! Nhất định
sẽ tự hủy đi gương mặt xấu xí này…”

“Ấy, sao lại hủy?” Lạc Cơ thảng thốt. “Đẹp như vậy hủy đi thì uổng lắm! Không được hủy!”


Nàng thề tiếp theo đã nghe cái vị sơn thánh đường hoàng kế bên che
miệng cười khục. Nguyễn Tuấn sau đó tằng hắng lấy lại phong phạm đỉnh
đạc, phẩy tay cho Tang La lui về điện thờ nghỉ ngơi.

Triều thần Tản Viên lúc bấy giờ ai nấy đều đưa tay lên vuốt trán, đầu cúi gằm không nói nên lời. Chỉ tội lạc tướng Tang Bỉ mặt mày sa sầm,
trong lòng tự nhủ vị sơn hậu này quả thật không đơn giản, có thể đứng
trước mặt mưu ma chước quỷ mà bình thản như vậy. Không thể xem thường!

Ngó đến gương mặt cố sức ra vẻ bình thản trước Lạc Cơ của gã lạc
tướng, sơn thánh nào đó lại không nhịn được mà bả vai hơi run lên, đến
cuối cùng phải hít sâu vào lấy lại phong thái thần thánh.

“Sơn hậu của ta đã thích vị nữ tế kia như vậy, Tản ta thay mặt nàng
đa tạ vua Thục. Lạc tướng cứ nghỉ lại đây vài ngày để ta làm tròn lễ
nghĩa chủ khách, sau đó hẵng khởi hành về lại Tây Âu.”

Tang Bỉ cúi đầu tuân mệnh, vái lạy sơn thánh, sơn hậu và sơn mẫu lần nữa rồi lui ra khỏi điện.

Còn lại triều thần Tản Viên với nhau, nàng mới quay sang sơn thánh của mình hỏi.

“Sao lúc nãy chàng lại cười? Em nói có gì không đúng à? Cô gái kia quả thật rất đẹp.”

Đằng sau nàng vang lên tiếng ho nhẹ, thì ra sơn mẫu Ma Thị Cao Sơn
cuối cùng cũng không kiềm nén nỗi mà khóe miệng cong lên, phải che lại
bằng tiếng ho. Khổ cái, ho xong khóe môi lại tiếp tục giật giật.

“Sao… sao cả sơn mẫu cũng thấy buồn cười ạ? Con không hiểu…”

Tuấn Cương lúc bấy giờ đứng đầu hàng các sơn hầu, dường như cũng chịu hết nổi, ngửa đầu cười thành tiếng, vừa ha hả vừa nói.

“Chị dâu à, đến lãnh đạm như mẹ mà cũng không chống nỗi chị! Rõ ràng
là nữ tế đó tự thấy mình giống chị hệt hai giọt nước, sợ đắc tội nên
muốn hủy dung, lại bị chị cản vì lý do mặt rất đẹp, không được hủy! Sứ
thần Tây Âu đó lần này trở về lại không biết sẽ truyền ra ngoài loại tin đồn gì đây, như Tản Viên Sơn Hậu là một người phụ nữ thâm trầm khó dò,
hoặc kiêu ngạo trước sắc đẹp của mình đến nỗi làm người sợ hãi chẳng
hạn, ha ha…”

Nói đoạn, nhớ lại bộ dáng căng thẳng ra vẻ hiểu hết của gã Tang Bỉ vừa rồi, chàng lại ôm bụng cười rũ.

Lạc Cơ chớp chớp mắt, ngó hết vị sơn thánh đang trìu mến mỉm cười
nhìn mình, sơn mẫu đang lấy khăn ngồi che miệng rồi đến cái gã sơn hầu
trẻ trung rực rỡ như ánh mặt trời dưới điện, đoạn nghiêng đầu bình thản
hỏi.

“Còn ngươi là ai?”

Tức thì tiếng cười tắt ngấm, Tuấn Cương mặt mày méo xệch. “Chị dâu…”

Bả vai các vị triều thần đang cúi người phía sau cũng bắt đầu run lên…

Đêm đó, lại có thêm một vật kỳ lạ xuất hiện trong Mễ Điện, Lạc Cơ
ngồi trên giường nhìn nó một hồi, cuối cùng nói nó giống cái đĩa để gà
luộc cỡ to. Phò mã nào đó đầu hơi lắc, mỉm cười dắt tay vợ mình đến
trước cái đĩa ấy. Lạc Cơ mắt mở tròn khi trông thấy hình ảnh một nam một nữ tay trong tay đứng đối diện, mặt lập tức đổi sắc chỉ vào họ.

“Nguyễn Tuấn, sao lại đem bức tranh chàng nắm tay Tang La vào đây? Lạc Cơ không thích! Không thích chút nào! Bỏ nó đi!”

Nhìn gương mặt đỏ lên vì uất ức của nàng, có người vừa bật cười vừa ôm ghì nàng vào lòng.

“Lạc nữ ngốc nghếch, cuối cùng cũng biết ghen rồi. Tuy là hơi ngốc.”


Nói đoạn, chàng ôm mỵ nương đang giãy nãy trong lòng ép sát lên
gương, cầm lấy tay nàng đặt lên mặt gương lạnh lẽo, mặt đưa lại gần thì
thầm vào môi nàng.

“Đây là gương, như mặt nước vậy, có thể phản chiếu hình ảnh của bản thân. Còn hình ảnh vừa nãy chính là ta và nàng.”

Nói rồi tay đưa xuống kéo váy trắng lên, lao vào tận tâm ngấu nghiến.

Sau đó… nói thật nàng cũng không còn hơi sức để mà kiểm tra đó có thật là gương không nữa…

…

Sáng hôm sau, vì nàng than nóng, bọn xảo xứng ra vườn trải lông thú
dưới mấy tán cây tân lang, đặt lên một cái bàn trúc chân thấp, trên bàn
có ấm trà thơm và lư hương nghi ngút khói sim. Nguyễn Tuấn gật đầu cho
chúng lui xa vài bước, tay dắt sơn hậu của mình ra đó, chàng ngồi phê
tấu chương, phần nàng tập viết vè.

Chẳng là, năm ngày sau lễ xin về, thể theo phong tục Ba Vì, người vợ
phải viết tặng chồng mình một bài vè ca ngợi tình yêu, sau đó đem nó đọc trước hàng xóm láng giềng và các già làng để chứng tỏ lòng thành với
trượng phu. Lạc Cơ từ ngày rời hầm mộ theo Nguyễn Tuấn, đúng là có võ vẽ được vài từ, song đem ghép lại vẫn chưa đủ để tạo nên ý nghĩa, cũng đã
nhiều lần vì bài vè này mà vò đầu kéo tóc. Sơn thánh nào đó thấy nàng
trầy trật, cũng đã không ít lần đề nghị để chàng viết thay, nàng đến
buổi đó chỉ cần đứng giữa triều thần đọc lại là được. Lạc Cơ suy nghĩ
một hồi, quyết định không chịu. Nàng nói làm thế không có thành tâm,
tiên thần trên trời sẽ cướp chồng nàng đi mất.

Tóc đen mềm trong gió thu vuốt nhẹ trên má, sơn thần cúi xuống hôn vẻ mặt chăm chú của nàng, dịu dàng bảo nàng cứ tùy tâm mà viết, chồng nàng nhất định sẽ không đi đâu hết.

Đang lúc tập trung thì Tuấn Cương đến tìm Lạc Cơ, ngỏ ý muốn nói với
nàng vài chuyện riêng. Sơn thánh kia dĩ nhiên không đồng ý, mặt mày lạnh tanh bảo chàng cứ ngồi đây nói, bản thân sau đó vẫn quay về phê duyệt
tấu chương như không có gì xảy ra.

Tuấn Cương mặt mày méo xẹo, vốn dĩ chuyến đi vừa rồi chàng đã thành
công diệt trừ gốc gác của căn bệnh trong người, vô cùng phấn khích muốn
đem chuyện kỳ lạ khoe với chị dâu. Có ngờ anh trai lại trẻ con đến vậy,
mượn một tý cũng không cho. Chàng tự nhủ, được rồi, không cho thì chàng
kiếm chuyện tự giải khuây vậy.

Lạc Cơ gác bút, chớp mắt mong chờ. Những tưởng Tuấn Cương sẽ kể với
nàng chuyện chàng tìm hiểu được về căn cơ nỗi buồn của chàng, có ngờ gã
sơn hầu nào đó lại nhìn anh trai của mình mà nhoẻn cười xán lạn.

“Ngày về đây nghe người ta nói sơn thánh của chúng ta ghen sánh ngang trời, em thật có phần không tin. Giờ quả thật không sai. Chị dâu, chị
thật khổ!”

Ai kia mặt không biến sắc tiếp tục phê duyệt tấu chương, thể như không nghe thấy Tuấn Cương nói gì.

“Ghen?” Lạc Cơ nhíu mày. “Ghen là gì?”

Đảo mắt về lại thiếu nữ đang nhìn mình chăm chú, Tuấn Cương gãi đầu.
“Ghen là… cảm thấy rất bứt rứt, rất khó chịu khi trông thấy người mình
yêu đối xử tốt với một người khác, sau đó sẽ có một vài hành động rất
khó chống đỡ…”

Lạc Cơ gật gật đầu ra vẻ giác ngộ. Chả trách đêm qua Nguyễn Tuấn bảo nàng ghen. Thì ra là nàng ghen thật.

“Chị dâu thì hiểu gì đâu mà bày đặt gật đầu ra vẻ.”

Thấy gương mặt thiếu nữ đương ra vẻ tự mãn kia, Tuấn Cương phì cười, đưa tay ra toan búng lên mũi nàng.

Bàn tay lập tức bị sơn thánh nào đó chặn lại, dẫu rằng đôi mắt lãnh đạm vẫn không rời những nan tre ngập chữ.

“Đấy, thấy không?” Tuấn Cương ra vẻ đắc ý nhìn cánh tay bị nắm chặt
của mình, nháy mắt với Lạc Cơ. “Đây mới chính là ghen.” (Ngày xưa biết
nháy mắt là gì a? =))) Thui chả quan tâm)

Nguyễn Tuấn nhẹ thở hắt ra, tay buông Tuấn Cương, quay về những con chữ như chưa có chuyện gì xảy ra.

“Lạc Cơ không hiểu, đêm qua Lạc Cơ quả thật cũng rất rất khó chịu, rất bứt rứt mà. Như vậy cũng không phải ghen?”

“Vậy chị có làm gì anh trai không?”

“… không.”

“Có làm gì cô gái kia không?”


“… không.”

Mắt Tuấn Cương nhíu lại đầy nghi vấn, Lạc Cơ vội thêm vào. “Vì đó là gương mà, tôi thì làm được gì tấm gương?”

“Tấm gương…” khóe môi gã sơn hầu hơi giật giật, sau đó rất nhanh liền lấy lại vẻ ngoài cợt nhã, tiếp tục tấn công. “Giả dụ lần này không phải tấm gương, mà là một cô gái khác… à! Như cái cô Tang La hôm qua chẳng
hạn?”

“Không thể,” Lạc Cơ thản nhiên lắc đầu. “Nguyễn Tuấn đã có Lạc Cơ rồi, sẽ không đối xử tốt với Tang La làm gì.”

Đứng trước sự tin tưởng tuyệt đối của thiếu nữ nhỏ, Tuấn Cương nhất quyết không chịu bỏ cuộc, tiếp tục cố gắng đốt nhà.

“Bây giờ thì không. Lỡ sau này chị dâu mất đi, Tang La lại ỷ vì có
dung mạo giống chị mà cố tình mê hoặc anh trai thì sao? Chi bằng trước
khi ả ra tay, chị cứ trừ khử tai họa trước. Chị sẽ tính làm gì ả?”

“Không làm gì hết.”

“Hả? Ít nhất cũng phải cào nát mặt ả chứ!” một xảo xứng gần đó không nhịn được mà lẩm bẩm.

Không để ý việc bề tôi vừa chen ngang lời chủ, Tuấn Cương hào hứng
hưởng ứng. “Đúng rồi! Xưa nay giống cái nổi ghen đều là như thế!”

“Nhưng mà…” Lạc Cơ mày hơi nhíu nhíu. “Nhưng mà mặt cô ta giống Lạc
Cơ đến vậy, cào đi thật uổng… Huống hồ, chuyện như vậy nhất định sẽ
không xảy ra.”

Gã sơn hầu núi Tản thiếu điều đã đập đầu xuống bàn.

“Sao lại không thể?” Tuấn Cương bất lực hỏi, mắt có chút tội nghiệp
nhìn chị dâu của mình. Hiền lành như vậy, sau này sẽ bị bọn hồ ly hiếp
đáp đến chết. Bọn xảo xứng xung quanh cũng chỉ dám mỉm cười ảo não, lòng tự nhủ sơn hậu nhà họ sao mà quá ngây thơ nhân hậu như vậy…

“Vì trước khi Lạc Cơ chết, nhất định giết Nguyễn Tuấn trước. Sau đó dĩ nhiên sẽ không có loại chuyện này xảy ra.”

Vị sơn hậu hiền lành, ngây thơ, nhân hậu của họ đã tỉnh bơ đáp như vậy đấy.

Bọn xảo xứng lập tức rùng mình lùi xuống ba bước. Sơn hầu nào đó nuốt ực một cái, cũng xích xích ra xa.

Duy chỉ có cái vị sơn thánh cao quý kia là cười đến quái dị, tay còn
đưa ra xoa xoa đầu thiếu nữ nọ, thể như khen thưởng nàng vừa cho ra một
đáp án vô cùng chính xác.

Sơn hầu bị nụ cười kia dọa cho xám mặt, bất giác đứng lên.

Vợ chồng nhà này, Tuấn Cương rùng mình nghĩ thầm, tốt nhất là không nên dây vào.

Nghĩ xong liền vừa cười ha ha, vừa lùi lùi ra khỏi Mễ Điện, chẳng bao lâu mà đã mất bóng.

Bọn xảo xứng Tản Cung thế là từ đó có thề nguyền, không được để cho
sơn hậu thích họ! Nếu không trước khi nàng chết, nhất định họ sẽ bị giết rất thảm thương…!

_______________________________________________________

*Lễ xin về: thời Hùng Vương còn có tục con gái lấy chồng rồi lại
quay về nhà mẹ đẻ ở một thời gian. Sau một thời gian, có thể là từ năm
ba tháng đến vài ba năm, nhà trai tổ chức lễ xin về với đầy đủ các nghi
thức như dẫn lễ, ăn uống (có khi còn to hơn lễ cưới). Từ đấy, cô dâu về ở hẳn nhà chồng. Đến đây nghi lễ hôn nhân mới thực sự kết thúc.

Lý do ngày đó có tục này là do ở thời Hùng Vương, nữ giới vẫn rất được tôn trọng, vị trí của nữ giới trong xã hội không hề thua kém nam
giới. Mãi cho đến sau này khi Trung Quốc đô hộ chúng ta, vai trò người
phụ nữ mới ngày càng bị xem nhẹ.

**”Bách nghệ khôi hài”: một trò vui đầu xuân có gốc từ thời Hùng
Vương. Chuyện kể rằng: Mỵ nương Ngọc Hoa sau khi lấy Sơn Tinh, ở núi Tản được ít lâu thì về với bố mẹ ở thành Phong Châu. Ba năm sau vẫn chưa
trở lại với chồng, Tản Viên phải về thành Phong Châu xin vua cha cho đón nàng về.

Ngọc Hoa ra khỏi cung điện, tới làng Trẹo thì nhất định không
chịu đi nữa, Tản Viên dỗ thế nào cũng không nghe, chỉ cúi đầu, nước mắt
chảy ướt má. Ngọc Hoa nhớ bố, nhớ mẹ, nhớ nơi nàng đã sống không nỡ rời. Tản Viên không biết làm thế nào, mới vào trong thôn tìm người giúp. Dân làng mừng rỡ ra đón Ngọc Hoa, bấy giờ mọi người bầy ra các trò vui, để
Ngọc Hoa nguôi lòng thương nhớ. Người thì múa nhảy, người kể chuyện
cười. Các cô gái hát với trai làng. Công chúa vui vẻ cười và hát theo,
mọi người rước Ngọc Hoa lên kiệu. Đám rước có người già làm kẻ đánh cá,
đi săn, lại mang những dụng cụ nhà nông đã hư hỏng, vừa đi vừa nói những câu bông lơn cho công chúa cười. Ngọc Hoa trong lòng vui vẻ cùng với
Tản Viên trở về quê chồng…