Chúa tể những chiếc nhẫn

Bilbo đưa cái phong bì ra, và nhưng khi ông vừa định đặt nó bên cái đồng hồ, thì tay ông giật trở lại, và cái túi rơi xuống nền đất. Trước khi ông kịp nhặt nó lên, thì thầy phù thủy đã bước đến, tóm lấy nó và đặt nó vào chỗ. Một cơn giận dữ lại nhanh chóng lướt qua khuôn mặt của ông hobbit. Thình lình ông lại trở nên thư giãn và bật cười. "Được lắm, thế đấy," ông nói. "Bây giờ thì tôi đi!"
Họ đi ra tiền sảnh. Bilbo chọn cây gậy ưa thích nhất trên giá; rồi ông huýt sáo. Ba người lùn đi ra từ những căn phòng khác, nơi họ đang bận rộn.
"Mọi thứ đã sẵn sàng rồi chứ?" Bilbo hỏi. "Mọi thứ đã được đóng gói và dán nhãn rồi chứ?"
"Rồi," họ trả lời.
"Được lắm, vậy thì bắt đầu thôi!" ông bước ra cửa trước.
Đó là một đêm quang quẽ, bầu trời đen lốm đốm những vì sao. Ông nhìn lên, hít thở không khí. "Vui thật! Được đi trở lại thật vui, đi trên Con Đường với những người lùn! Đó là cái mà tôi đã trông ngóng hằng bao nhiêu năm nay! Tạm biệt!" ông nói, nhìn về ngôi nhà cũ của mình và cúi chào về phía cửa. "Tạm biệt, Gandalf!"
"Tạm biệt, vào lúc này thôi, Bilbo. Hãy bảo trọng! Anh đã đủ già, và có thể là đủ khôn ngoan!"
"Bảo trọng! Tôi không cần. Ông đừng lo cho tôi! Bây giờ tôi cảm thấy hạnh phúc như mọi khi, tôi tin chắc thế. Nhưng thời gian đến. Cuối cùng thì tôi cũng đang được cướp đi đôi chân của mình," ông nói thêm, và rồi với một giọng trầm, như thể nói với chính mình, ông hát nhẹ nhàng trong đêm:
Đường dài dẫn đến tận đâu
Dẫn xuống tận cửa bắt đầu tại đây
Đường xa dõi áng mây bay
Tôi lại rong ruỗi vượt băng mây ngàn
Chân dồn muôn dặm quan san
Tìm con đường lớn cắt ngang lối mình
Biết bao nẻo, biết bao tình

Bao giờ trọn cuộc đăng trình ai hay
Ông ngừng lời và im lặng một thoáng. Rồi không nói thêm lời nào, ông quay đi khỏi vùng ánh sáng và âm thanh vọng đến từ những khu đất trại, ba người bạn đồng hành đi theo ông vòng vào trong vườn và đi xuống con đường dốc dài thoai thoải. Ông nhảy qua vùng đất thấp trong vùng bờ giậu ở cuối đường, rồi đi vào vùng cỏ, băng vào vùng bóng tối nơi gió đang xào xạc đùa trên cỏ.
Gandalf vẫn đứng nhìn theo một lúc lâu vào vùng tối.
"Tạm biệt, Bilbo thân mến - cho đến lần gặp sau của chúng ta!" ông nhẹ nhàng nói và đi trở lại vào cửa.
Liền sau đó Frodo đi vào, và thấy ông đang ngồi trong bóng tối, suy nghĩ trầm mặc. "Ông ấy đã đi rồi à?" anh hỏi.
"Phải," Gandalf trả lời, "cuối cùng thì ông ấy đã đi rồi."
"Ước gì - tôi muốn nói là, đến chiều này tôi vẫn còn hi vọng rằng đó chỉ là một trò đùa," Frodo nói. "Nhưng từ tận đáy tim mình, tôi biết rằng ông ấy thật sự muốn đi. Ông ấy vẫn thường đùa về những chuyện nghiêm trọng. Ước gì tôi có thể trở lại sớm hơn, chỉ để thấy ông ấy ra đi."
"Tôi thật sự nghĩ rằng ông ấy thích ra đi trong lặng lẽ vào lúc cuối," Gandalf nói. "Đừng quá lo lắng. Ông ấy sẽ ổn thôi - vào lúc này. Ông ấ có để lại một cái túi cho cậu. Nó đây!"
Frodo cầm lấy cái phong bì trên bệ lò sưởi, và nhìn chằm chằm vào nó, nhưng không mở ra.
"Cậu sẽ thấy chúc thư của ông ấy cùng với những giấy tờ khác trong ấy, tôi nghĩ vậy," thầy phù thủy nói. "Bây giờ cậu đã là chủ nhân của vùng Bag End. Và hơn nữa, tôi rất thích điều này, cậu sẽ tìm thấy một chiếc nhẫn vàng."
"Chiếc nhẫn vàng!" Frodo la lên. "Ông ấy đã để lại nó cho tôi? Tôi tự hỏi vì sao. Nó có thể vẫn còn hữu dụng."
"Có thể thế, có thể không," Gandalf nói. "Tôi không nên dùng nó, nếu tôi là cậu. Nhưng hãy cất nó cẩn thận, và giữ nó an toàn! Bây giờ tôi sẽ đi ngủ."
Và người chủ nhân của Bag End Frodo cảm thấy rằng việc chào tạm biệt khách khứa là bổn phận đau khổ của mình. Những lời đồn đại về những sự kiện kỳ lạ lúc này đã lan khắp cả khu đất, nhưng Frodo chỉ có thể nói rằng "không nghi ngờ gì nữa, đến sáng thì mọi chuyện sẽ rõ ràng thôi." Khoảng nửa đêm thì những chuyến xe ngựa đến để đón những vị khách quan trọng. Từng người một, họ rời đi, cảm thấy no nê những rất không thoả mãn. Nhưng đã sắp đặt trước, những người dọn vườn đến, dỡ bỏ những thứ được tình cờ bỏ lại bằng những cái xe cút kít.
Đêm dài chậm chạp trôi qua. Mặt trời ló dạng. Những người hobbit thức dậy khá trễ. Buổi sáng trôi qua. Mọi người đến và bắt đầu (theo yêu cầu) dọn đi những lều rạp và bàn ghế, dao muỗng, chai, dĩa và những cái đèn lồng, những bụi hoa trong hộp, và những mẩu giấy và báo vụn, những cái túi bỏ quên, găng và khăn tay, và những món ăn chưa dùng (rất ít). Rồi một số lượng lớn người khác đến (mà không có yêu cầu): những người Bagginses, Boffins, Bolgers, và Tooks, và những người khách khác sống hoặc ở gần đó. Đến giữa trưa, khi thậm chí những người ăn no căng cả bụng đã đói trở lại, thì vẫn còn một đám đông lớn ở Bag End, không được mời nhưng không phải là không được chờ đợi.
Frodo đang chờ ở ngưỡng cửa, tươi cười, nhưng trông có vẻ mệt mỏi và lo lắng. Anh chào mừng tất cả những người đến hỏi, nhưng anh không nói gì nhiều hơn trước. Câu trả lời của anh với tất cả mọi thắc mắc chỉ đơn giản là như thế này: "Ngài Bilbo Baggins đã đi khỏi; theo như những gì tôi biết." Anh mời một số khách mời vào trong, vì Bilbo có thể đại những "thông điệp" cho họ.

Bên trong phòng đã có một đống lớn những gói quà được phân loại và những món đồ gia dụng nhỏ. Mỗi món đều có buộc một cái nhãn. Có nhiều tấm nhãn như thế này:
Dành cho ADELARD TOOK, dành cho CHÍNH ÔNG, từ Bilbo, - được gắn trên một câu dù. Trước đó Adelard đã thường mang đi nhiều cây dù không được dán nhãn.
Dành cho DORA BAGGINS, để tưởng nhớ những công việc tương xứng TỪ LÂU, cùng với sự yêu thương của Bilbo - được gắn trên một cái thùng rác đựng giấy vụn . Dora là chị của của Drôg và là người phụ nữ già nhất còn sống có quan hệ bà con với Bilbo và Frodo; bà đã chín mươi chín tuổi, và đã viết hàng ram giấy đầy những lời khuyên hữu ích hơn nửa thế kỷ nay.
Dành cho MILO BURROWS, hi vọng là nó hữu dụng, từ B.B., trên một cây viết vàng và một bình mực. Milo vốn chẳng bao giờ trả lời thư từ.
Dành cho công việc của ANGELICA, từ Bác Bilbo, trên một cái gương lồi tròn. Cô là một Baggins trẻ, và đã quá quan tâm đến khuôn mặt xinh đẹp của mình.
Dành cho bộ sưu tập của HUGO BRACEGIRDLE, từ một nhà cung cấp, trên một cái kệ sách (rỗng). Hugo là một người chuyên đi mượn sách, và ít khi chịu trả chúng.
Dành cho LOBELIA SACKVILLE-BAGGINS, như là một MÓN QUÀ, trên một bao muỗng bạc. Bilbo tin rằng bà đã lấy khá nhiều muỗng của ông, khi ông đi xa trong chuyến viễn du lần trước. Lobelia cũng biết rõ điều này. Khi bà đến vào lúc trễ hơn trong ngày, bà hiểu ngay, nhưng bà vẫn cứ lấy những cái muỗng như thường.
Đấy chỉ mới là một sự lựa chọn trong số những món quà được gom lại đấy. Nơi cư trú của Bilbo lại đầy tiếng huyên náo với những món đồ đã gắn bó với cuộc đời dài của ông. Đó là một xu hướng huyên náo thường thấy ở những cái hố hobbit, trong đó phong vục phân phát nhiều món quà sinh nhật chịu trách nhiệm chủ yếu. Tất nhiên không phải là những món quà sinh nhật lúc nào cũng mới, cũng có vài món mathom đã dùng rồi nhưng quên được xoay vòng lại trong quận; nhưng Bilbo thì luôn tặng quà mới, và giữ lại những gì ông đã nhận. Cái hố cũ của ông bây giờ đã được dọn khá quang quẽ.
Mỗi món quà khác nhau đều được dán nhãn do đích thân Bilbo ghi lên, và nhiều cái có chủ đích riêng, một số cái để đùa. Nhưng, tất nhiên là, phần lớn mọi thứ đều được tặng đến những nơi chúng được mong muốn và chào đón. Những hobbit nghèo nhất, đjăc biệt là những ai ở Dãy Bagshot, nhận những món quà rất hậu. Ông Gaffer Gamgee già nhận hai túi khoai tây lớn, một cái mai, một cái áo len, và một cái chai thuốc mỡ lớn để bôi khớp. Ông Rory Brandybuck già, để đáp lại tấm lòng hiếu khách của ông, đã nhận được một tá chai Winyard Cũ: một loại rượu mạnh đỏ ở vùng Soufarthing, và bây giờ thì chúng đã khá ngon, vì chúng được chôn bởi cha của Bilbo. Rory khá biết ơn Bilbo, và đã bầu ông làm một người tuyệt diệu ngay sau chai đầu tiên.
Vẫn còn nhiều thứ còn lại cho Frodo. Và, tất nhiên, tất cả các món châu báu chính, cũng như sách, tranh ảnh, và ê hề đồ nội thất, đã được để lại cho anh. Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào của tiền bạc hay nữ trang cả: ông Bilbo không cho anh một penny hay một hạt xoàn thủy tinh nào cả.
Vào trưa đó thì Frodo đã trải qua một khoảng thời gian khốn khổ. Một lời đồn tầm bậy rằng ngôi nhà sẽ được phát không đã lan đi rất nhanh; và một đám đông những người vô công rồi nghề đã nhanh chóng tụ tập lại đấy mà không thể giải tánđi được. Những tấm nhãn bị gỡ ra và lẫn lộn, người ta cãi nhau ầm ĩ. Một số người thử trao đổi và chia chác ngay trong tiền sảnh; và những người khác thì giành giật nhau những món đồ vặt không được dán nhãn, hoặc là những thứ gì có vẻ như không ai mong muốn hoặc trông chừng. Còn đường dẫn đến cổng đã đầy lô đầy lốc những xe cút kít hay xe đẩy tay.
Giữa lúc đó thì một đám Sackville-Bagginses lại kéo đến. Frodo đã đi ngủ một lúc và giao cho bạn của anh là Merry Brandybuck trông chừng mọi thứ. Khi Othy lớn tiếng đòi gặp Frodo, Merry đã cúi chào lịch sự. "Cậu ta bị mệt," anh nói . "Cậu ta đang ngủ."
"Anh muốn nói là đang trốn chứ gì?" Lobelia nói. "Dù sao thì chúng tôi cũng muốn gặp anh ta và chúng ta muốn nói là gặp anh ta. Hãy đi nói với anh ta như thế!"
Merry để họ đấy một lú, và họ có thời gian để phát hiện ra phần quà là những cái muỗng của mình. Điều này không làm cho tâm trạng của họ được cải thiện. Cuối cùng thì họ tràn vào phòng nghiên cứu. Frodo đang ngồi trên bàn với hàng đống giấy tờ trước mặt. Anh có vẻ rất mệt - nếu như phải gặp nhà Sackville-Bagginses với bất kỳ giá nào; và anh đứng dậy, với tiếng cái gì đó sột soạt trong túi. Nhưng anh vẫn nói chuyện khá lịch sự.

Nhà Sackville-Bagginses tỏ ra khá hung hãn. Họ bắt đầu bằng cách đặt những giá thật khuyến mãi (như giữa bạn bè với nhau) về những món đồ có giá trị và không được dán nhãn. Khi Frodo nói rằng chỉ có những món đồ nào được Bilbo đặc biệt chỉ dẫn trước mới được cho đi, thì họ nói rằng cả chuyện này thật là ám muội.
"Với tôi thì chỉ có một chuyện rõ ràng," Otho nói, "rằng anh đang làm việc này quá tốt. Tôi nhất định phải xem được bản chúc thư."
Otho đúng ra là người thừa kế của Bilbo, nếu như Frodo không được nhận làm con nuôi. Ông đọc bản di chúc cẩn thận và khịt mũi. Không may cho ông, bản di chúc viết rất rõ ràng và chuẩn xác (theo như luật của dân hobbit, nó đòi hỏi phải có bảy chữ ký khác nhau của các nhân chứng bằng mực đỏ).
"Lại thất bại!" ông nói với vợ. "Và sau khi chờ đợi suốt sáu mươi năm. Những cái muỗng? Lừa bịp!" Ông búng ngón tay dưới mũi Frodo và ngồi xuống. Nhưng Lobelia không dễ dàng bỏ cuộc. Và sau đó khi Frodo ra khỏi phòng nghiên cứu để xem mọi chuyện diễn ra thế nào thì thấy bà ta vẫn ở đó, đang lục lạo mọi xó xỉnh và gõ lên nền nhà. Anh hộ tống bà ta ra khỏi nhà, sau khi làm dịu bà ta bằng nhiều món đồ nhỏ (nhưng khá là có giá trị) có vẻ như đã rơi vào trong ô của bà ta. Khuôn mặt của bà ta nhìn như thể bà đang vật lộn để suy nghĩ ra một lời chia tay thật chua xót, nhưng tất cả những gì bà có thể nói, khi quay đi trên ngưỡng cửa, là:
"Cậu sẽ hối tiếc đấy, cậu trai trẻ! Vì sao mà cậu cũng không đi luôn đi? Cậu không thuộc về nơi này; cậu không phải là một Baggins - cậu - cậu là một Brandybuck!"
"Cậu có nghe không, Merry? Đó là một lời sỉ nhục đó, nếu cậu cho là thế," Frodo nói khi anh đóng sầm cửa lại trước mặt bà ta.
"Đó là một lời ca tụng," Merry Brandybuck nói, "và điều đó, tất nhiên, cũng không đúng."
Rồi họ đi vòng quanh lều, và đuổi ra ba cậu nhóc hobbit (hai Boffins và một Bolger) đang đục lỗ trên những bức tường ở một trong những hầm rượu. Frodo cũng có một cuộc ẩu đả với cậu trẻ Sancho Proudfoot (cháu của ông Odo Proudfoot già), người đang bắt đầu đào xới trong một cái phòng ăn lớn hơn, chỗ mà cậu nghĩ là có một tiếng vang. Truyền thuyết về vàng của Bilbo làm dấy lên cả tò mò và hi vọng; vì vàng truyền truyết (có được một cách bí ẩn, nếu không phải là phi pháp), như mọi người đều biết, thuộc về ai tìm thấy nó, trừ phi việc tìm kiếm bị cắt ngang.
Sau khi đánh bại Sancho và tống cổ hắn ra, Frodo ngồi phịch xuống một cái ghế trong tiền sảnh. "Đã đến lúc để đóng cửa hàng Merry ạ," anh nói. "Khoá cửa lại, và đừng mở cho bất kỳ ai vào hôm nay nữa, thậm chí cho dù họ có mang đến gỗ phá thành đến." Rồi anh đi tự phục hồi mình bằng một tách trà muộn màng.
Anh vừa nặng nhọc ngồi xuống thì một tiếng gõ nhẹ vang lên nơi cửa trước.
"Có khả năng lại là Lobelia," anh nghĩ, "Hẳn là bà ta lại nghĩ ra một cái gì đó thật là khó chịu, và quay lại để nói điều đó. Điều này có thể đợi được."
Anh tiếp tục với trà của mình. Tiếng gõ cửa lặp lại, lớn hơn, nhưng anh không chú ý. Thình lình cái đầu của thầy phù thủy hiện ra bên cửa sổ.
"Nếu mà cậu không cho ta vào, Frodo ạ, ta sẽ phá tung cái cửa ra khỏi căn lều của cậu và tống nó văng tuốt qua khỏi đồi," ông nói.
"Ông Gandalf a! Đợi nửa phút!" Frodo kêu lên, chạy ào ra khỏi phòng đến cửa. "Mời vào! Mời vào! Cháu cứ nghĩ là bà Lobelia!"
"Thế thì ta tha thứ cho cậu. Nhưng ta vừa thấy bà ta, cưỡi tên một con ngựa lùn phóng đến Bywater với một khuôn mặt khiến cho sữa mới cũng phải phát đông lại."
"Bà ta gần như đã làm đông cháu luôn rồi. Nói thật chứ cháu gần như định thử dùng cái nhẫn của bác Bilbo rồi. Cháu cứ muốn biến mất đi cho xong."
"Đừng có làm thế!" Gandalf nói, ngồi xuống. "Hãy cẩn thận với cái nhẫn đó, Frodo ạ! Thật ra, nó chính là một trong những chuyện khiến ta phải quay lại đây để nói một lời cuối."

"Vâng, là gì thế ạ?"
"Cậu đã biết gì rồi?"
"Chỉ những gì bác Bilbo nói với cháu. Cháu đã nghe chuyện của bác ấy: làm sao mà bác ấy tìm được nó, và bác ấy dùng nó như thế nào: cháu muốn nói là trong cuộc hành trình của bác ấy."
"Câu chuyện nào, ta muốn biết," Gandalf nói.
"Ồ, không phải là về những người lùn và ghi lại vào cuốn sách của bác ấy," Frodo nói. "Bác ấy nói rằng ông cứ quấy rầy bác ấy cho đến bác ấy nói với ông rằng cháu cũng nên biết. Không có gì bí mật giữa chúng ta, Frodo ạ," bác ấy nói, "nhưng chuyện này sẽ không đi xa hơn. Dù sao thì nó cũng là chuyện của bác."
"Hay đấy," Gandalf nói, "Ờ, thế cậu nghĩ sao về tất cả?"
"Nếu như ông muốn nói là đã phát minh ra tất cả về một "quà tặng", ờ, thì cháu nghĩ câu chuyện thật đúng hơn, và cháu không thấy là việc thay đổi tất cả có tác dụng gì. Dù sao thì không có vẻ gì là Bilbo làm vậy; và cháu nghĩ rằng nó có vẻ lạ lùng."
"Ta cũng vậy. Những những chuyện lạ có thể xảy ra cho những người có những kho báu như vậy - nếu họ dùng chúng. Hãy để nó khuyến cáo cậu rằng phải rất cẩn thận với nó. Nó có thể có những quyền lực khác hơn là chỉ làm cho cậu biến mất khi cậu muốn."
"Cháu không hiểu," Frodo nói.
"Ta cũng vậy," thầy phù thủy nói. "Ta chỉ đơn giản là bắt đầu tự hỏi về chiếc nhẫn, đặc biệt là từ đêm qua. Không cần phải lo. Nhưng nếu cậu chịu nghe lời khuyên của ta thì cậu nên dùng nó thật ít thôi, hoặc hoàn toàn không dùng càng tốt. Ít nhất thì ta cũng xin cậu được dùng nó trong bất kỳ trường hợp nào có thể khiến người ta nói đến hoặc gây ra nghi ngờ. Ta nói lại lần nữa: giữ nó an toàn, và giữ nó bí mật!"
"Ông bí ẩn quá! Ông sợ gì thế?"
"Ta không chắc lắm, nên ta sẽ không nói gì thêm. Ta chỉ có thể nói với cậu điều gì đó khi ta quay lại. Ta sẽ đi ngay: nên đây sẽ là lời tạm biệt cho lúc này." Ông đứng dậy.
"Ngay à!" Frodo kêu lên. "Sao thế, cháu nghĩ là ông sẽ ở lại đây ít nhất là một tuần chứ. Cháu đang mong được ông giúp đây."
"Ta đã định thế - nhưng ta đã đổi ý. Ta có thể phải đi một thời gian; nhưng ta sẽ quay lại gặp cậu, ngay khi có thể. Hãy đợi ta khi cậu thấy ta! Ta sẽ đến trong lặng lẽ. Ta sẽ không thường đến Quận một cách công khai nữa. Ta thấy rằng ta đã trở nên không được nhiều người ưa chuộng. Họ nói là ta là một kẻ gây rối và làm xáo trộn sự yên bình. Một số người thật sự đã buộc tội ta đã khuyến khích Bilbo bỏ đi, hoặc còn tệ hơn. Nếu cậu muốn biết, thì họ cho rằng chỉ có một khoảng cách nhỏ giữa ta và cậu để có được tài sản của ông ta."
"Một số người!" Frodo la lên. "Ông muốn nói đến Otho và Lobelia. Thật là kinh tởm! Tôi sẽ cho họ cả Bag End và tất cả mọi thứ khác, nếu như tôi có thể khiến bác Bilbo quay về và được đi suốt cả đất nước với bác ấy. Tôi yêu vùng Quận này. Nhưng hình như tôi cũng bắt đầu mong ước là được ra đi. Tôi tự hỏi là không biết mình có còn được gặp ông ấy nữa không."
"Ta cũng vậy," Gandalf nói. "Và ta còn tự hỏi nhiều thứ khác. Bây giờ thì tạm biệt! Hãy trông chừng chính mình! Hãy nhớ đến ta, đặc biệt là những lúc ít có khả năng nhất! Tạm biệt!"
Frodo thấy ông đi ra cửa. Ông vẫy tay lần cuối, và sải đi với những bước chân đáng ngạc nhiên; nhưng Frodo nghĩ là thầy phù thủy già trông có vẻ hơi còng xuống một cách kỳ lạ, như thể ông đang mang một vật rất nặng. Buổi chiều đã tàn, và bóng chiếc áo khoác của ông nhanh chóng tan biến vào bóng hoàng hôn. Frodo sẽ không gặp lại ông trong một lúc lâu.